Vừa qua, tại TP Cần Thơ đã diễn ra Hội thảo “Tiền hôn nhân cho phụ nữ lấy chồng Đài Loan” do Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh kết hợp với Học viện Kỹ thuật Mỹ Hòa (Đài Loan) và Hội Liên hiệp Phụ nữ TP Cần Thơ tổ chức. Nội dung cuộc Hội thảo xoay quanh những vấn đề như nguyên nhân các cô gái Việt Nam lấy chồng Đài Loan, cuộc sống cô dâu Việt ở Đài Loan và những giải pháp đối với xu hướng lấy chồng ngoại. Theo một báo cáo, có khoảng 100.000 cô dâu Việt Nam tại Đài Loan, trong đó hơn 50% là các cô gái ở vùng ĐBSCL.

Theo nữ Tiến sĩ (TS) Pi-Yun Chen (Học viện Kỹ thuật Mỹ Hòa - Đài Loan) thì việc các cô gái Việt lấy chồng Đài Loan là cả một quá trình trước trong và sau hôn nhân. Trước khi tiến đến hôn nhân, có người đứng ra giới thiệu làm cầu nối cho 2 người và thực trạng chị em được những người hàng xóm đã lấy chồng Đài Loan giới thiệu chồng chiếm tỷ lệ lớn. Chính vì thế dẫn đến việc không hề biết mặt nhau giữa hai người, dẫn đến đối xử không bình đẳng. Trong cuộc sống hôn nhân, cô dâu Việt rất muốn đi học tiếng Hoa cho tốt để có thể giao tiếp với bên gia đình chồng. Có người rất tự hào với cuộc hôn nhân tương lai của mình khi có cuộc sống giàu sang. Tuy nhiên, trong cuộc sống hôn nhân ở xứ Đài thường có hai kết cục: có cuộc sống hạnh phúc và kết cục bi thảm.

Theo TS Chen, khi có sự chuẩn bị cụ thể rõ ràng từ phía cô dâu Việt và cả bên chú rể Đài Loan thì thường là sẽ có kết quả sống hạnh phúc. Còn đối với kết cục bi thảm, do cô dâu Việt ngây thơ, suy nghĩ bồng bột vì cứ cho rằng lấy chồng nước ngoài sẽ sung sướng. Một phần do các cô gái Việt thông qua môi giới thường không hề biết sẽ lấy ai, ở đâu và chồng làm gì, không có nhận thức gì về cuộc sống mới, thậm chí không biết bên nhà chồng có mấy thành viên, cho nên khi giấc mộng kia tan vỡ thì thường dẫn đến ly hôn.

Quang cảnh buổi Hội thảo “Tiền hôn nhân cho phụ nữ lấy chồng Đài Loan”.

Những sự khác biệt về văn hoá xã hội sẽ gây khó khăn cho các cô gái Việt và các chàng trai Đài Loan tạo dựng mối quan hệ thân thiết chỉ ở chừng mực nào đó. Trong đó, bao gồm một số khác biệt cơ bản như trình độ học vấn, thành phần xuất thân, nghề nghiệp của nhau....

Mối quan hệ gia đình trong hôn nhân Đài- Việt được chia làm 2 nhóm, là các cặp vợ chồng sẽ sống chung với gia đình hoặc ra ở riêng. Cuộc sống của các cô gái với gia đình chồng (mẹ chồng đóng vai trò rất quan trọng) sẽ phức tạp hơn do có nhiều thành viên cùng sống trong một môi trường. Nếu các cô dâu Việt được mẹ chồng hòa thuận thì họ sẽ hòa hợp rất nhanh và ngược lại nếu không hòa thuận được cuộc sống với mẹ chồng, thì rất khó cho các cô gái Việt. Còn khi sống riêng, mặc dù các cô dâu Việt được tự do, nhưng đồng thời cũng vất vả hơn trong sinh hoạt gia đình vì vừa phải đi làm (nếu có đi làm) và trích một phần tiền lương cho việc mướn người chăm sóc con, vừa phải lo nội trợ.

