Từ những thử nghiệm thành công ban đầu, những nông dân ở huyện Tam Nông (tỉnh Ðồng Tháp) đã nhận ra một tiềm năng thủy sản có thể phát triển trở thành một trong những thế mạnh nhờ điều kiện nuôi phù hợp và có giá trị cao. Ðó chính là nghề nuôi trai nước ngọt lấy ngọc kết hợp phát triển du lịch sinh thái.

Các kỹ thuật viên lành nghề của Công ty Ngọc trai Hoàng Gia đang thực hiện cấy phôi tạo ngọc vào những con trai đã trưởng thành.
 

Cuối tháng 4, trời nắng như đổ lửa. Chúng tôi làm cuộc hành trình về xã An Hòa, huyện Tam Nông để tìm hiểu về nghề nuôi trai nước ngọt lấy ngọc, theo lời mời của Nghệ nhân Hồ Thanh Tuấn - Chủ tịch HÐQT Công ty Ngọc trai Hoàng Gia. Khởi hành từ lúc 3 giờ sáng, nhưng phải đến tận 8 giờ chúng tôi mới đến được trang trại nuôi trai nước ngọt có tên MK của anh Hà Văn Tâm. Anh Tâm là một bác sỹ về hưu rất tâm huyết với nghề nuôi chim yến và nuôi trai. Anh Tâm cho biết: “Cách đây 5 năm, tôi đã nuôi thử nghiệm trai nước ngọt để lấy ngọc dưới sự tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật từ các chuyên gia, kỹ thuật viên lành nghề. Lứa trai đầu tiên cũng đã cho thu hoạch với những viên ngọc màu ánh bạc, ánh vàng được đánh giá là rất chất lượng và giá trị cao”.

Vốn chỉ quen với con tôm, con cá, nên câu chuyện con trai nước ngọt cho loại ngọc đẹp có giá trị càng thu hút tôi nhiều hơn. Nhìn màu nước ao nuôi, tôi đưa ra nhận xét: “Ao này cho thấy mật độ tảo là khá lớn. Với nguồn thức ăn (tảo) rất dồi dào này chắc trai rất mau lớn và mập mạp”. Anh Tâm chia sẻ: “Thật ra nuôi trai lấy ngọc không quá khó, chỉ cần đầu tư con giống ban đầu và đảm bảo nguồn nước ổn định, còn chuyện cấy ngọc đã có kỹ thuật lành nghề của công ty lo. Cái khó lớn ở đây chính là chi phí đầu tư ban đầu khá cao và thời gian nuôi kéo dài. Chỉ riêng thời gian từ khi cấy cho đến lúc thu hoạch ngọc ít gì cũng phải từ 2 năm trở lên”.

Nghệ nhân Hồ Thanh Tuấn đồng tình với nhận xét của tôi, nhưng cũng đồng thời đưa ra cái nhìn riêng của một người có 25 năm kinh nghiệm nuôi trai lấy ngọc: “Nước trong ao hơi bị tù, nên tảo nhiều, trai trong ao này sẽ rất mập, nhưng cũng rất dễ bị nhiễm bệnh và đặc biệt là ngọc sẽ không cho màu sắc đẹp như ý”. Ðúng như nhận xét của Nghệ nhân Hồ Thanh Tuấn, những con trai dưới ao được kéo lên rất to, rất nặng và khi tách đôi mảnh vỏ có rất nhiều thịt. Tuy nhiên, thứ quan trọng nhất là viên ngọc bên trong phần thịt béo núc ấy lại không được sáng một cách tự nhiên và có phần hơi sậm màu.

Ðưa viên ngọc ra ánh sáng, Nghệ nhân Hồ Thanh Tuấn, giải thích thêm: “Loại ngọc như thế này nếu đưa vào làm đồ trang sức thường có giá trị không cao. Chỉ những nơi nguồn nước lưu thông tốt, nguồn thức ăn đảm bảo thì ngọc mới sáng, màu sắc mới đẹp, viên ngọc mới có giá trị cao. Vì vậy, tới đây, đối với những ao như thế này theo tôi sẽ đề xuất phía đối tác chỉ nên nuôi vỗ béo trai. Còn sau khi cấy phôi tạo ngọc thì đưa ra vùng nuôi mới, nơi có nguồn nước lưu thông tốt để chất lượng ngọc được tốt hơn, có giá trị cao hơn”.

