AN NHIÊN (Theo Prevention)

Liệu pháp áp lạnh (cryotherapy) là thuật ngữ chung chỉ các phương pháp làm lạnh để chăm sóc sức khỏe như chườm lạnh, xịt hơi lạnh, mát-xa đá, ngâm mình trong bồn nước đá. Gần đây, các chuyên gia sức khỏe Mỹ cho biết tắm hoặc ngâm mình trong nước lạnh là cách đơn giản có thể mang lại nhiều lợi ích sức khỏe, điển hình như:

+ Tăng cường sự tỉnh táo. Bắt đầu ngày mới bằng việc tắm nước lạnh thực sự có thể giúp bạn tỉnh táo và cảm thấy tràn đầy năng lượng. “Tắm nước lạnh làm tăng hoóc-môn epinephrine, do đó, làm tăng sự tỉnh táo, như một phần trong quá trình điều chỉnh ngắn hạn của cơ thể trước mối đe dọa cảm lạnh” - theo Tiến sĩ Jacob Teitelbaum, một bác sĩ nội khoa chuyên nghiên cứu về hội chứng mệt mỏi mãn tính, đau cơ xơ hóa, giấc ngủ. Trong một nghiên cứu năm 2022, những người ngâm cơ thể trong nước lạnh 5 phút không chỉ cảm thấy tỉnh táo hơn, mà còn hăng hái và năng động hơn sau đó.

+ Xoa dịu làn da. Chuyên gia da liễu Joshua Zeichner cho biết tắm nước lạnh có thể là làm co các mạch máu, giúp giảm triệu chứng ửng đỏ và giảm sưng phù trên da. Tác động này đặc biệt có lợi cho người mắc hội chứng đỏ mặt (Rosacea) hoặc các bệnh do viêm như bệnh chàm hoặc vảy nến. Theo giải thích của bác sĩ da liễu Marisa K. Garshick, làn da ửng đỏ là do các mạch máu giãn nở, nên khi tiếp xúc với nước lạnh, các mạch máu sẽ co lại và sự ửng đỏ cũng giảm bớt.

Bác sĩ da liễu Brendan Camp còn cho biết: “Tắm nước lạnh có thể làm giảm ngứa liên quan đến một số bệnh da như viêm da tiếp xúc, dị ứng, nổi mề đay, cháy nắng và chàm”. Hơn nữa, nước lạnh cũng ít có khả năng làm khô da (và tóc) hơn nước nóng.

+ Cải thiện tuần hoàn máu. Nhiệt độ lạnh dễ khiến các mạch máu co lại, nên cũng có thể cải thiện lưu thông máu trong cơ thể. “Khi các mạch máu trên bề mặt da tiếp xúc với nước lạnh, chúng sẽ co lại và chuyển lưu lượng máu đến các mô sâu hơn của da, điều này giúp cải thiện tuần hoàn máu” - Tiến sĩ Garshick giải thích. Tuần hoàn máu tốt rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể, vì nó đảm bảo cung cấp đủ máu và ôxy đến các cơ quan quan trọng trong cơ thể.

+ Tăng cường miễn dịch. Một nghiên cứu được thực hiện năm 2016 cho thấy, những người tắm nước lạnh chỉ 30 giây mỗi ngày trong ít nhất 30 ngày liên tiếp có tỷ lệ xin nghỉ bệnh ít hơn 29% so với những người tắm nước ở nhiệt độ bình thường. Điều này cho thấy người tắm nước lạnh có sức đề kháng tốt hơn và khi có bệnh thì cũng ít nghiêm trọng hơn.

Những bất lợi khi tắm nước lạnh

Tiến sĩ Garshick lưu ý, tắm nước quá lạnh có thể gây kích ứng da và dẫn đến mẩn đỏ do hàng rào bảo vệ da suy yếu, nhiều người thậm chí có thể bị nổi mề đay do lạnh. Các chuyên gia khác thì cảnh báo tắm ở nhiệt độ nước quá lạnh dễ dẫn đến tình trạng tê cóng, hoặc gây bất lợi cho những người mắc hội chứng Raynaud, một bệnh lý mà nhiệt độ lạnh “gây co thắt các mạch máu ở tay”.

Không có khuyến nghị y tế chính thức nào cho thấy nhiệt độ nước lạnh tốt nhất để tắm là bao nhiêu, nhưng Tiến sĩ Garshick khuyên nên tắm nước lạnh ở nhiệt độ khoảng 10°C đến 15,56 °C. Một số chuyên gia nói rằng thậm chí chỉ cần 30 giây là đủ để tận dụng lợi ích của việc tắm nước lạnh và khuyến nghị thời gian tắm từ 5 đến 10 phút, vì tắm quá lâu có thể gây hại cho sức khỏe.

Tắm nước lạnh hay nước nóng tốt hơn?

Lựa chọn tắm nước nóng hay nước lạnh phụ thuộc vào nhu cầu và mục tiêu sức khỏe mà mỗi người hướng tới, bởi cả hai phương pháp đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. 

Theo Tiến sĩ Teitelbaum, tắm nước nóng cũng có thể làm giảm đau bằng cách giúp các cơ thư giãn. Tắm nước nóng ngay trước khi đi ngủ có thể giúp bạn ngủ ngon hơn. Hơn nữa, tắm nước nóng cũng có thể giúp giảm các triệu chứng bệnh hô hấp, vì hơi nóng từ nước có thể làm thông mũi và long đờm. 

Tuy nhiên, tắm nước nóng lại khiến các mạch máu giãn nở, khiến da ửng đỏ và có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá. Ngoài ra, nước nóng cũng gây khô da và tóc, làm trôi lớp dầu tự nhiên của da, qua đó kích thích da sản xuất dầu nhiều hơn và làm tắc lỗ chân lông.