Được thiên nhiên ưu ái ban tặng đất đai phì nhiêu, màu mỡ, có bờ biển dài trên 254km và những cánh rừng ngập mặn, lợ bạt ngàn, nên Cà Mau được xem là vùng đất trù phú đầy tiềm năng. Tuy nhiên, một thời gian dài, do tập quán canh tác lạc hậu, chưa được đầu tư tương xứng, nên tiềm năng của vùng đất này vẫn chưa được phát huy đúng mức. Suốt 15 năm sau ngày chia tách từ tỉnh Minh Hải (cũ), Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Cà Mau đã đoàn kết một lòng để vùng đất nghèo này “nở hoa”, xứng đáng là “mũi thuyền” của Tổ quốc…

* Khơi dậy tiềm năng…

Đầu năm 1997, tỉnh Minh Hải (cũ) được chia tách thành 2 tỉnh là Cà Mau và Bạc Liêu. Sau ngày chia tách không lâu, cơn bão số 5 (Linda) quét ngang vùng biển Cà Mau rồi tiến sâu vào đất liền, nhấn chìm hàng ngàn phương tiện đánh bắt, làm sập hàng chục ngàn ngôi nhà, trường học, công sở, cướp đi hàng ngàn sinh mạng... khiến nhân dân Cà Mau lâm vào cảnh khốn khó. Nhưng nhờ sự sẻ chia của nhân dân cả nước trên tinh thần “lá lành đùm lá rách”, “lá rách ít đùm lá rách nhiều” cả về vật chất lẫn tinh thần, hậu quả sau bão dần được khắc phục.

Đô thị Cà Mau được chỉnh trang theo hướng văn minh, hiện đại.

Là vùng đất nhiễm mặn, ngập phèn, cây lúa chỉ trồng được một vụ trong năm nhưng nếu mưa thuận gió hòa mới hy vọng có được vụ mùa như mong đợi. Thấy được hạn chế đó, năm 2000, lãnh đạo tỉnh Cà Mau mạnh dạn thực hiện chủ trương khuyến khích người dân chuyển đổi cơ cấu sản xuất. Theo đó, trên 200.000ha đất trồng lúa kém hiệu quả được chuyển sang nuôi trồng thủy sản. Một phần diện tích còn lại chuyên canh tác lúa hai vụ kết hợp nuôi cá đồng, trồng cây ăn trái; một phần diện tích khác thì kết hợp nuôi thủy sản và trồng lúa. Nói về những thăng trầm lúc mới chuyển đổi cơ cấu sản xuất, ông Huỳnh Văn Ngàn, ở ấp Xóm Mới, xã Tạ An Khương Đông, huyện Đầm Dơi, cho biết: “Nguồn lợi từ con tôm sú quá lớn nên khi thực hiện chuyển đổi, nhiều đồng đất vốn không cho nuôi tôm nhưng bà con vẫn ồ ạt, tự phát nuôi, trong khi hệ thống thủy lợi chưa được đầu tư đồng bộ nên một thời gian dài, nghề nuôi tôm sú ở Cà Mau gặp rất nhiều rủi ro. Người giàu có, cất nhà lầu, mua xe cũng nhiều, nhưng người thất bại chịu cảnh nợ nần vì con tôm sú cũng không ít”.

