Đó là đúc kết tại hội thảo phân tích chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2014 của TP Cần Thơ được UBND thành phố, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức vừa qua. Nhiều ý kiến cho rằng, để cải thiện và giữ điểm số cao ở các chỉ số thành phần, ngoài sự năng động của lãnh đạo thành phố, rất cần sự thống nhất trong ý chí hành động của các sở, ngành, quận huyện.

Những thách thức

DN rất kỳ vọng các chính sách phát triển của thành phố được phổ biến kịp thời hơn tới DN. Trong ảnh: Hoạt động sản xuất của Chi nhánh Biti’s Cần Thơ. Ảnh: MINH HUYỀN

Theo kết quả công bố của VCCI, PCI năm 2014 Cần Thơ đạt 59,94 điểm, xếp thứ 15/63 tỉnh thành cả nước và năm trong nhóm Khá, giảm 6 bậc so với kết quả PCI 2013. TP Cần Thơ có 132 DN phản hồi phiếu điều tra (đạt tỷ lệ 34% trên tổng số phiếu phát ra), trong đó, công ty TNHH chiếm 67%, công ty cổ phần chiếm 12%, còn lại 21% là DN tư nhân. Số DN thành lập từ năm 2010 đến nay chiếm 53%; số vốn điều lệ từ 1 tỉ đồng đến dưới 10 tỉ đồng chiếm 50%, dưới 1 tỉ đồng chiếm 34% trên tổng số DN phản hồi. Kết quả hoạt động của DN: 45% DN cho biết có kế hoạch mở rộng kinh doanh (năm 2013 tỷ lệ này chỉ 27%), 14% DN tăng vốn đầu tư (năm 2013 chỉ 4%); 51% DN báo lãi (năm 2013 đến 73%), 35% báo lỗ (năm 2013 chỉ 15%). Ông Phạm Ngọc Thạch, VCCI, cho biết: “PCI 2014, Cần Thơ có 5 chỉ số thành phần tăng điểm, gồm: gia nhập thị trường, minh bạch, chi phí thời gian, lao động, thiết chế pháp lý. Và 5 chỉ số giảm điểm, gồm: tiếp cận đất đai, chi phí không chính thức, cạnh tranh bình đẳng, tính năng động, hỗ trợ DN. Cảm nhận của DN dân doanh về lãnh đạo thành phố là tích cực, nhưng chủ trương, sáng kiến của lãnh đạo thành phố chưa được thực thi tốt. Vấn đề đang nằm ở các sở ngành và quận huyện”. Theo ông Phạm Ngọc Thạch, có đến 48% DN phản hồi ý kiến trong phiếu điều tra, cho thấy họ còn gặp phiền hà khi thực hiện các thủ tục hành chính về thuế, đất đai, chính sách pháp luật thay đổi liên tục cũng ảnh hưởng đến DN…

Ở chỉ số tiếp cận đất đai, Cần Thơ xếp thứ 38/63 tỉnh thành cả nước, DN lo ngại hơn về rủi ro bị thu hồi đất; chỉ 18% DN cho biết họ không gặp trở ngại về tiếp cận đất đai khi mở rộng mặt bằng kinh doanh (năm 2013 là 47%); chỉ 41% DN không gặp trở ngại khi thực hiện thủ tục hành chính về đất đai (năm 2013 là 50%); có tới 29% DN có nhu cầu được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng họ không làm vì sợ cán bộ nhũng nhiễu (năm 2013 là 24%). Có đến 63% DN cho biết phải trả thêm chi phí không chính thức (năm 2013 chỉ 33%), nhưng điểm tích cực là tỷ lệ DN phải chi hơn 10% doanh thu cho các loại chi phí không chính thức đã giảm xuống còn 4% trong năm 2014 (năm 2013 là 7%). Về cạnh tranh bình đẳng, có 48% DN dân doanh cho rằng việc thành phố ưu ái cho các tổng công ty, tập toàn nhà nước gây khó khăn cho DN họ (năm 2013 chỉ 13%); 46% DN dân doanh cho biết thành phố ưu tiên giải quyết công việc cho doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài hơn là DN trong nước (năm 2013 chỉ 16%); đến 47% DN cho biết thành phố ưu tiên thu hút vốn đầu tư nước ngoài hơn phát triển khu vực kinh tế tư nhân (năm 2013, tỷ lệ này chỉ 19%)… Các DN nước ngoài được thuận lợi hơn khối dân doanh khi tiếp cận đất đai, được miễn giảm thuế.

Thông điệp mà DN kỳ vọng đối với thành phố là cải thiện mạnh mẽ hơn môi trường kinh doanh và có chính sách phát triển đồng bộ hơn thời gian tới.

Thống nhất ý chí hành động

* Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, nói: “Kết quả điều tra doanh nghiệp FDI về môi trường kinh doanh năm 2014, doanh nghiệp FDI cho biết họ chọn Cần Thơ vì nhận thấy cơ hội kinh doanh tốt, chứ không phải chất lượng điều hành kinh tế của thành phố tốt”. * Ông Nguyễn Văn Sử, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Cần Thơ, cho biết: “Thủ  tục hành chính về đất đai chưa được quy định, hướng dẫn cụ thể về thành phần hồ sơ. Công tác phối hợp giữa các ngành, các cấp có việc còn chồng chéo, dẫn đến tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm. Việc rà soát, điều chỉnh, bổ sung, công bố, công khai thủ tục hành chính tuy đã có cố gắng, nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu; thủ tục quá rườm rà làm mất thời gian của tổ chức, công dân”.

