Hai cảnh trái ngược, giữa ủng hộ (ảnh trái) và phản đối (ảnh phải) của người Yemen trước sự trở về của Tổng thống Saleh. Ảnh: AP

Chuyến trở về của Tổng thống Ali Abdullah Saleh sau thời gian trị thương ở nước láng giềng Arabie Séoudite đang làm căng thẳng Yemen. Báo giới phương Tây hôm qua cho biết các vụ đụng độ giữa lực lượng an ninh trung thành với ông Saleh và những người biểu tình chống chính phủ đã diễn ra ở Thủ đô Sanaa và một số thành phố lân cận. Tình hình an ninh diễn biến nghiêm trọng đến độ hãng tin Mỹ AP phải lên tiếng cảnh báo nguy cơ “nội chiến tổng lực” ở quốc gia Vùng Vịnh giàu dầu khí này.

Thật ra, ông Saleh đã từng tuyên bố sẽ trở về nước khi tình hình sức khỏe của ông hồi tháng trước chuyển biến tốt. Tuy nhiên, khi ấy ít người tin ông còn cơ hội “hồi cố hương”. Theo ghi nhận của AP, nhiều người biểu tình đòi dân chủ ở Yemen nghĩ rằng trước sức ép của hai đồng minh quan trọng là Mỹ và Arabie Séoudite, vị tổng thống 69 tuổi sẽ từ bỏ quyền lực sau 33 năm nắm quyền, chấp nhận cuộc sống lưu vong ở Riyadh. Vì thế, theo AP, sự trở về của Saleh hôm 23-9 vừa qua với những người chống đối ông là “một cú sốc”.

Ngay cả nhiều quan chức chính phủ và giới ngoại giao ở Sanaa, theo AP, cũng “bất ngờ” trước sự xuất hiện không thông báo trước của ông Saleh giữa thủ đô mà giờ đã phân định thành hai “chiến tuyến”: Một bên là lực lượng an ninh do con trai của ông Saleh là Ahmed điều binh; và bên kia là tập hợp các tay súng nổi dậy do Tướng Ali Mohsen, từng là đồng minh của ông Saleh, làm chỉ huy. Phe của Tổng thống Saleh tố cáo vụ đánh bom làm ông bị thương hồi đầu tháng 6 năm nay là do Tướng Ali Mohsen và gia tộc Ahmar quyền uy ở thị trấn Hasaba, trung tâm Thủ đô Sanaa, tiến hành. Lãnh đạo gia tộc này, ông Sadiq al Ahmar từng thề rằng ông thà chết chứ nhất quyết không để Saleh trở lại nắm quyền.

Theo báo Guardian của Anh, động cơ của ông Saleh vẫn chưa rõ ràng. Có người nói Tổng thống Saleh đang chuẩn bị phát biểu trước đảng Đại hội nhân dân toàn quốc (GPC) cầm quyền về kế hoạch từ chức của ông. Nhưng cũng có người cho rằng sự tái xuất hiện của ông vào thời điểm hiện nay là “một động thái mang đặc trưng Saleh”. Gregory Johnson, một học giả Yemen ở Đại học Princeton (Mỹ), nói: “Ông ấy (Tổng thống Saleh) đã làm chuyện này nhiều lần trong quá khứ, tự tạo dựng thành người cứu nguy dân tộc, dàn xếp hai bên đang xung đột”. Trong khi đó, báo Miami Herald của Mỹ bình luận: “Sự trở về của Saleh cũng là dấu hiệu cho thấy sự thiếu ảnh hưởng của Mỹ ở Yemen”. Tuy nhiên, theo AP, vài ngày trước khi trở lại Yemen, ông Saleh đã có cuộc gặp Quốc vương Abdullah bin Abdul Aziz của Arabie Séoudite. Vì thế, AP tin rằng “phải có một thỏa thuận nào đó”giữa Saleh với Quốc vương Abdullah, và có thể với cả giới cầm quyền Mỹ, xung quanh chuyến trở về đầy sóng gió này.

NHẬT QUANG (Tổng hợp)