Trước tình hình đó, lãnh đạo tỉnh Cà Mau đã chỉ đạo ngành chức năng tăng cường tập huấn, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật để người dân vận dụng vào nuôi tôm, trồng lúa... Cùng với giải pháp ấy, tỉnh tiến hành quy hoạch, bố trí, sắp xếp lại vùng nuôi kèm theo việc xúc tiến đầu tư hạ tầng, kỹ thuật. Nhờ thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ mà nghề nuôi tôm sú ở Cà Mau từng bước ổn định. Ngoài những đồng nuôi tôm sú thâm canh, bán thâm canh hàng ngàn ha, tương lai phát triển trên 10.000 ha (2015), nông dân Cà Mau giờ đây còn biết nuôi xen những loài thủy sản khác như cua, cá chẽm, sò huyết,... trong vuông tôm. Nhờ đó, thu nhập tăng lên theo hướng ổn định, bền vững. Ông Từ Văn Hiền, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, cho biết: “Ở đất liền là vậy, còn với ngư dân bám biển như ở Sông Đốc, sau cơn bão Linda hoành hành, lãnh đạo các cấp tạo mọi điều kiện giúp ngư dân vay vốn đóng mới tàu công suất lớn, bám biển dài ngày. Nhờ chăm chỉ lao động, cộng với vùng biển nhiều nguồn lợi nên không lâu sau ngư dân đã tạo dựng được nhà cửa khang trang, đời sống khấm khá”.

Để nghề nuôi trồng, đánh bắt thủy hải sản không ngừng phát triển, thời gian qua, tỉnh Cà Mau còn tạo dựng hành lang pháp lý thông thoáng để mời gọi, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư xây dựng nhà xưởng, khu chế biến tôm, cá xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới, mang về hàng trăm triệu USD mỗi năm. Riêng năm 2011, xuất khẩu thủy sản đạt kim ngạch trên 900 triệu USD và khả năng đạt 1 tỉ USD trong năm 2012.

* Tạo đà bứt phá

Ông Dương Tiến Dũng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, cho biết: “Từ sự hỗ trợ của Trung ương và nội lực của địa phương, Cà Mau đã và đang xây dựng nhiều cụm, khu công nghiệp lớn với đa ngành nghề, đảm bảo khai thác tốt thế mạnh, tiềm năng. Nổi bật là cụm công nghiệp khí – điện - đạm (xã Khánh An, huyện U Minh). Đây là dự án lớn mà Chính phủ ưu ái dành cho Cà Mau với vốn đầu tư xây dựng hàng ngàn tỉ đồng. Đến nay, nhà máy khí, hai nhà máy điện Cà Mau 1 và Cà Mau 2 đã vận hành, hòa vào lưới điện quốc gia, mang ánh sáng đến cho người dân khắp mọi miền đất nước. Nhà máy đạm cũng hoàn tất, cho ra mẻ đạm hạt đục đầu tiên, khởi đầu cho những thành công tiếp theo. Tới đây, lượng đạm của nhà máy không chỉ cung cấp cho nhà nông trong tỉnh mà còn cung ứng cho nông dân cả nước.

Chuyển đổi cơ cấu sản xuất đã tạo bước đột phá lớn về kinh tế, xã hội ở Cà Mau.

Có được những thành tựu ấy, suốt 15 năm qua, Đảng bộ, chính quyền tỉnh Cà Mau đã kiên trì thực hiện đúng đường lối đã hoạch định, như giảm dần tỷ trọng khu vực ngư - nông - lâm nghiệp, tăng dần tỷ trọng của khu vực công nghiệp - xây dựng và dịch vụ. Hiện tỷ trọng khu vực ngư - nông - lâm nghiệp ở Cà Mau giảm hơn 25%; tỷ trọng khu vực công nghiệp, xây dựng tăng thêm hơn 20% và khu vực thương mại, dịch vụ tăng 5%. Để việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế thành công, đúng hướng, thời gian qua, tỉnh Cà Mau đã tận dụng mọi nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng xã hội với tổng vốn trên 82.000 tỉ đồng, trong đó, tốc độ tăng vốn đầu tư phát triển xã hội mỗi năm trên 20%. Nguồn vốn đầu tư ấy đã đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển các ngành nghề công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ..., tạo điều kiện cho người dân Cà Mau làm ăn ngày càng hiệu quả, tốc độ tăng trưởng GDP năm sau luôn cao hơn năm trước.

