Trong khuôn khổ Chương trình bình chọn và công bố 50 tác phẩm văn học - nghệ thuật nổi bật trong suốt nửa thế kỷ qua nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) do TP Hồ Chí Minh tổ chức, danh sách đề cử 10 tác phẩm điện ảnh gây ấn tượng với công chúng.

Phim “Cánh đồng hoang”. Ảnh tư liệu

Ấn tượng bởi lẽ 10 bộ phim, mới có, cũ có, đều mang dấu ấn thời gian, ghi lại những sự kiện lịch sử, những đổi thay của quê hương, đất nước bằng nghệ thuật thứ bảy. Ðặc biệt, những bộ phim này còn mang đậm tính nghệ thuật, được công chúng yêu thích, nhớ đến từng vai diễn.

Ðầu tiên phải kể đến là phim “Cánh đồng hoang” của đạo diễn Nguyễn Hồng Sến, công chiếu lần đầu dịp 30-4-1979. Bối cảnh phim ở vùng Ðồng Tháp Mười, trong những ngày căng thẳng của cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Câu chuyện về vợ chồng Ba Ðô giàu lòng yêu nước và con trai nhỏ sống trong một căn chòi giữa đồng nước được thể hiện rất nghệ thuật. Phim đoạt hàng loạt giải thưởng danh giá như Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật (đợt I); Giải Bông Sen Vàng cho phim và hàng loạt giải thưởng hạng mục tại Liên hoan phim Việt Nam lần V; Huy chương vàng Liên hoan phim Quốc tế Moskva năm 1981…

Bộ phim thứ hai cũng chiếm trọn tình cảm của nhiều thế hệ khán giả là “Ván bài lật ngửa” (8 tập) của đạo diễn Lê Hoàng Hoa. Trong đó, tập 1 “Ðứa con nuôi của vị Giám mục” đoạt Giải đặc biệt của Ban Giám khảo Liên hoan phim Việt Nam lần thứ VI và tập 5 “Trời xanh qua kẽ lá” đoạt giải Bông sen Bạc cùng với giải Nam diễn viên chính xuất sắc nhất (NSƯT Nguyễn Chánh Tín) tại Liên hoan phim lần thứ VII. Bộ phim mô phỏng quãng đời hoạt động của các nhân vật điệp viên có thật ngoài đời của Ðảng Lao động Việt Nam hoạt động trong lòng địch, đặc biệt là nhà tình báo Phạm Ngọc Thảo.

Sẽ rất thiếu sót nếu danh sách đề cử không có phim “Biệt động Sài Gòn” của đạo diễn - NSND Long Vân. Phim thuộc thể loại chiến tranh và tâm lý được phát sóng lần đầu vào năm 1985. Bối cảnh bộ phim lấy từ Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 tại Sài Gòn. Phim gồm 4 tập: “Ðiểm hẹn”, “Tĩnh lặng”, “Cơn giông” và “Trả lại tên cho em”.

Các phim điện ảnh khác trong danh sách đề cử cũng từng được nhiều khán giả thuộc nằm lòng như “Cầu thang tối” của đạo diễn Ðào Bá Sơn, “Xa và gần” của đạo diễn - NSND Huy Thành, “Ngọc trong đá” của đạo diễn Trần Cảnh Ðôn, “Vị đắng tình yêu” của đạo diễn Lâm Xuân Hoàng. Trong danh sách đề cử, có một tác phẩm duy nhất thuộc thể loại phim ký sự truyền hình là “Mê Kông ký sự” do NSND Phạm Khắc làm tổng đạo diễn, cùng với các đạo diễn: Dư Kim Hoàng, Lý Quang Trung, Nguyễn Hoàng. Phim là hành trình khám phá dòng sông Mê Kông với những thể hiện thú vị về lịch sử, văn hóa, đời sống xã hội của cư dân ven sông. Phim đã đoạt giải Cánh Diều Vàng 2006.

Hai bộ phim điện ảnh rất mới nhưng vinh dự có trong đề cử là “Song lang” (2018) của đạo diễn Leon Quang Lê và “Mai” (2024) của đạo diễn Trấn Thành. Hai bộ phim đều từng gây dấu ấn mạnh khi ra rạp với doanh thu rất cao. Nếu như “Song lang” là câu chuyện tôn vinh vẻ đẹp của cải lương, nghệ thuật truyền thống thì “Mai” là câu chuyện về người phụ nữ chịu nhiều bất hạnh, vững vàng trước thử thách của cuộc sống hiện đại.

Danh sách đề cử cho thấy sự tiếp nối, kế thừa của điện ảnh TP Hồ Chí Minh nói riêng, điện ảnh Việt Nam nói chung.

DUY KHÔI