Bài, ảnh: HÀ VĂN

TP Cần Thơ có hệ thống sông ngòi chằng chịt, vừa có tác dụng phục vụ sinh hoạt, phát triển sản xuất, kinh doanh của người dân, vừa tạo nét đẹp đặc trưng của vùng ÐBSCL. Tuy nhiên, thời gian gần đây nhiều con sông bị sạt lở, đe dọa tính mạng và tài sản của nhân dân. Nhiều công trình khắc phục sạt lở, ổn định cuộc sống cho người dân ven sông, rạch đang được các ngành, các cấp quan tâm thực hiện.

Lãnh đạo TP Cần Thơ kiểm tra tiến độ xây dựng kè chống sạt lở bờ sông Ô Môn.

Tiềm ẩn nguy cơ

Sông Ô Môn là tuyến sông chính có vai trò rất quan trọng trong mạng lưới giao thông thủy của TP Cần Thơ. Tuyến sông này có lưu lượng tàu thuyền qua lại rất đông, đặc biệt là tàu có trọng tải lớn. Do bị sóng đánh thường xuyên nên mái bờ sông bị phá vỡ kết cấu, sinh ra các hàm ếch dẫn đến sạt lở cả hai bên bờ sông. Chị Kim Tuyến, nhà cặp sông Ô Môn, thuộc phường Thới Hòa, quận Ô Môn, cho biết: “Hiện nay, bờ sông Ô Môn (bờ phải) từ vàm sông đến cầu Ô Môn dài khoảng 7km thì trong đó có hơn 5km sạt lở hoặc bờ sông thẳng đứng rất nguy hiểm cho người đi đường. Học sinh đến trường, đi qua các đoạn đường bị sạt lở rất nguy hiểm. Chúng tôi mong muốn các công trình xây dựng bờ kè sớm thực hiện hoàn thành để khu vực bờ sông được an toàn, đô thị khang trang, sạch
đẹp hơn…”.

Theo nhận định của các cơ quan chuyên môn, vào thời điểm này, tình trạng sạt lở bờ sông xảy ra nhiều, nhất vào thời điểm chuyển mùa, từ mùa khô sang mùa mưa. Bởi, vào mùa khô mực nước xuống thấp làm giảm độ kết dính của đất dẫn đến khả năng sạt lở cao; sang mùa mưa, đất bị xâm thực nước dễ dẫn đến hiện tượng sạt lở... Tại TP Cần Thơ, giai đoạn 2010-2020, trên địa bàn có 226 điểm sạt lở với chiều dài 9km. Riêng năm 2021, TP Cần Thơ đã xảy ra 23 điểm sạt lở, gây nhiều thiệt hại, ảnh hưởng đến đời sống và kinh tế của người dân tại địa phương... Hầu hết các vụ sạt lở đều xảy ra tại thời điểm mùa khô và chuyển mùa từ mùa khô sang mùa mưa.

Ông Nguyễn Quí Ninh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Ủy viên thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống Thiên tai - Tìm kiếm Cứu nạn TP Cần Thơ, cho biết: “Thời gian qua, sạt lở bờ sông xuất hiện ngày càng nhiều do ảnh hưởng biến đối khí hậu, dòng chảy trên sông thay đổi, mùa nước thì nước dâng cao, mùa khô nước rút cạn làm giảm độ kết dính của đất nên xuất hiện tình trạng sạt lở bờ sông. TP Cần Thơ là một trong những địa phương chịu ảnh hưởng nặng nề của hiện tượng này, do đó khắc phục sạt lở bờ sông, kênh, rạch bằng dự án công trình (kè kiên cố) và phi công trình (kè sinh học) là giải pháp hữu hiệu, cần thiết nhất cho việc bảo vệ bờ sông, phát triển đô thị, tạo mặt bằng vững chắc cho người dân sinh hoạt, phát triển đô thị...”.

Nhiều công trình triển khai thực hiện

Theo ông Nguyễn Quí Ninh, đơn vị đang được thành phố giao làm chủ đầu tư 3 dự án xây dựng kè chống sạt lở sông Ô Môn, gồm: công trình kè chống sạt lở sông Ô Môn khu vực Thới An (phía bờ phải), đoạn từ Rạch Vàm đến bến đò Tầm Vu; kè chống sạt lở sông Ô Môn (đoạn từ cầu Ô Môn đến vàm Ba Rích) và kè chống sạt lở sông Ô Môn (đoạn từ vàm Ba Rích đến rạch Cam My). Các công trình trên hiện được tập trung xây dựng, đẩy nhanh tiến độ thi công.