Nói về môi trường nuôi, cả anh Tâm và Nghệ nhân Hồ Thanh Tuấn đều cho rằng, nguồn nước của dòng sông Tiền qua địa bàn huyện Tam Nông rất phù hợp để nuôi ngọc trai. Với lượng phù sa hợp lý, cộng thêm có nắng quanh năm, nên nguồn thức ăn tự nhiên cho ngọc trai dồi dào để con trai phát triển và tạo được những viên ngọc có màu sắc đẹp, giá trị cao. Anh Tâm cũng khá am hiểu về giá trị của con trai: “1 viên ngọc trai có giá từ vài triệu đồng đến hàng chục triệu đồng, đặc biệt là loại ngọc trai màu đen luôn có giá rất cao. Không chỉ có ngọc đạt chất lượng, mà từ vỏ con trai, thịt con trai cho đến những viên ngọc không đạt tiêu chuẩn làm trang sức đều có một giá trị không hề nhỏ và nhất là một khi kết hợp giữa nghề nuôi cấy, chế tác ngọc trai với du lịch thì hiệu quả sẽ được nâng lên rất nhiều”.

Nuôi ngọc trai đã khó, nhưng việc tìm kiếm đầu ra mới là yếu tố quyết định đến sự thành công của nghề nuôi. Ðây cũng là lý do vì sao anh Tâm chủ động liên hệ để thực hiện liên kết với Công ty Ngọc trai Hoàng Gia - một doanh nghiệp có 25 năm kinh nghiệm trong nuôi cấy và kinh doanh ngọc trai có thương hiệu, uy tín trên thị trường trong và ngoài nước, với 20 showroom kinh doanh ngọc trai trên cả nước. Từ đây Liên doanh Ngọc Trai Hoàng Gia Ðồng Tháp ra đời với tên gọi: “Công ty Ngọc trai Hoàng Gia Ðồng Tháp”, nhằm hiện thực hóa “Dự án Nuôi cấy ngọc trai nước ngọt tại Ðồng Tháp”.

Bên cạnh việc sử dụng để làm trang sức, ngọc trai còn được sử dụng nhiều trong chế biến các loại mỹ phẩm, mà điển hình là mặt nạ làm trắng da mặt. Ðây cũng là sản phẩm có thế mạnh của Công ty Ngọc trai Hoàng Gia trên thị trường trong và ngoài nước hiện nay, nên nhu cầu tiêu thụ ngọc trai là rất lớn. Theo anh Tâm, ngoài mục đích kinh doanh, xây dựng thương hiệu ngọc trai Ðồng Tháp, công ty còn kết hợp nghề nuôi cấy với phát triển du lịch sinh thái. Với định hướng xây dựng nơi đây trở thành mô hình kiểu mẫu cho ngành ngọc trai nước ngọt tại Việt Nam, Ngọc Trai Hoàng Gia Ðồng Tháp kỳ vọng không chỉ mang lại giá trị kinh tế bền vững cho cộng đồng, mà còn góp phần định hình nền công nghiệp ngọc trai nước ngọt tại Ðồng Tháp nói riêng và khu vực ÐBSCL nói chung.

Nghệ nhân Hồ Thanh Tuấn - Chủ tịch HÐQT Công ty Cổ phần Ngọc trai Hoàng Gia (TP Hồ Chí Minh), cho biết: “Công việc trước tiên là chúng tôi thành lập một liên doanh Ngọc trai Hoàng Gia Ðồng Tháp, nhằm tận dụng những thế mạnh của nhau. Thứ hai là tôi muốn dành sáng chế độc quyền về ngọc trai của mình cho liên doanh nhằm tạo tiền đề để phát triển ngành nuôi cấy, chế tác, xây dựng thương hiệu cho ngọc trai tại tỉnh Ðồng Tháp nói riêng và ÐBSCL nói chung. Tôi cũng là một người con của vùng sông nước ÐBSCL, nên với tôi, được đóng góp vào thành công của ngành ngọc trai vùng ÐBSCL là một niềm hạnh phúc”.

Liên doanh Ngọc Trai Hoàng Gia Ðồng Tháp không chỉ là một dự án hợp tác, mà là một cam kết đồng hành lâu dài mở ra một hướng đi mới, góp phần khai thác tối đa tiềm năng mặt nước của vùng ven sông Tiền của tỉnh Ðồng Tháp nói chung và khu vực ÐBSCL nói riêng. Và, điều đó cũng đồng nghĩa với giấc mơ ngọc trai của những cư dân vùng đất sen hồng đã và đang từng bước trở thành hiện thực.

Bài, ảnh: HOÀNG NHÃ