Hiện nay, hầu hết thai phụ đến khám thai định kỳ tại các cơ sở sản khoa đều được cán bộ y tế tư vấn, thực hiện các biện pháp sàng lọc trước sinh và sơ sinh để phát hiện sớm các dị tật ở thai nhi và trẻ sơ sinh. Bên cạnh đó, mạng lưới cán bộ, cộng tác viên dân số phủ khắp các xã, phường, thị trấn cũng góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về mục đích của chương trình sàng lọc - chẩn đoán trước sinh và sơ sinh nhằm góp phần nâng cao chất lượng dân số.

Vợ chồng chị Trúc Linh có đủ 2 con khỏe mạnh, an tâm làm ăn, xây dựng gia đình hạnh phúc. 

Chị Trần Thị Trúc Linh (28 tuổi, ở xã Đông Thuận, huyện Thới Lai, TP Cần Thơ) cho biết, vợ chồng chị có 2 con: con trai đầu 6 tuổi và con gái út 11 tháng tuổi. Chị Linh kể, sau khi kết hôn, anh chị có kế hoạch sinh con và khoảng cách giữa các lần sinh để đảm bảo kinh tế gia đình. Trong quá trình mang thai, mỗi tháng, chị đều đến cơ sở y tế thăm khám thai định kỳ và thực hiện sàng lọc trước sinh. Ngay sau sinh, con chị cũng được các bác sĩ thực hiện sàng lọc sơ sinh. Giờ nhìn các con khỏe mạnh, lớn từng ngày, vợ chồng chị rất vui. Đó là niềm động viên tinh thần để hai vợ chồng tiếp tục cố gắng nuôi dạy con trưởng thành. 

Nhiều năm qua, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) TP Cần Thơ thực hiện Dự án tầm soát các dị dạng, bệnh, tật bẩm sinh. Theo đó, Chi cục phối hợp chính quyền địa phương, ban ngành, đoàn thể các cấp đẩy mạnh truyền thông về lợi ích của việc sàng lọc trước sinh và sơ sinh. Đội ngũ cán bộ và cộng tác viên dân số các quận, huyện, xã phường tăng cường vận động nhóm phụ nữ chuẩn bị mang thai, đang mang thai thực hiện tầm soát, sàng lọc trước sinh và sơ sinh. Ngành dân số một số địa phương còn mở rộng tuyên truyền nội dung này đến các đối tượng chuẩn bị kết hôn và trẻ vị thành niên trong các trường trung học, phổ thông trên địa bàn. Bên cạnh đó, Trung tâm Y tế các quận, huyện còn tổ chức các chương trình truyền thông cung cấp thông tin về lợi ích của việc sàng lọc trước sinh và sơ sinh với các nội dung: thời điểm cần xét nghiệm sàng lọc, các bước sàng lọc, những điều cần biết về dị tật bẩm sinh, những lưu ý về chế độ ăn uống hợp lý trong quá trình mang thai…

Sàng lọc trước sinh và sơ sinh là chương trình thực hiện xét nghiệm thường quy cho phụ nữ mang thai 3 tháng đầu, 3 tháng giữa và trong vòng 1 tháng đầu sau sinh để phát hiện sớm các vấn đề thai kỳ và trẻ sơ sinh có nguy cơ về bệnh lý di truyền như thiếu men G6PD, bệnh lý nội tiết như suy giáp bẩm sinh, dị tật ống thần kinh, bệnh về nhiễm sắc thể như hội chứng Down và các dị tật bẩm sinh khác ảnh hưởng đến sức khỏe, sự phát triển thể chất và tâm thần của trẻ. Khi phát hiện những bất thường thai nhi, bác sĩ sẽ tư vấn để người mẹ có thể lựa chọn đình chỉ thai trường hợp thai nhi sẽ bị chết từ khi còn trong bụng mẹ hoặc khi sinh ra không thể sống được hoặc có thể tư vấn để điều trị cho thai nhi ngay từ trong bụng mẹ.

Theo các bác sĩ sản khoa, việc sàng lọc trước sinh và sơ sinh được khuyến cáo thực hiện ở tất cả thai phụ và trẻ sơ sinh, nhằm phát hiện sớm dị tật bẩm sinh. Tuy nhiên, với nhóm phụ nữ có nguy cơ cao, việc sàng lọc càng cần thiết hơn. Đó là các đối tượng: phụ nữ sinh con muộn, ở độ tuổi từ 35 trở lên; từng sinh non hoặc thai lưu; từng sinh con bị dị tật bẩm sinh (đặc biệt là các vấn đề về tim hoặc di truyền); đang mang thai nhiều hơn 1 em bé; tiền sử thai phụ bị cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh lupus, bệnh tim, các vấn đề về thận, ung thư, hen suyễn hoặc rối loạn co giật; trong gia đình có người thân mắc chứng rối loạn di truyền… Tính đến tháng 9-2024, ngành dân số thành phố đã đạt và vượt chỉ tiêu năm về sàng lọc trước sinh và sơ sinh. Cụ thể, tỷ lệ sàng lọc trước sinh thực hiện đạt 55,7% (so với chỉ tiêu đề ra là 48%) và tỷ lệ sàng lọc sơ sinh đạt 94,5% (so với chỉ tiêu là 83%).

Bài, ảnh: THU SƯƠNG