Thời gian qua, nhiều vườn cây ăn trái đối mặt với nguy cơ bị ngập úng bởi mưa, bão, lũ và triều cường do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan. Để hạn chế thiệt hại cho cây trồng, nhà vườn ở TP Cần Thơ luôn quan tâm cập nhật thông tin, nâng cao kiến thức để chăm sóc tốt vườn cây; ngành chức năng tích cực hỗ trợ kỹ thuật, hướng dẫn cho nhà nông cách chăm sóc vườn cây mang lại hiệu quả cao nhất.

Nguy cơ thiệt hại do ngập úng

Năm 2025, tình hình mưa bão diễn biến phức tạp và đỉnh lũ tại vùng ĐBSCL cao hơn các năm trước, kết hợp với triều cao gây ngập lụt, ảnh hưởng đến các vùng trũng thấp, đặc biệt ở khu vực giữa và ven biển vùng ĐBSCL. Thời gian qua, tình trạng vườn cây bị ngập đã xuất hiện tại nhiều địa phương vùng ĐBSCL, nhiều diện tích vườn cây giảm năng suất, sản lượng, nặng hơn nữa là chết cây vì ngập úng kéo dài. Tại TP Cần Thơ, trong các đợt triều cường dâng cao kết hợp với mưa, lũ trong các tháng vừa qua đã có nhiều vườn cây ăn trái bị ngập nước. Trong tháng 11-2025, trên địa bàn thành phố có hơn 5.840ha cây trồng các loại bị ngập do triều cường, lũ và mưa nhiều, trong đó có khoảng 4.985ha cây ăn trái bị ảnh hưởng nhiều. Ngành Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) cùng các cơ quan chức năng đã kịp thời khuyến cáo, hướng dẫn nhà vườn tiêu thoát nước và áp dụng các biện pháp kỹ thuật để chăm sóc tốt cho vườn cây nhằm tránh thiệt hại.

Sầu riêng trồng tại xã Phong Điền.

Từ những diễn biến phức tạp của thời tiết, nông dân ngày càng quan tâm cập nhật các thông tin, kiến thức và khuyến cáo từ ngành chức năng để chủ động chăm sóc, bảo vệ vườn cây. Ông Võ Văn Thơ ở xã Phong Điền, TP Cần Thơ, cho biết: “Địa phương đã có hệ thống đê bao khá vững chắc, nhưng nhiều vườn cây vẫn đối mặt với nguy cơ bị ngập nước do mưa kéo dài, ảnh hưởng triều cường và thời tiết cực đoan. Vườn trồng sầu riêng và vú sữa của gia đình hiện chưa bị ảnh hưởng, nhưng tôi luôn theo dõi sát tình hình thời tiết và tìm hiểu các giải pháp để chủ động bảo vệ vườn cây, tránh bị thiệt hại do ngập úng”.

Theo ông Nguyễn Văn Sáu ở xã Nhơn Ái, gia đình ông có 1,8ha trồng cây ăn trái các loại, trong đó chủ lực là sầu riêng. Trong các tháng vừa qua, do nước lũ cao cùng với ảnh hưởng của triều cường và mưa lớn nên có thời điểm vườn cây bị ngập nước, ông phải nỗ lực gia cố bờ bao và bơm nước ra ngoài để cứu cây. Do vậy, ông rất quan tâm tìm hiểu, nắm bắt các thông tin, kiến thức để chăm sóc, phục hồi vườn cây sau ngập úng, đồng thời cảnh giác cao trước tình hình thời tiết diễn biến phức tạp.

Chăm sóc vườn cây đúng kỹ thuật

Cây ăn trái là một trong những thế mạnh của TP Cần Thơ và nhiều tỉnh vùng ĐBSCL, tạo ra nhiều nông sản xuất khẩu, giúp mang lại giá trị rất lớn, trong đó Cần Thơ hiện có hơn 102.000ha cây ăn trái. Theo bà Nguyễn Thị Kiều, Phó Giám đốc phụ trách Hội Khoa học và Kỹ thuật TP Cần Thơ, để hỗ trợ nông dân trong sản xuất cây ăn trái, Hội tăng cường phối hợp các cơ quan chuyên môn thuộc Sở NN&MT TP Cần Thơ, Hội Làm vườn thành phố và các viện, trường, doanh nghiệp đẩy mạnh tập huấn kỹ thuật, tổ chức hội thảo, hội nghị nhằm cập nhật thông tin, kiến thức mới. Qua đó, giúp nông dân nắm bắt kỹ thuật, vận dụng hiệu quả, khả thi để chăm sóc, phục hồi vườn cây sau ngập úng để cây ăn trái phát triển bền vững.

Vườn cây ăn trái sau khi bị ngập nước rất dễ gây thiệt hại kéo dài nếu không được chăm sóc đúng cách. PGS.TS Phạm Phước Nhẫn, Trưởng Khoa Sinh lý Sinh hóa, Trường Nông nghiệp - Đại học Cần Thơ, cho rằng: “Nông dân khi chăm sóc cho vườn cây sau ngập úng cần chú ý tăng thoáng khí cho đất, đợi vườn khô ráo mới tác động, tránh đi lại nhiều lần khi đất còn mềm nhão, di chuyển lớp bùn và xới lớp đất mặt bên dưới tán cây. Cắt dọn nhánh hư và tỉa bớt trái. Rễ yếu nên hạn chế bón phân ngay mà phun dinh dưỡng qua lá với hàm lượng thấp...”.

Theo ông Hồ Thế Huy, Phó Giám đốc Marketing, Công ty CP Phân bón Bình Điền, năm 2025 là một trong những năm lũ lụt, mưa bão, triều cường diễn biến phức tạp gây bất lợi cho sản xuất nông nghiệp. Đến giữa tháng 12-2025, mực nước nội đồng ở nhiều địa phương vùng ĐBSCL còn khá cao, nhiều nơi nông dân chưa xuống giống lúa đông xuân được, đặc biệt nhiều vùng trồng cây ăn trái đã bị ảnh hưởng, nhiều vườn cây bị ngập nước. Để hỗ trợ nông dân chăm sóc vườn cây sau ngập úng, Bình Điền đã phối hợp cơ quan chức năng ở TP Cần Thơ và các tỉnh ĐBSCL tổ chức các hội thảo và tập huấn kỹ thuật nhằm kết nối các chuyên gia, giúp cung cấp thông tin, kiến thức và tư vấn kỹ thuật cho nông dân. Công ty cũng đã phát triển các dòng phân bón dành riêng cho cây ăn trái, có bổ sung nguyên tố vi lượng giúp cây sinh trưởng, phục hồi nhanh sau thu hoạch trái và ảnh hưởng của ngập úng. Tuy nhiên, ngay sau khi vườn cây bị ngập úng, vấn đề quan trọng là cần phải phục hồi sức khỏe cho cây trước, giúp cây ổn định, sau đó mới bón phân.

Theo GS.TS Trần Văn Hâu, nguyên giảng viên cao cấp Đại học Cần Thơ, vườn cây ăn trái sau ngập úng thường được phục hồi theo 3 giai đoạn từ 0-3 ngày sau rút nước là phục hồi ôxy, hạn chế thối rễ; từ 3-30 ngày phục hồi rễ; từ 1-3 tháng là phục hồi tăng trưởng cây. Về lâu dài, để phát triển vườn cây bền vững và tránh các thiệt hại lớn, người dân không nên trồng cây ăn trái ở những vùng đất trũng thấp, không có hệ thống đê bao đảm bảo và không chủ động được nước tưới tiêu.

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG