Câu chuyện dịch chuyển nguồn nhân lực từ bệnh viện (BV) công sang BV tư không mới, mà đó là xu hướng tất yếu cho sự phát triển. Nơi nào có điều kiện phát triển tốt hơn, nơi đó sẽ hấp dẫn hơn trong chiến lược cạnh tranh thu hút nguồn lực chất lượng cao. Thực tế trong những năm gần đây, nhiều BV công ở Cần Thơ đã cử các ê-kíp, cá nhân lên tuyến trên học tập nhưng khi được đào tạo xong, nhiều bác sĩ chuyên khoa đã rời BV công để cập bến mới.

Trường hợp tại BV Đa khoa TP Cần Thơ, sau quá trình tiếp nhận chuyển giao phẫu thuật tim từ BV tuyến trên, các bác sĩ của ê-kíp mổ tim lần lượt nghỉ việc, đầu quân cho BV tư nhân. Theo lãnh đạo các BV, quá trình đào tạo bác sĩ từ trình độ cử nhân lên chuyên khoa cấp I, cấp II hay sau đại học cần thời gian dài, tốn kém nhiều nguồn lực. Một cá nhân hay một ê-kíp đi học thì những người ở lại BV phải choàng gánh công việc, tạo điều kiện cho cá nhân, ê-kíp đó đi học, với mong muốn họ trở về chung tay phát triển chuyên môn, nâng cao hiệu quả điều trị cho bệnh nhân. Song, vì nhiều lý do, một số bác sĩ sau quá trình học tập nâng cao trình độ về, tích lũy thêm được kinh nghiệm đã chuyển sang đơn vị khác. Điều này không chỉ gây xáo trộn đội ngũ nhân lực mà còn gây thiệt thòi cho phần đông người bệnh nghèo tại BV công.

BS CKII Trần Quốc Luận, Giám đốc BV Đa khoa TP Cần Thơ, chia sẻ về vấn đề này: “Các bác sĩ nghỉ việc do hoàn cảnh gia đình, sức khỏe và lý do cá nhân không thể sắp xếp được để tham gia công tác tại BV. Đồng thời do ảnh hưởng của dịch COVID-19, viên chức, nhân viên y tế đang gặp khó khăn, cường độ và áp lực công việc cao, môi trường làm việc căng thẳng, mệt mỏi, trong khi đó thu nhập giảm đáng kể, kinh tế gia đình khó khăn. Ngoài ra, một số cho biết, nghỉ việc để tìm kiếm những cơ hội và thử thách công việc mới”.

Ê-kíp bác sĩ khoa Ngoại tổng hợp BV Đa khoa TP Cần Thơ nội soi phẫu thuật cho một trường hợp thoát vị bẹn.  Ảnh: T.S

Tình trạng bác sĩ nghỉ việc, chuyển công tác đã và đang xảy ra ở các BV công trên địa bàn thành phố. Ở BV Phụ sản TP Cần Thơ - nơi được xem là môi trường y tế năng động, thu nhập cao, tình trạng bác sĩ nghỉ việc cũng diễn ra trong 3 năm qua. Nhiều nguyên nhân của tình trạng này được kể đến như điều kiện làm việc, chính sách đãi ngộ hoặc cơ hội nghề nghiệp... ở nơi khác tốt hơn.

Theo Sở Y tế TP Cần Thơ, dịch chuyển nhân lực từ công sang tư có thể được xem là một phần của xu hướng phát triển trong ngành y tế cả nước nói chung và Cần Thơ nói riêng. Viên chức thôi việc ở BV công chuyển sang các đơn vị ngoài công lập có nguyên nhân chính là do áp lực công việc với trách nhiệm ngày càng cao nhưng thu nhập còn thấp. Hầu hết các BV ngoài công lập thu hút bác sĩ với mức lương cao. Trong khi hiện nay khoảng 1/3 công chức, viên chức và người lao động ngành y tế chưa có nhà ở (đang ở trọ). Vậy nên, giữ chân nhân lực chất lượng cao cần rất nhiều giải pháp đi kèm.

Trước thực trạng viên chức ngành y tế nghỉ việc, Sở Y tế thành phố chỉ đạo lãnh đạo các đơn vị phải lắng nghe và trao đổi với viên chức, kịp thời tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng, các khó khăn và đề xuất của viên chức về môi trường làm việc, thu nhập, tiền lương, khối lượng công việc, cơ hội được đào tạo, thăng tiến và mối quan hệ với lãnh đạo đơn vị với đồng nghiệp. Ngành y tế cũng đề xuất, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét có chính sách xây dựng nhà ở xã hội riêng cho công chức, viên chức và người lao động ngành y tế có thu nhập thấp để họ yên tâm công tác, cống hiến.

Chuyên gia của Tổ chức Meet (Hoa Kỳ) trao đổi kinh nghiệm với cán bộ y tế BV Phụ sản TP Cần Thơ.  Ảnh: T.S

Để giữ chân nhân lực đã được đào tạo bài bản, nhiều BV chọn giải pháp đào tạo đi kèm với đãi ngộ tương xứng. Từ một khoa sản của BV đa khoa, sau 10 năm, BV Phụ sản TP Cần Thơ phát triển thành BV chuyên khoa cấp vùng, đạt nhiều thành tích, được nhận Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ, Bằng khen của Bộ Y tế và UBND thành phố.

BS CKII Nguyễn Thụy Thúy Ái, Giám đốc BV Phụ sản TP Cần Thơ cho biết, “Ngay khi mới thành lập, xác định con người là yếu tố quyết định để phát triển các kỹ thuật chuyên sâu đáp ứng điều trị trước mắt cũng như lâu dài. Hàng loạt thầy thuốc được cử ra nước ngoài hoặc đến các trung tâm chuyên ngành sản phụ ở tuyến trên để học hỏi. Hiện tại, tỷ lệ viên chức - người lao động BV có trình độ đại học và sau đại học chiếm trên 95%. BV luôn chú trọng đào tạo chuyên sâu để có các chuyên gia đứng đầu các lĩnh vực”.

Năm 2023, hơn 78% viên chức, người lao động BV Phụ sản TP Cần Thơ tham gia các chương trình đào tạo nâng cao trình độ. BV cử 600 lượt nhân viên tập huấn nhiều nội dung liên quan lĩnh vực chuyên môn sản phụ khoa với BV Từ Dũ, BV Nhi đồng 1, Tổ chức FHI360/ Dự án USAID EpicC,… BV đã xây dựng 26 chương trình và tài liệu đào tạo cập nhật kiến thức y khoa liên tục; tổ chức 112 khóa đào tạo cho hơn 2.300 nhân viên y tế trong và ngoài BV. Bên cạnh đó, BV ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác với tổ chức MEET (Hoa Kỳ) và nhiều tổ chức quốc tế trong các lĩnh vực chuyên ngành sản phụ khoa. Hằng năm, BV chủ trì tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo cấp vùng như hội nghị sản phụ khoa Cần Thơ, hội nghị sàng lọc trước sinh - sơ sinh ĐBSCL.

Định hướng đến năm 2030, BV Phụ sản TP Cần Thơ sẽ có tiến sĩ ở lĩnh vực sản phụ khoa, di truyền, y tế công cộng. Đồng thời tiếp tục phát triển các trung tâm chuyên sâu, đặc biệt là lĩnh vực hỗ trợ sinh sản và di truyền.

Kỹ thuật viên BV Phụ sản TP Cần Thơ thao tác chuyên môn tại phòng Lab. Ảnh: T.S

Còn BV Đa khoa TP Cần Thơ có gần 1.000 giường bệnh, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân thành phố và các tỉnh trong vùng. BV có gần 900 viên chức, người lao động, gồm 222 bác sĩ, 400 điều dưỡng và nhiều chức danh vị trí việc làm khác.

BS CKII Trần Quốc Luận, Giám đốc BV Đa khoa TP Cần Thơ cho biết: “Nguồn nhân lực chất lượng là yếu tố thúc đẩy đơn vị phát triển, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong khám, điều trị của người bệnh. Để nâng cao chất lượng đội ngũ, cuối năm 2023, BV chủ động xây dựng kế hoạch và triển khai có hiệu quả các hoạt động đào tạo, đặc biệt là đào tạo liên tục theo Thông tư số 32/2023/TT-BYT của Bộ Y tế. Từ đầu năm 2024 đến nay, BV đã cử 38 viên chức đào tạo dài hạn trong nước và nước ngoài. Đồng thời cử 26 viên chức dự thi các trình độ sau đại học; cử 80 nhân sự tham dự các khóa tập huấn, đào tạo ngắn hạn tại các cơ sở y tế, cơ sở giáo dục trong và ngoài thành phố. BV còn thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, khóa đào tạo, sinh hoạt khoa học, bình bệnh án, giúp đội ngũ cán bộ trong và ngoài BV cập nhật kiến thức, nâng cao trình độ cho cán bộ, nhân viên”.