Công trình kè chống sạt lở sông Ô Môn khu vực Thới An (phía bờ phải), đoạn từ Rạch Vàm đến bến đò Tầm Vu được khởi công xây dựng ngày 27-5-2021 với chiều dài 950m, tổng kinh phí xây dựng 114,5 tỉ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước. Ðến nay, công trình thi công đạt khối lượng trên 43,5%. Dự kiến, tuyến kè được thi công hoàn thành và đưa vào sử dụng tháng 4-2023. Kè chống sạt lở sông Ô Môn (đoạn từ cầu Ô Môn đến vàm Ba Rích), phường Thới Hòa (phía bờ trái sông Ô Môn, hướng từ cầu Ô Môn trở ra sông Hậu) có chiều dài 1,9 km, kinh phí đầu tư xây dựng trên 200 tỉ đồng. Công trình dự kiến hoàn thành và đưa vào sử dụng ngày 30-4-2023. Tuy công trình thi công đạt theo hồ sơ thiết kế được duyệt, đạt chất lượng nhưng chậm so với tiến độ đề ra. Kè chống sạt lở sông Ô Môn (đoạn từ vàm Ba Rích đến rạch Cam My), khu vực Thới Hòa, phường Thới An (giai đoạn 1 từ vàm Ba Rích đến kênh Thủy lợi 1) có chiều dài 875m, kinh phí đầu tư xây dựng trên 95,8 tỉ đồng. Công trình khởi công vào ngày 1-10-2021, dự kiến hoàn ngày 9-12-2022.

Các công trình trên đều có tác dụng phòng, chống sạt lở, giữ ổn định bờ sông Ô Môn, bảo đảm an toàn, ổn định lâu dài cho dân cư đang sinh sống trong khu vực, bảo vệ đất đai, các kết cấu hạ tầng, các công trình kiến trúc, văn hóa, xây dựng ven sông. Chị Kim Tuyến cho biết thêm: “Từ khi các công trình trên được triển khai xây dựng, bà con sống dọc theo sông Ô Môn rất vui mừng, phấn khởi. Bởi các công trình này khi hoàn thành không những ngăn chặn được sạt lở, mà còn góp phần xây dựng, phát triển đô thị khang trang, hiện đại. Người dân chúng tôi đều có ý thức tháo dỡ vật kiến trúc, đốn hạ cây xanh để công trình thuận lợi thi công, sớm hoàn thành…”.

Mới đây, lãnh đạo TP Cần Thơ vừa có cuộc kiểm tra thực tế việc thi công xây dựng các đoạn kè nói trên, đồng thời yêu cầu Chi cục Thủy lợi TP Cần Thơ thường xuyên kiểm tra hiện trường và tổ chức các cuộc họp đối với đơn vị thi công, đơn vị giám sát để thúc đẩy tiến độ xây dựng, đảm bảo thực hiện đúng và vượt kế hoạch đã duyệt; yêu cầu nhà thầu, đơn vị thi công tập trung nhân công, máy móc thiết bị vào công trình nhằm tranh thủ mùa khô, mực nước sông thấp để thi công hoàn thiện các hạng mục như đóng cọc, xây móng, thân kè… Ông Nguyễn Ngọc Hè, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, nhấn mạnh: “Ðối với các dự án đã có kế hoạch đầu tư thực hiện, các sở, ngành chức năng sớm hoàn thành thủ tục để triển khai thực hiện theo kế hoạch. Song song đó, các địa phương thường xuyên kiểm tra, hỗ trợ đơn vị thi công các công trình chống sạt lở, tạo mỹ quan đô thị ở khu vực ven sông, rạch đẩy nhanh tiến độ thực hiện; kịp thời gia cố đê bao, đường giao thông, khu dân cư có nguy cơ sạt lở... Thành phố sẽ tranh thủ sự hỗ trợ của các bộ, ngành Trung ương, tổ chức quốc tế hỗ trợ, bổ sung nguồn vốn thực hiện các công trình, dự án phòng chống sạt lở các sông, rạch trên địa bàn, góp phần phát triển đô thị, ổn định sản xuất, kinh doanh trên địa bàn...”