Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) TP Cần Thơ, năm 2025, sản lượng nuôi trồng và khai thác thủy sản trên địa bàn ước tăng so cùng kỳ năm trước, đáp ứng cơ bản nhu cầu tiêu dùng, xuất khẩu, góp phần tăng trưởng cho toàn ngành Nông nghiệp. Để phát huy hiệu quả, năm 2026, ngành Thủy sản thành phố tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ phát triển nuôi trồng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU)…

Hỗ trợ phát triển

Gần đây, 19 hộ dân nuôi cá tại phường Hưng Phú và xã Châu Thành (TP Cần Thơ) chịu thiệt hại nặng nề do 19 lồng bè nuôi cá điêu hồng, cá he chết hàng loạt vào ngày 30 và 31-10-2025; thiệt hại ước tính 74,3 tấn. Qua lấy mẫu kiểm tra và phân tích, Sở NN&MT TP Cần Thơ xác định cá chết không do dịch bệnh hay chất lượng nước ô nhiễm (các chỉ tiêu đều đạt chuẩn, trừ chỉ tiêu DO). Nguyên nhân ban đầu được xác định là do ảnh hưởng của đợt nước ròng làm mực nước và lượng nước lưu thông giảm, dẫn đến tình trạng cá thiếu oxy hòa tan (DO) cục bộ (DO chỉ 1,5-1,8 mg/l, thấp hơn giới hạn cho phép) trong khu vực nuôi.

Bà Quách Thị Thanh Bình, Phó Giám đốc Sở NN&MT TP Cần Thơ, cho biết, ngành Nông nghiệp thành phố chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi, khắc phục môi trường, duy trì quản lý tốt chất lượng nước và sự phát triển của các đàn cá ở các lồng, bè còn lại… Tại khu vực xã Châu Thành và phường Hưng Phú hiện có 13 hộ với 41 lồng, bè nuôi thủy sản. Trong đó, xã Châu Thành có 4 hộ với 19 bè; phường Hưng Phú có 9 hộ với 22 bè. Đối tượng nuôi chủ yếu là cá điêu hồng thương phẩm, ngoài ra còn có cá trê, cá xác sọc, cá he... Cá đang ở giai đoạn từ mới thả đến chuẩn bị thu hoạch, kích cỡ từ nhỏ đến trung bình, tùy thời gian nuôi của từng hộ. Ngành Nông nghiệp thành phố tăng cường hỗ trợ, hướng dẫn người dân quản lý, đảm an toàn, nuôi trồng thủy sản hiệu quả tại khu vực trên.

Theo Sở NN&MT TP Cần Thơ, từ đầu năm đến nay, đơn vị đã triển khai các giải pháp quản lý nuôi trồng thủy sản, quản lý khai thác thủy sản và bảo vệ nguồn lợi thủy sản; thực hiện thường xuyên công tác quan trắc môi trường nhằm đưa ra các khuyến cáo kịp thời phục vụ cho người nuôi. Sở cũng cấp 35 giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với vùng nuôi trồng thủy sản; cấp 7.560 giấy xác nhận đăng ký nuôi trồng thủy sản lồng bè, đối tượng thủy sản nuôi chủ lực; cấp 174 giấy chứng nhận thủy sản khai thác, với tổng khối lượng 1.787,44 tấn... Hiện nay, trên địa bàn thành phố có 784 tàu đăng ký cấp phép khai thác (đạt 100%), tổng công suất 207.631CV, trong đó tàu từ 15m trở lên là 341 chiếc (100% lắp đặt thiết bị giám sát hành trình), công suất 186.335CV; tàu làm dịch vụ hậu cần nghề cá là 47 chiếc; tàu có chiều dài lớn nhất từ 12m trở lên đã gia hạn đăng kiểm 424/452 chiếc, đạt 93,8%; có 784/784 giấy phép khai thác thủy sản.

