Toàn thua sau 3 trận đấu ở vòng bảng, tuyển Việt Nam đã chia tay Asian Cup 2023 mà không có được điểm số nào. Vậy là mục tiêu giành ít nhất 1 trận thắng ở giải châu Á không đạt được và thầy trò HLV Philippe Troussier đang hướng đến việc vượt qua vòng loại thứ hai World Cup 2026...

Các cầu thủ Việt Nam thẫn thờ sau trận thua Indonesia. Ảnh: VNN

Dù toàn thua ở giải châu Á, nhưng tuyển Việt Nam đã thể hiện những dấu hiệu tích cực trong trận đấu với tuyển Nhật Bản và Iraq. Trước hai đối thủ mạnh hàng đầu khu vực, các cầu thủ Việt Nam đã thi đấu tự tin và có bàn dẫn trước, dù sau đó thua ngược với tỷ số 2-4 trước Nhật và 2-3 trước Iraq. Trong tấn công, việc tuyển Việt Nam ghi được 4 bàn trước hai đối thủ rất mạnh kể trên là dấu ấn đáng ghi nhận.

Dẫu vậy, phải nhìn nhận trong 4 bàn thắng trên thì có đến 3 bàn từ những tình huống cố định. Chỉ có 1 bàn được ghi từ pha lên bóng phối hợp của các cầu thủ và được Thanh Bình, một trung vệ, đánh đầu chuyền bóng cho Quang Hải xâm nhập vòng cấm địa và dứt điểm (trận đấu với Iraq). Và vấn đề của tuyển Việt Nam bộc lộ rõ khi để thủng lưới 8 bàn tại Asian Cup 2023, trong đó có trận thua 0-1 trước kình địch Indonesia.

Điều đó cho thấy lối chơi theo triết lý kiểm soát bóng của HLV Troussier không phù hợp trong tấn công lẫn phòng ngự. Trong các pha phối hợp, giữ bóng, các học trò của ông Troussier chỉ chuyền qua lại bên phần sân nhà, khi đưa bóng vượt qua 2/3 sân, tất nhiên sẽ gặp phải sự áp sát quyết liệt của đối phương, thì cầu thủ lại chuyền về. Rất nhiều lần bóng được chuyền về cho các trung vệ và thủ môn rồi phát những đường chuyền dài vượt tuyến lên cho tiền đạo. Những pha bóng như vậy tạo liên tưởng đến cách chơi của nhiều đội bóng ở V.League, vốn có các tiền đạo là cầu thủ ngoại trong đội hình. Còn ở đội tuyển Việt Nam, những tiền đạo Tuấn Hải, Đình Bắc, Văn Toàn hay Văn Tùng đều rất khó nhận bóng trước sự truy cản của các trung vệ cao to của đối thủ. Những tình huống tấn công của tuyển Việt Nam bị bẻ gãy rất dễ dàng, không tạo được sức ép lên khung thành đối phương. Trong khi đó, hàng phòng ngự thường mắc lỗi cá nhân, khi không đủ thể lực duy trì lối chơi ban bật, cầm giữ bóng cả trận. Những bàn thua ở phút bù giờ cuối cùng trước Nhật Bản và Iraq là minh chứng cho sự xuống sức của các cầu thủ, nhất là ở phòng ngự.

Có thể nói, Asian Cup 2023 là nốt trầm đáng quên với đội tuyển Việt Nam. Ở giải này cách đây 4 năm, đội tuyển Việt Nam là đội đầu tiên vượt qua vòng bảng. Nhưng tại Qatar lần này, đội tuyển Việt Nam trở thành đội có kết quả tệ nhất ở khu vực Đông Nam Á. Đành rằng thế hệ cầu thủ tài năng 4 năm trước như Tuấn Anh, Hùng Dũng, Quang Hải… không còn ở thời kỳ đỉnh cao, nhưng cách tuyển chọn và sử dụng cầu thủ của ông Troussier có nhiều bất hợp lý cho lối chơi kiểm soát bóng của ông. Kiểm soát bóng nhưng cầu thủ chỉ giữ được bóng bên phần sân nhà và tấn công biên, rất ít khi tổ chức lên bóng trung lộ. Lối chơi ít biến hóa, thiếu tính bất ngờ nên rất dễ bị bắt bài và khi đối thủ liên tục áp sát là hàng thủ lúng túng.

Sau giai đoạn thành công với chiếc cúp vô địch AFF Cup 2018, tuyển Việt Nam dần xuống phong độ khi thất bại tại 2 kỳ AFF Cup gần nhất. Đội tuyển cần thay đổi để tìm kiếm những thành công mới, nhưng việc thay đổi bằng cách bỏ hết những cái hay, cái tốt để làm mới hoàn toàn như HLV Troussier đang làm có thể khiến tuyển Việt Nam phải trả giá đắt. Trước mắt là tuyển Việt Nam rớt khỏi tốp 100 trên bảng xếp hạng FIFA. Để lấy lại vị thế, tuyển Việt Nam cần vượt qua vòng loại thứ hai World Cup 2026 và theo lịch thi đấu của vòng này, đội tuyển Việt Nam sẽ có 2 trận đấu với Indonesia vào ngày 21-3 và 26-3. Đây là hai trận mang tính quyết định tới cơ hội giành vé vào vòng cuối cùng của đội tuyển Việt Nam và HLV Troussier có lẽ sẽ cân nhắc nhiều hơn trong chọn người và chọn đấu pháp.