Trong bối cảnh ĐBSCL chịu tác động từ biến đổi khí hậu, theo các chuyên gia, việc ứng dụng công nghệ tiên tiến không chỉ giúp ngành Nông nghiệp ĐBSCL tăng năng suất và chất lượng nông sản, mà còn tạo ra chuỗi giá trị bền vững. Chuyển đổi sang nền nông nghiệp thông minh hứa hẹn tạo ra bước đột phá phát triển nông nghiệp của vùng bền vững và thịnh vượng.

Xu thế tất yếu

Theo các chuyên gia, nhà khoa học, ĐBSCL đã khẳng định vị trí chiến lược của mình khi trở thành một trong những vùng đồng bằng quan trọng trong sản xuất nông nghiệp với các sản phẩm nổi trội như lúa, trái cây, thủy hải sản… Tuy nhiên, ĐBSCL cũng đang đối diện với những thách thức chưa từng có tiền lệ như tác động nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu, tình trạng hạn mặn diễn biến ngày càng phức tạp, cùng sự suy thoái đất trong quá trình canh tác.

Ứng dụng thiết bị bay không người lái phục vụ sản xuất nông nghiệp tại TP Cần Thơ.

PGS.TS Trần Trung Tính, Hiệu trưởng Đại học Cần Thơ, cho rằng: Mô hình sản xuất nông nghiệp truyền thống đã bộc lộ nhiều hạn chế, không còn đủ sức để đáp ứng yêu cầu cấp bách về an ninh lương thực, phát triển bền vững và gia tăng giá trị trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là tính cạnh tranh với các nước láng giềng. Chính trong bối cảnh này, việc phát triển nông nghiệp thông minh không chỉ là một xu thế tất yếu, mà còn là giải pháp chiến lược để đảm bảo nguồn cung lương thực an toàn, bền vững, thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế. Đây chính là con đường tất yếu để ĐBSCL phát huy tối đa tiềm năng, đóng góp xứng đáng vào sự phát triển chung của đất nước.

Đồng quan điểm trên, theo PGS.TS Lê Văn Vàng, Hiệu trưởng Trường Nông nghiệp, Đại học Cần Thơ, trong khi sản xuất truyền thống không thể đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững thì nông nghiệp thông minh đã mở ra hướng đi mới. Nông nghiệp thông minh làm tăng hiệu quả sản xuất, giảm lực lượng lao động, thích ứng tốt với biến đổi khí hậu. Nông nghiệp thông minh là nông nghiệp ứng dụng những công nghệ tiên tiến như Big data (dữ liệu lớn), IoT (Internet vạn vật), GPS (hệ thống định vị toàn cầu), AI (trí tuệ nhân tạo)... vào sản xuất trên nguyên tắc tích hợp, theo hình thức sản xuất thông minh, bảo đảm tính hiệu quả và đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Kỳ vọng bứt phá

Trong xu thế chuyển đổi số, ĐBSCL ứng dụng trí tuệ nhân tạo, máy bay không người lái trong sản xuất nông nghiệp giúp nông dân giảm chi phí, tăng năng suất. Và một bước tiến quan trọng là dự án Bản sao số - Digital twin (DT) quốc gia cho nông nghiệp thông minh ĐBSCL.

Bản sao số đang ngày càng được các thành phố trên thế giới sử dụng như một công cụ để phát triển. Tập đoàn CT Group đã phát triển Bản sao số quốc gia có 15 lớp - DT15 dựa trên cơ sở tích hợp nhiều công nghệ mới. PGS.TS Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc dự án Bản sao số quốc gia (DT15) thuộc Tập đoàn CT Group, cho biết: Bản sao số quốc gia có 36 tính năng cho ngành nông nghiệp thông minh như mô phỏng dự báo mùa vụ và năng suất nông nghiệp; phát hiện sớm sâu bệnh; truy xuất nguồn gốc nông sản thông minh... Các ứng dụng như AI, UAV, IoT và ảnh vệ tinh để theo dõi mùa vụ, sức khỏe cây trồng, tối ưu tưới tiêu - phân bón, cung cấp dữ liệu liên ngành cho quy hoạch đất, quản lý nước và bảo đảm an ninh lương thực bền vững. Điều này sẽ làm bùng nổ nông nghiệp thông minh tại ĐBSCL trong thời gian tới như giảm chi phí đầu vào, tăng năng suất hàng chục lần. Theo đó, nông dân được hưởng lợi với thu nhập cao, đỡ vất vả, ít rủi ro, có thể làm giàu trên mảnh ruộng của mình, giúp chuyển đổi xanh. Đồng thời, chính quyền có dữ liệu chính xác để quy hoạch, ứng phó thiên tai, quản lý môi trường và xây dựng thương hiệu.

“Dự án DT15 với hơn 200 tính năng giúp chuyển hóa đưa ĐBSCL trở thành một Trung tâm nông nghiệp thông minh lớn của khu vực và thế giới, xây dựng thành công mô hình kiểu mẫu hợp tác giữa chính quyền, doanh nghiệp và nông dân. Từ đó hình thành chuỗi giá trị nông nghiệp thông minh toàn diện”, PGS.TS Nguyễn Thanh Bình khẳng định.

Ông Trần Kim Chung, Chủ tịch Tập đoàn CT Group, cho biết: “Đại học Cần Thơ chính là chìa khóa của tri thức và công nghệ, do vậy, chúng tôi phối hợp để có thể đưa những công nghệ mới nhất như là Bản sao số quốc gia ứng dụng nông nghiệp vùng ĐBSCL. Chúng tôi cam kết sẽ dốc toàn lực để triển khai dự án DT15, Bản sao số quốc gia ở ĐBSCL như một ngòi nổ kích hoạt cho nông nghiệp thông minh. Đây là nền tảng để chúng ta có thể phát triển nông nghiệp thông minh ở một quy mô hoàn toàn mới”.

Hứa hẹn tạo bước đột phá cho sự phát triển ngành nông nghiệp thông minh, hiện đại vùng ĐBSCL, Tập đoàn CT Group cùng Đại học Cần Thơ ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác chiến lược. PGS.TS Trần Trung Tính chia sẻ: Với vai trò trung tâm đào tạo, nghiên cứu của vùng luôn kiên định mô hình hợp tác Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp. Đặc biệt, mối quan hệ chiến lược với Tập đoàn CT Group mở ra nhiều hướng đi mới như đào tạo nhân lực chất lượng cao, hợp tác nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, phát triển UAV - robot nông nghiệp, bán dẫn, tín chỉ carbon và đổi mới sáng tạo với AI. Đây là nền tảng để hình thành các ngành đào tạo mới, kết nối sinh viên với thực tiễn, đồng thời hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực cho toàn vùng. Song song đó, Đại học Cần Thơ cũng đã có lộ trình cụ thể trong đào tạo nhân lực chất lượng cao cho nông nghiệp thông minh và nông nghiệp công nghệ cao.

Bài, ảnh: T. TRINH