Kết quả khảo sát chỉ số tính năng động, 67% DN cho biết UBND thành phố linh hoạt trong khuôn khổ pháp lý nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho DN tư nhân (năm 2013 chỉ 46%), 36% cho biết chính quyền thành phố có thái độ tích cực đối với khu vực tư nhân (năm 2013 chỉ 33%); 81% DN cho biết lãnh đạo thành phố năng động nhưng không được thực thi ở các sở, ngành (năm 2013 là 33%); 70% do biết lãnh đạo thành phố có chủ trương tốt nhưng không được thực thi ở cấp quận, huyện (năm 2013 tỷ lệ này chỉ 24%). Theo VCCI, PCI chủ yếu đo lường cảm nhận của khối DN dân doanh, đối với Cần Thơ năm qua, thành phố nhắm đến đối tượng chủ yếu là DN lớn làm động lực phát triển, nên DN nhỏ chưa cảm nhận và không đánh giá hết vai trò của nhà nước trong điều hành kinh tế. Sự chuyển biến trong cải cách hành chính, thực thi các các chính sách, chủ trương của thành phố ở các sở ngành, quận huyện khá chậm nên chưa làm cho DN thấy rõ những nỗ lực và quyết tâm của các cơ quan trong cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Các chủ trương, chính sách phát triển, hợp tác đầu tư của thành phố chưa được phổ rộng đến cộng đồng DN. Để cải thiện chỉ số PCI, thành phố cần có thông điệp cụ thể hơn đến DN, có chính sách phát triển khối DN tư nhân. Đồng thời, cải thiện hệ thống cung cấp thông tin (thông qua cổng thông tin thành phố, báo chí); tập huấn cho các cán bộ sở, ngành hiểu rõ hơn về PCI, cùng kiến thức hội nhập để đổi mới cung cách ứng xử. Ông Phạm Ngọc Thạch, VCCI, cho biết: “Cải thiện chỉ số PCI, Cần Thơ có thể hướng thêm vào một số đối tượng, như: DN mới đi vào hoạt động, DN công nghiệp, DN nhỏ và siêu nhỏ… họ rất cần sự hỗ trợ của chính quyền địa phương. Cụ thể như: gia hạn thời hạn nộp thuế, giảm tiền thuê đất, hỗ trợ DN xúc tiến bán hàng, giãn tiến độ thanh toán tiền sử dụng đất…”.

Ông Nguyễn Văn Hồng, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư, nhìn nhận: “Sở chưa tham mưu tốt cho thành phố trong cải thiện chỉ số PCI. Thành phố có Tổ hỗ trợ DN, nhưng khi Tổ đề nghị gặp gỡ để trao đổi thông tin, có DN tiếp, có DN từ chối. Cán bộ ở bộ phận “một cửa” đôi khi còn hạn chế về chuyên môn nên trong hướng dẫn các thủ tục hành chính cho DN còn lòng vòng. Thành phố đã thành lập Ban Chỉ đạo PCI, có Tổ giúp việc cho Ban Chỉ đạo, nhưng vẫn còn một số thành viên không biết mình có tên trong danh sách này nên chưa thể giải quyết tốt các công việc theo chức trách nhiệm vụ của mình”. UBND thành phố đã ban hành Kế hoạch số 63 với mục tiêu cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, tạo động lực thu hút đầu tư, thúc đẩy kinh tế- xã hội thành phố phát triển và giao Sở Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan đầu mối, thường trực Ban Chỉ đạo PCI thành phố. Với Kế hoạch này, ông Nguyễn Văn Hồng hy vọng các thành viên cùng chung sức thực hiện để PCI 2015 của thành phố cải thiện tốt hơn.

Còn ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công thương thành phố, cũng khẳng định: “Sở sẽ tiếp tục rà soát các thủ tục hành chính, điều chỉnh, giảm bớt các hồ sơ không cần thiết để tiết kiệm thời gian và chi phí cho DN. Để giảm thiểu các chi phí không chính thức, đề nghị các cơ quan, đơn vị xây dựng kế hoạch phòng chống tham nhũng, thường xuyên kiểm tra nhằm tăng cường tính kỷ luật. Đồng thời xây dựng “nụ cười công sở”, nâng cao tính chuyên nghiệp, kỹ năng giao tiếp cho cán bộ bộ phận “một cửa” để việc hướng dẫn thủ tục nhanh chóng hơn. Cùng các sở, ngành gặp gỡ, đối thoại với DN để kịp thời gỡ khó cho DN”. Ông Nguyễn Văn Sử, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố, nói: “Để chung sức cùng các sở ngành cải thiện chỉ số PCI, sở sẽ tập trung nghiên cứu các giải pháp hỗ trợ và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về lĩnh vực đất đai cho DN trong công tác giao đất, cho thuê đất, giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Tăng cường phối hợp với các đơn vị liên quan thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai đối với các tổ chức thực hiện dự án đầu tư khu đô thị, giải quyết dứt điểm các khiếu nại về đất đai. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, cập nhật, công khai các thông tin quy hoạch trên cổng thông tin điện tử để các nhà đầu tư dễ dàng tìm hiểu và tiếp cận. Đồng thời, rà soát bổ sung điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng Đất phù hợp với Luật đất đai 2013; khai thác hiệu quả quỹ đất phát triển trong giai đoạn 2016-2020”... Để cải thiện chỉ số PCI năm 2015, lãnh đạo thành phố đã yêu cầu các sở ngành, quận huyện phối hợp tốt trong thực thi các chủ trương, chính sách của thành phố và sẽ quy trách nhiệm cho người đứng đầu đơn vị nếu chỉ số thành phần do đơn vị mình phụ trách không cải thiện.

Gia Bảo