Một thực tế cho thấy, nhiều cô gái Việt lấy chồng Đài Loan là để giải quyết vấn đề kinh tế của gia đình mình. Một số khác có suy nghĩ khi lấy chồng nước ngoài sẽ có được môi trường sống tốt, có việc làm ổn định, thu nhập sẽ cao hơn ở quê nhà. Trong công việc thì thường người chồng làm gì thì người vợ sẽ làm nghề đó và tỷ lệ này chiếm đa số tùy thuộc vào trình độ học vấn và nghề nghiệp có được khi còn ở Việt Nam.

Với những cuộc hôn nhân Đài - Việt không hạnh phúc rất dễ dẫn đến ly hôn. Theo PGS TS Trần Thị Kim Xuyến (Trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn) thì vấn đề trên tập trung ở một vài đặc điểm: các cuộc hôn nhân thường bỏ qua giai đoạn tìm hiểu; sự khác biệt về văn hóa và rào cản là ngôn ngữ; một số cô dâu Việt học vấn thấp không đảm bảo được trọng trách gia đình vốn được người Đài Loan rất kỳ vọng ở cô dâu.

Cuộc sống của các cô dâu Việt nơi đất khách thường vô cùng khó khăn. Về phía chú rể Đài Loan phần lớn là dân lao động nông thôn, trình độ học vấn thấp khó có điều kiện kết hôn ở trong nước, chưa kể một số ít tuổi cao và có khuyết tật về thân thể, cho nên khi các cô gái Việt qua Đài Loan rồi mới biết được hoàn cảnh gia đình chồng như thế, thì thường trở nên chán nản, tuyệt vọng. Bên cạnh đó người Đài Loan thường có cái nhìn không mấy thiện cảm đối với cô dâu Việt. Theo một số nghiên cứu cho thấy người Đài Loan thường nghĩ rằng các cô gái Việt lấy chồng Đài Loan chỉ vì tiền, và những người họ lấy làm chồng thường là những người không được coi trọng trong xã hội như thất nghiệp, nghèo, già, khó kiếm vợ, lấy vợ Đài Loan thường tốn kém hơn là lấy vợ Việt Nam... Bên cạnh đó, những người phụ nữ Đài Loan thường lấy những người đàn ông giàu có, phù hợp với họ và một phần họ lại có xu hướng theo phong trào của cuộc sống hiện đại muốn sống một mình, tự lập về kinh tế không muốn phụ thuộc vào đàn ông. Chính vì thế, những người đàn ông ở Đài Loan rất khó khăn khi kiếm vợ trong nước thời buổi hiện nay và đương nhiên những cô gái ngoài nước luôn được cánh đàn ông Đài Loan chú ý tới (trong đó có Việt Nam).

Đa số cô dâu Việt khi sống ở Đài Loan có thu nhập thấp hoặc có mức sống nghèo khổ. Ngoài ra, tỷ lệ con lai bị chậm phát triển trí óc hoặc tật nguyền cao. Nhiều cô dâu Việt cho rằng khi qua Đài Loan thường bị “sốc” vì bất đồng ngôn ngữ và sinh hoạt có nhiều thay đổi. Ví dụ, các cô gái Việt thèm ăn nước mắm, trong khi đó mẹ chồng không thích, thường tỏ ra khó chịu và còn cấm các cô ăn. Hoặc ở Đài Loan có món đậu phụ thúi thì các cô gái Việt không chịu được, nhưng phải ăn.

Hiện tượng cô dâu Việt lấy chồng Đài Loan luôn được xã hội và nhà chức trách quan tâm. Mặt trái của những cuộc hôn nhân Đài - Việt là thường xảy ra bạo lực, ly hôn, nhưng xét cho kỹ không thể chỉ trích từ phía Đài Loan là đối xử tệ bạc với các cô gái Việt, mà chính các cô gái Việt cũng phải nhìn lại chính mình. Đa số các cô dâu Việt lấy chồng Đài Loan đều có trình độ học vấn thấp, không được trang bị kiến thức và những đều cần thiết cho một cuộc sống mới ở xứ người. Ngay cả những đôi vợ chồng trong nước cũng vấp phải những trở ngại trong cuộc sống với một gia đình mới, huống chi những cô dâu Việt Nam lại tự thử thách mình bằng trò chơi may rủi của số phận là lấy chồng ở tận xứ Đài Loan...

Bài, ảnh: GIANG HẢI YẾN