Để nâng cao hiệu quả trồng lúa gắn với phát triển sản xuất xanh và giảm phát thải, ngành Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) TP Cần Thơ tích cực hỗ trợ, hướng dẫn nông dân thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm sử dụng phân bón tiết kiệm và hiệu quả. 

Sạ lúa bằng máy sạ hàng kết hợp bón vùi phân tại Hợp tác xã Thuận Lợi ở xã Xà Phiên (TP Cần Thơ) trong vụ đông xuân 2025-2026.

Sử dụng phân bón hiệu quả

Việc bón phân không đúng cách hay bón phân vượt mức cần thiết cho cây trồng sẽ làm gia tăng chi phí, tăng lượng phát thải khí nhà kính trong sản xuất nông nghiệp. Nhận thức được điều này cùng với sự hỗ trợ, hướng dẫn tích cực từ ngành NN&MT và các cơ quan chức năng, nông dân trồng lúa trên địa bàn TP Cần Thơ đã áp dụng nhiều giải pháp nhằm sử dụng phân bón hiệu quả, tiết kiệm.

Thực hiện bón phân theo nguyên tắc 4 đúng, sử dụng bảng so màu lá lúa để bón phân phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của cây. Đẩy mạnh áp dụng đồng bộ các gói kỹ thuật “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm”… nhằm giảm chi phí, nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón và hiệu quả sản xuất lúa. Nhiều nông dân chia sẻ, nhờ áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp được ngành NN&MT thành phố hướng dẫn đã giảm được lượng phân bón, giảm chi phí, trong khi năng suất, chất lượng và giá bán lúa được nâng cao.

Ông Nguyễn Văn Thảo ở xã Đông Thuận, cho biết: “Tôi và nhiều hộ dân trồng lúa tại địa phương rất quan tâm áp dụng các giải pháp kỹ thuật được ngành Nông nghiệp khuyến cáo nhằm kéo giảm chi phí sản xuất, nhất là việc giảm sử dụng phân bón. Bên cạnh bón phân theo nguyên tắc 4 đúng, tôi còn sạ lúa với mật độ vừa phải nên càng giảm sử dụng phân bón trong các vụ lúa hằng năm”.

Còn theo ông Võ Văn Nô ở xã Xà Phiên, nhờ các cơ quan chức năng tập huấn kỹ thuật và tạo điều kiện tham gia nhiều hội thảo, hội nghị về sử dụng phân bón mà ông đã vận dụng hiệu quả nhiều giải pháp nhằm giảm sử dụng phân bón hóa học. Có những vụ lúa chỉ sử dụng 35-40kg phân bón/công, đặc biệt là trong vụ lúa đông xuân hằng năm. Mặt khác, nhờ sử dụng các thiết bị máy móc cơ giới chính xác như máy bay nông nghiệp, máy phun hạt, máy sạ hàng nên càng giảm lượng lúa giống và phân bón. 

Khuyến khích nhân rộng

Sử dụng phân bón tiết kiệm và hiệu quả là một trong những giải pháp quan trọng nhằm giúp nông dân nâng cao hiệu quả sản xuất lúa, giảm chi phí và giảm phát thải khí nhà kính. Đây là vấn đề được ngành NN&MT TP Cần Thơ quan tâm đẩy mạnh gắn với thực hiện Đề án phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030 (Đề án một triệu héc-ta lúa) trên địa bàn thành phố. Cần Thơ phấn đấu diện tích tham gia Đề án đến năm 2030 đạt trên 170.800ha, trong đó diện tích đã triển khai đến nay là 104.500ha.
Theo bà Phạm Thị Minh Hiếu, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật thuộc Sở NN&MT TP Cần Thơ, để nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón gắn với thực hiện Đề án một triệu héc-ta lúa, Chi cục đã và đang tích cực phối hợp các viện, trường, địa phương và đơn vị có liên quan đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền và tập huấn cho nông dân. Hỗ trợ các hợp tác xã trồng lúa xây dựng mô hình thực hành bón phân đúng và áp dụng đồng bộ quy trình kỹ thuật theo Đề án một triệu héc-ta lúa. Thường xuyên tổ chức hội thảo đầu bờ gắn với tham quan thực tế mô hình và xem trình diễn máy móc, công nghệ mới giúp nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón. Qua đó, tạo điều kiện cho nông dân nắm bắt thông tin, kiến thức, công nghệ mới và học tập kinh nghiệm thực tế các mô hình hiệu quả để nhân rộng.

Ngành NN&MT TP Cần Thơ cũng tăng cường phối hợp các tổ chức quốc tế, nhất là Viện Nghiên cứu lúa gạo Quốc tế (IRRI), các doanh nghiệp và đơn vị có liên quan hỗ trợ nông dân tiếp cận, ứng dụng máy móc, công nghệ mới nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón. Cụ thể như ứng dụng phần mềm và nền tảng công nghệ số nhằm quản lý dinh dưỡng cây trồng, bón phân theo vùng chuyên biệt. Sử dụng máy gieo sạ kết hợp với bón các loại phân tan chậm thông minh để nâng cao hiệu quả hấp thu của cây lúa và tiết kiệm nhân công bón phân.

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Hùng, chuyên gia cao cấp của IRRI, việc nâng cao hiệu quả sử dụng phân bón không chỉ dừng lại ở kỹ thuật “bón phân 4 đúng” là đúng loại, đúng liều lượng, đúng thời điểm, đúng chỗ và đúng cách, mà còn có các công nghệ hỗ trợ. Đơn cử như công nghệ gieo sạ bằng máy cơ giới chính xác kết hợp với bón vùi phân bón, nông dân có thể giảm chi phí đầu vào 20-30%, trong khi vẫn duy trì, thậm chí nâng cao năng suất lúa.

Việc tăng cường liên kết giữa các nông hộ với nhau và với doanh nghiệp nhằm tạo chuỗi liên kết bền chặt đang được ngành NN&MT đẩy mạnh. Theo bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở NN&MT TP Cần Thơ, các hộ dân trồng lúa cần liên kết với nhau thành lập các hợp tác xã và tổ nhóm nông dân để có điều kiện áp dụng cơ giới hóa và các thiết bị, công nghệ mới vào sản xuất. Qua đó, hình thành các vùng sản xuất lúa tập trung, quy mô lớn, đảm bảo chất lượng theo quy trình Đề án một triệu héc-ta lúa, thuận lợi liên kết với doanh nghiệp trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và xây dựng thương hiệu lúa gạo phát thải thấp. Ngành Nông nghiệp tăng cường hoạt động khuyến nông, tạo điều kiện cho nông dân tiếp cận các chính sách hiện hành của Nhà nước về ưu đãi, hỗ trợ đầu tư mua máy móc phục vụ sản xuất nông nghiệp, cũng như tiếp tục nghiên cứu, tham mưu cấp thẩm quyền có thêm nhiều sự hỗ trợ cần thiết cho nông dân.

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG