Theo nghiên cứu mới đăng trên Tạp chí Y khoa Anh (BMJ), việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm siêu chế biến có thể dẫn đến 32 vấn đề sức khỏe - bao gồm các bệnh về tim và phổi, ung thư, rối loạn tâm thần và nhiều hệ lụy sức khỏe khác, kể cả nguy cơ tử vong sớm.

Tuy tiện lợi và có vị hấp dẫn, nhưng thực phẩm siêu chế biến có nhiều tác hại đối với sức khỏe người dùng.

Thực phẩm siêu chế biến (Ultra-processed Food - UPF) là những thực phẩm trải qua nhiều quá trình chế biến công nghiệp và có thể chứa các chất phụ gia giúp cải thiện hình thức, kết cấu, mùi vị hoặc kéo dài thời gian bảo quản. Đặc biệt, các món ăn phổ biến (mì ăn liền, gà viên, xúc xích, ngũ cốc chứa đường, món ăn hoặc đồ nướng đóng gói, thức ăn vặt và nước ngọt) thường chứa hàm lượng cao muối, đường và chất béo, nhưng lại chứa ít vitamin và chất xơ, chứa rất ít hoặc không có thực phẩm toàn phần.

Trong nghiên cứu mới, các chuyên gia đã điều nghiên 45 cuộc phân tích tổng hợp từ 14 báo cáo khoa học chỉ ra mối liên quan giữa UPF và các kết quả bất lợi đối với sức khỏe. Các nghiên cứu này có sự tham gia của gần 10 triệu người, trong đó họ tham gia khảo sát về tần suất tiêu thụ thực phẩm, lịch sử chế độ ăn và mức độ tiêu thụ UPF hằng ngày.

Nhóm nghiên cứu phát hiện UPF có liên quan với tất cả các nguyên nhân gây tử vong, các bệnh ung thư (vú, đại trực tràng, tuyến tụy), các vấn đề về giấc ngủ, chứng lo âu, hen suyễn, tăng huyết áp, bệnh viêm ruột, loét đại tràng, béo phì, hội chứng chuyển hóa, gan nhiễm mỡ không do rượu, tăng đường huyết cùng nhiều bệnh khác. Chẳng hạn, UPF có thể làm tăng 50% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch, 12% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 và từ 48-53% nguy cơ mắc chứng lo âu và rối loạn tâm thần. Việc tiêu thụ nhiều UPF cũng có liên quan đến tăng 21% nguy cơ tử vong do bất kỳ nguyên nhân nào và tăng 22% nguy cơ trầm cảm. “Việc tiêu thụ nhiều UPF dễ dẫn đến các hệ lụy tiêu cực về sức khỏe, đặc biệt là về chuyển hóa tim, các rối loạn tâm thần phổ biến và cả nguy cơ tử vong” - nhóm tác giả nhấn mạnh.

Những cách để hạn chế thực phẩm siêu chế biến

Trước những phát hiện mới về tác hại của UPF, các chuyên gia thúc giục mọi người cần chủ động giảm khả năng tiếp xúc và tiêu thụ thực phẩm này để bảo vệ sức khỏe, bằng những cách sau đây:

+ Đọc kỹ bao bì thực phẩm. Đọc kỹ danh sách các thành phần in trên bao bì thực phẩm là cách tốt để bắt đầu cắt giảm tiêu thụ UPF. Qua đó, người dùng có thể biết loại thức ăn được đóng gói có chứa các thành phần chất tạo màu, chất làm ngọt và chất bảo quản nào, cũng như hàm lượng chất béo, muối và đường bao nhiêu.

+ Ăn vặt lành mạnh. Việc hoán đổi các loại thực phẩm có thể giúp bạn cắt giảm đáng kể UPF. Chẳng hạn, thay thế đồ uống có gas bằng nước lọc hoặc trà thảo mộc và ăn rau củ giòn, các loại hạt thay vì khoai tây chiên. Việc tự làm món ăn nhẹ bằng trái cây, các loại hạt và yến mạch cũng là một cách chống đói lành mạnh.

+ Lên kế hoạch ăn uống và chuẩn bị thức ăn mang đi. Tự nấu ăn là một trong những cách tốt nhất để tránh tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn vốn chứa nhiều chất phụ gia, muối và đường. Việc lập kế hoạch ăn uống (như lên thực đơn mỗi ngày và mua sẵn nguyên liệu) đảm bảo rằng bạn có mọi thứ cần thiết để nấu một bữa ăn lành mạnh tại nhà, thậm chí mang theo đi làm. Cách làm này cũng giúp mọi người giảm “nguy cơ” tìm mua thức ăn vặt đồ ăn nhanh mỗi khi đói bụng. 

+ Ưu tiên thực phẩm từ ngũ cốc nguyên cám. Việc sử dụng các sản phẩm được chế biến từ ngũ cốc nguyên cám là cách tốt nhất để cắt giảm UPF. Chẳng hạn, dùng bánh mì yến mạch, bánh mì làm từ lúa mạch đen hoặc lúa mì nguyên cám chắc chắn sẽ tốt hơn bánh mì trắng thông thường.

AN NHIÊN (Theo Medicalnewstoday, Daily Mail)