(CTO) - Tại hội thảo Sàng lọc, Chẩn đoán trước sinh và sơ sinh khu vực ĐBSCL lần thứ 10 diễn ra ngày 21-3, BS CKII Nguyễn Xuân Thảo, Giám đốc Trung tâm Sàng lọc - Chẩn đoán trước sinh và sơ sinh BV Phụ sản TP Cần Thơ cho biết, 97% thai phụ khám thai tại BV được sàng lọc sơ sinh và 100% trẻ chào đời tại BV được sàng lọc các bệnh, tật bẩm sinh. Trung tâm cũng đóng vai trò kết nối mạng lưới, đào tạo nhân lực, góp phần quan trọng trong công tác nâng cao chất lượng dân số vùng ĐBSCL.

* Vượt chỉ tiêu sàng lọc trước sinh và sơ sinh

Năm 2024, Trung tâm Sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh BV Phụ sản TP Cần Thơ đã thực hiện sàng lọc trước sinh cho gần 70.000 thai phụ trên tổng số gần 125.000 thai phụ, đạt tỷ lệ 55,4%, vượt chỉ tiêu 50% do Cục Dân số đề ra. Riêng tại BV Phụ sản TP Cần Thơ, tỷ lệ này đạt 97%. Qua đó đã phát hiện và xử lý các trường hợp nguy cơ cao. Đối với sàng lọc sơ sinh, Trung tâm đã sàng lọc hơn 52.000 trẻ, bao gồm cả các trường hợp xã hội hóa và trong đề án Nâng cao chất lượng dân số các  tỉnh ĐBSCL. Đặc biệt, 100% trẻ sơ sinh tại BV Phụ sản TP Cần Thơ được sàng lọc đầy đủ, vượt 17% chỉ tiêu. Không riêng Cần Thơ, công tác sàng lọc sơ sinh cũng được đẩy mạnh tại 12 tỉnh khu vực ĐBSCL, với trên 100.000 trẻ được sàng lọc, trong tổng số gần 145.000  trẻ sơ sinh, đạt tỷ lệ 70,5%, vượt chỉ tiêu 60% được giao.

Theo BS Xuân Thảo, để đạt được kết quả này, ngoài chỉ tiêu sàng lọc sơ sinh miễn phí 5 bệnh nằm trong dự án, trung tâm đã đẩy mạnh công tác sàng lọc sơ sinh xã hội hóa. Hiện có 80 đơn vị thuộc 12 tỉnh, thành vùng ĐBSCL ký kết sàng lọc sơ sinh, tạo cơ hội trẻ sinh ra được sàng lọc phát hiện 53 bệnh lý rối loạn chuyển hóa bẩm sinh. Những trẻ bị mắc bệnh, Trung tâm sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh thuộc BV Phụ sản TP Cần Thơ đã phối hợp chặt chẽ với Chi cục dân số - KHHGĐ các tỉnh, thành nằm trong dự án quản lý và theo dõi điều trị.

Các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh vùng ĐBSCL nhận khen thưởng. 

Trung tâm Sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh BV Phụ sản TP Cần Thơ  được thành lập vào tháng 7-2013, được Cục Dân số (trước đây là Tổng cục Dân số - KHHGĐ) giao thực hiện đề án Nâng cao chất lượng dân số phụ trách 12 tỉnh, thành ĐBSCL. Nhiệm vụ chính của đề án mà trung tâm phải thực hiện là xây dựng, đào tạo mạng lưới thực hiện sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh tại các tỉnh thành tham gia đề án. Trong 13 năm qua, Trung tâm không ngừng nỗ lực trong công tác đào tạo, giám sát và khám, sàng lọc chẩn đoán các bệnh lý trước sinh và sơ sinh. Riêng năm 2024, Trung tâm tổ chức 14 lớp tập huấn ngắn hạn về sàng lọc trước sinh và sơ sinh với hơn 500 cán bộ y tế 12 tỉnh thành thuộc dự án. Nhờ tăng cường công tác đào tạo, đến nay, mạng lưới cán bộ làm công tác sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh đã phủ đều ở tất cả quận, huyện, xã phường ĐBSCL. Đặc biệt năm 2024, Trung tâm quyết liệt thực hiện Quyết định 3845/QÐ-BYT ngày 11-8-2021 của Bộ Y tế ban hành danh mục một số bệnh, tật bẩm sinh được tầm soát và chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh 9 bệnh (trong đó có 4 bệnh trước sinh và 5 bệnh sơ sinh). Trung tâm có lợi thế được Cục Dân số và UBND TP Cần Thơ đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại và nguồn nhân lực giỏi chuyên môn, điều kiện thuận lợi để hoàn thành các chỉ tiêu đề án cũng như thực hiện yêu cầu của Bộ Y tế.