Ngày nay, những ai xa quê lâu ngày có dịp về thăm Cà Mau không còn “xa lơ xa lắc” như trước. Đường Quản lộ Phụng Hiệp hoàn thành rút ngắn gần 1 giờ đi xe về Cà Mau nếu khởi hành từ TP Cần Thơ. Đường bay từ TP Hồ Chí Minh đến Cà Mau cũng được tăng chuyến, đảm bảo ngày nào cũng có lượt khứ hồi thuận lợi và nhanh chóng. Ông Dương Tiến Dũng cho biết thêm: “Trong vòng 2 năm gần đây, bằng nguồn vốn của tỉnh và vận động từ xã hội, tỉnh Cà Mau đã xây dựng mới trên 1.000km đường giao thông nông thôn, hoàn thiện lộ đất trên 500km; tu sửa, bắc mới trên 2.000 cầu bê tông, cốt thép. Nhờ đó, Cà Mau cơ bản xóa cầu tạm, nối liền nhịp những vùng quê xa xôi, hẻo lánh. Tỉnh tiếp tục thực hiện đề án xây dựng giao thông nông thôn để tương lai không xa, những nhịp cầu đã hoàn thành sẽ có đường láng nhựa, đường bê tông nối liền, xe chạy khắp xóm, bà con không phải tốn tiền đi đò như trước”.

So với 15 năm trước, quy mô kinh tế tỉnh Cà Mau đã lớn gấp 7 lần; thu ngân sách đạt 3.884 tỉ đồng, tăng gần 14 lần. Năm 2011, tăng trưởng kinh tế đạt gần 12%/năm, GDP bình quân đầu người trên 23 triệu đồng/người, tăng 5 lần so với trước; kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 5,6 lần

Những ngày cận Tết Dương lịch 2012, trên 1,2 triệu người dân Cà Mau thêm một niềm vui lớn bởi cầu Đầm Cùng trên tuyến quốc lộ 1A vừa hợp long, dự kiến đưa vào sử dụng trước Tết Nhâm Thìn. Theo lãnh đạo tỉnh Cà Mau, dự kiến trong năm 2012, Chính phủ sẽ đầu tư xây dựng cho Cà Mau thêm một chiếc cầu bắc ngang sông Cửa Lớn - một trong 2 con sông lớn nhất nước. Khi cây cầu này hoàn thành, tuyến quốc lộ 1A sẽ được khai thông hoàn toàn, nhân dân khắp vùng miền của đất nước có thể đi xe hơi, xe máy đến tận cột mốc tận cùng cực Nam của Tổ quốc.

Để tạo nên nhiều bứt phá lớn về kinh tế, xã hội, tỉnh Cà Mau đã và đang khởi động hàng loạt dự án lớn về xây dựng cụm, khu công nghiệp (Khánh An, Hòa Trung, Năm Căn, Sông Đốc...) quy mô hàng ngàn héc-ta cùng các Dự án lớn về xây dựng, mở rộng lộ giới (Quốc lộ 63, Quản lộ Phụng Hiệp, Đường quốc lộ 1A tránh TP Cà Mau, đường hành lang ven biển Tây Nam...) đi đôi với việc xây dựng hạ tầng đô thị, đảm bảo đấu nối thông suốt hơn với các tuyến đường huyết mạch liên huyện, liên tỉnh, thông thương hàng hóa thuận tiện, nhanh chóng.

Trong tương lai không xa (2013), tỉnh Cà Mau sẽ có thêm 2 thị xã sầm uất là Năm Căn và Sông Đốc. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh này đang đoàn kết, một lòng chung sức xây dựng đô thị Cà Mau ngày càng văn minh, hiện đại, sớm hoàn thành các tiêu chí để năm 2020 được Chính phủ công nhận TP Cà Mau là đô thị loại 1, thực sự là một trong 4 tỉnh thuộc vùng kinh tế trọng điểm của ĐBSCL.

Bài, ảnh: HỮU TÙNG