Các bác sĩ BV Đa khoa TP Cần Thơ làm chủ nhiều kỹ thuật cao, cứu sống rất nhiều trường hợp nguy kịch tính mạng.  Ảnh: T.S

Trong chiến lược phát triển, BV Đa khoa TP Cần Thơ sẽ triển khai thêm nhiều trung tâm chuyên sâu như trung tâm cấp cứu 115, trung tâm tim mạch can thiệp… BV tiếp tục phối hợp với BV Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh trong chương trình chuyển giao kỹ thuật mổ tim; phối hợp với BV Trung ương Huế để triển khai lĩnh vực ghép tạng.

Theo lãnh đạo Sở Y tế thành phố, Đảng ủy và Ban Giám đốc Sở Y tế tập trung chỉ đạo công tác đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xem đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, góp phần cùng thành phố thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 5-8-2020 của Bộ Chính trị. Năm 2024, Sở Y tế đã tổ chức Đoàn tham quan, học tập về các mô hình y tế chuyên sâu, y tế theo nguyên lý y học gia đình và ký kết hợp tác với các Sở Y tế và đơn vị y tế trực thuộc ở TP Hồ Chí Minh và tỉnh Phú Thọ. Thời gian tới, tiếp tục thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, chính trị, ngoại ngữ… theo định hướng đào tạo y tế chuyên sâu; tuyển dụng nguồn nhân lực chất lượng cao.

Lãnh đạo Sở Y tế thành phố và Ban Giám đốc BV Đa khoa TP Cần Thơ tiếp đoàn chuyên gia BV Trung ương Huế đến thăm và bàn về chương trình hợp tác. 

Khối y tế công lập trên địa bàn TP Cần Thơ bao gồm các BV trung ương và trực thuộc ngành, các BV, trung tâm y tế, trạm y tế từ tuyến thành phố đến cơ sở có hơn 6.000 giường bệnh. Hệ thống y tế ngoài công lập gồm 7 đơn vị được giao 900 giường bệnh. Thống kê trên cho thấy, y tế công chiếm khoảng 85% và y tế ngoài công lập khoảng 15% tổng số giường bệnh.

Tình trạng dịch chuyển nhân lực từ BV công sang BV tư ngoài ảnh hưởng đến sự ổn định về nhân sự của BV công, còn làm mất đi cơ hội khám chữa bệnh của bệnh nhân nghèo, bệnh nhân hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Trên thực tế, người bệnh có điều kiện kinh tế có nhiều lựa chọn các địa chỉ chăm sóc sức khỏe, kể cả BV tư nhân. Nhưng với người nghèo, thu nhập thấp, ưu tiên hàng đầu khám chữa bệnh tại BV công lập.

Bác sĩ BV Đa khoa TP Cần Thơ tiếp nhận điều trị cho bệnh nhân của TP Cần Thơ và nhiều tỉnh trong vùng.  Ảnh: T.S

Trường hợp của chị Trần Ngọc Vân (27 tuổi, ở quận Bình Thủy) sắp đến ngày dự sinh đứa con thứ hai nhưng vẫn còn cân nhắc nơi để vượt cạn vì nỗi lo viện phí. Chị Vân cho biết, qua tìm hiểu dịch vụ tại các BV, bao gồm cả BV công lập và tư nhân, khi thai phụ sử dụng BHYT và chọn dịch vụ sinh thường, nằm hậu sản ở phòng thường, chi phí ít nhất cũng trên 10 triệu đồng. Vợ chồng chị Vân đều là công nhân, thu nhập hằng tháng chỉ tạm đủ trang trải sinh hoạt.

Cùng nỗi lo như chị Ngọc Vân, người nghèo, điều kiện kinh tế khó khăn rất khổ sở khi không may mắc bệnh. Họ thường ưu tiên BV công để điều trị bệnh với chi phí thấp, sau khi đã thanh toán BHYT theo quy định. Lẽ đó, chất lượng BV công cùng chiến lược giữ nhân lực chất lượng cao không chỉ là xu thế của cạnh tranh với sự phát triển của y tế tư nhân, mà còn là hướng tới vì quyền lợi của người bệnh, nhất là nhóm yếu thế, người nghèo. 

THU SƯƠNG