BS CKII Nguyễn Thụy Thúy Ái, Giám đốc BV Phụ sản TP Cần Thơ cho biết, định kỳ hằng năm, BV Phụ sản TP Cần Thơ tổ chức hội thảo sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh, đồng thời, nhìn lại kết quả hoạt động của Trung tâm. Trong khuôn khổ hội thảo năm nay, các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực sàng lọc, chẩn đoán trước sinh, sơ sinh đến từ Trường Đại học Y Hà Nội, BV Từ Dũ, BV Nhi Trung ương… đã báo cáo nhiều đề tài chuyên sâu, cập nhật những tiến bộ mới nhất trong các lĩnh vực: Sàng lọc, chẩn đoán và điều trị trước sinh; Sàng lọc, chẩn đoán và điều trị bệnh lý sơ sinh; Sàng lọc, chẩn đoán trước sinh - Chẩn đoán hình ảnh. Các chuyên gia mong muốn chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm quý giá cho đồng nghiệp vùng ĐBSCL, góp phần nâng cao chất lượng sàng lọc, chẩn đoán và điều trị trước sinh và sơ sinh, hướng đến mục tiêu giảm thiểu tối đa tỷ lệ trẻ sinh ra mắc dị tật bẩm sinh và bệnh lý di truyền.

Các đại biểu tham dự hội thảo.

* Phát huy vai trò trung tâm vùng 

Theo ThS.BS Lê Hồng Thịnh, Trưởng khoa Xét nghiệm, BV Phụ sản TP Cần Thơ được Cục Dân số đầu tư các thiết bị y tế hiện đại giúp phát hiện được các dị tật thai nhi chính xác, an toàn. Riêng Khoa Xét nghiệm di truyền học được đầu tư hệ thống máy xét xét nghiệm sàng lọc sơ sinh tự động và kỹ thuật sắc ký lỏng khối phổ (MSMS); hệ thống xét nghiệm di truyền các bất thường về số lượng, cấu trúc nhiễm sắc thể, bệnh Thalassemia và một số bất thường đột biến gien khác; hệ thống giải trình tự gien ABI 3500... Đặc biệt, cuối năm 2019, Trung tâm được đầu tư hệ thống chẩn đoán di truyền Prenatal BoB, nhờ vậy, đã đưa kỹ thuật sàng lọc chọc ối để thực hiện sàng lọc dị tật thai nhi và kỹ thuật sàng lọc sơ sinh với 53 bệnh lý rối loạn chuyển hóa bẩm sinh và trở thành đơn vị duy nhất của ĐBSCL thực hiện các kỹ thuật này.

Mỗi năm, BV Phụ sản TP Cần Thơ tiếp nhận khoảng 33.000 thai phụ đến khám thai, trong đó có 49% thai phụ đến từ các tỉnh. Để thực hiện tốt kỹ thuật sàng lọc trước sinh chuyên sâu hơn, từ năm 2023, BV đã đẩy mạnh hợp tác với các BV trong nước và quốc tế tập huấn và áp dụng kỹ thuật sàng lọc trước sinh hiện đại trên thế giới, đó là can thiệp bào thai. BV cũng đã triển khai phòng khám tiền sản nguy cơ cao với đội ngũ bác sĩ được đào tạo, tập huấn kỹ thuật và hướng đến thực hiện can thiệp bào thai. Bước đầu BV đã can thiệp thành công trường hợp thiếu ối giúp mẹ tròn con vuông.

Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số phát biểu chỉ đạo tại hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số cho biết, chương trình sàng lọc trước sinh và sơ sinh được Bộ Y tế giao Cục Dân số bắt đầu triển khai từ năm 2007 với mục tiêu sàng lọc phát hiện và can thiệp sớm các dị tật, dị dạng thai nhi thông qua sàng lọc trước sinh cùng với phát hiện và điều trị sớm các bệnh chuyển hóa di truyền thông qua sàng lọc sơ sinh. Đến nay, toàn quốc đã xây dựng được 7 trung tâm sàng lọc, trong đó có 5 trung tâm khu vực; đồng thời thiết lập mạng lưới sàng lọc trước sinh và sơ sinh từ Trung ương đến tuyến cơ sở. Hơn 10 năm qua, Trung tâm Sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh BV Phụ sản TP Cần Thơ đảm nhiệm tốt vai trò Trung tâm vùng, triển khai thực hiện rất tốt nhiệm vụ sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh cho khu vực ĐBSCL. Đề nghị Sở Y tế, Chi cục Dân số các tỉnh, thành phố tiếp tục phối hợp với Trung tâm Sàng lọc, Chẩn đoán trước sinh và sơ sinh BV Phụ sản TP Cần Thơ triển khai các hoạt động sàng lọc trước sinh và sơ sinh theo Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh đến năm 2030.

Bài, ảnh: THU SƯƠNG