Ngoài ra, ngành Thủy sản TP Cần Thơ còn tổ chức thực hiện quản lý nghề cấm trong hoạt động thủy sản, tổ chức rà soát tuyên truyền, vận động cam kết không vi phạm nghề, không sử dụng ngư cụ cấm trong khai thác thủy sản trên địa bàn các xã, phường và dựng bảng tuyên truyền bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Thực hiện công tác tuần tra, kiểm tra trên biển và tại cảng cá với 5.028 lượt, tuyên truyền chống khai thác hải sản bất hợp pháp IUU và Luật Thủy sản năm 2017; quản lý, giám sát tàu cá khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài. Tính đến đầu tháng 12-2025, thành phố có 96.104ha nuôi thủy sản, đạt 99,59% kế hoạch, tăng 5,14% so với cùng kỳ năm 2024; tổng sản lượng nuôi và khai thác 706.363 tấn, đạt 90% kế hoạch, trong đó sản lượng nuôi 637.833 tấn, khai thác 68.530 tấn, góp phần cung cấp thị trường tiêu thụ nội địa và xuất khẩu.

Hải sản khai thác cập Cảng cá Trần Đề được kiểm tra và vận chuyển đến nơi tiêu thụ.

Tập trung quản lý khai thác

Theo Sở NN&MT TP Cần Thơ, hiện nay toàn thành phố có 784/784 tàu cá đã đăng ký hoạt động khai thác và được cấp phép, cập nhật đầy đủ vào cơ sở dữ liệu quốc gia Vnfishbase; đồng thời thực hiện đối soát, cập nhật dữ liệu thông tin từng tàu cá trên cơ sở dữ liệu Quốc gia Vnfisbase và giám sát hành trình trên tàu cá (VMS) gắn với cơ sở dữ liệu dân cư VNeID… Bà Quách Thị Thanh Bình cho biết: “Đến đầu tháng 12-2025, thành phố thực hiện hoàn thành 18/19 nhiệm vụ về phòng chống khai thác IUU do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao; còn 1 nhiệm vụ đang được triển khai thực hiện theo quy định. Thời gian qua, được sự quan tâm, chỉ đạo cụ thể của Bộ, ngành Trung ương, của Thành ủy, UBND thành phố và các đơn vị chức năng, các địa phương ven biển luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm khắc phục khó khăn, hoàn thành các nhiệm vụ được giao. Công tác tuyên truyền, phổ biến Luật Thủy sản năm 2017, các quy định có liên quan đến chống khai thác IUU được thực hiện thường xuyên. Qua đó, cộng đồng ngư dân thật sự am hiểu pháp luật, các quy định về ranh giới biển đảo, nhận thức của cộng đồng dân cư có sự chuyển biến tích cực. Công tác phối hợp tuần tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm khai thác IUU đã được thực hiện nghiêm túc và thường xuyên…”.

Toàn thành phố có 341/341 tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên đã lắp thiết bị giám sát hành trình theo quy định (trong đó, lắp đặt thiết bị và kết nối giám sát nhà mạng Viettel 221 tàu, VNPT 49 tàu, Bình Anh 42 tàu, Zunibal 13 tàu, Khánh Hội 9 tàu, Vishipel 5 tàu, Định vị bách khoa 2 tàu). Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư TP Cần Thơ (thuộc Sở NN&MT) đã thành lập Tổ giám sát hành trình trên tàu cá; tổ chức thực hiện trực ban 24/7 và khai thác các chức năng của hệ thống VMS để theo dõi, giám sát, phát hiện, cảnh báo, thông báo tàu cá mất kết nối VMS, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển, đồng thời báo cáo đến các cơ quan thực thi pháp luật trên biển, nơi tàu cá về bờ xử phạt theo quy định (nếu vi phạm).

Tuy nhiên, hiện thành phố vẫn còn 140 tàu cá đang sử dụng thiết bị VMS của các nhà mạng chưa đáp ứng yêu cầu theo Nghị định 37/2024/NĐ-CP của Chính phủ, trong đó chủ yếu là thiết bị của các nhà mạng Viettel, VNPT, Bình Anh, Zunibal, Khánh Hội, Vishipel và Định vị Bách khoa. Theo quy định, các tàu cá trên được phép thay đổi, bổ sung thiết bị giám sát hiện đại đến hết ngày 31-12-2026. Trong đó có 37 tàu cá trang bị thiết bị giám sát, kết nối mạng do VNPT cung cấp cần chuyển đổi thiết bị, kết nối mạng Viettel khẩn trương (do VNPT ngưng cung cấp thiết bị, dịch vụ kết nối), tránh làm ảnh hưởng đến công tác quản lý đội tàu, công tác giám sát hoạt động khai thác hải sản trên biển của các tàu cá nói trên…

Mới đây, tại buổi làm việc với một số đơn vị liên quan về việc thực hiện duy trì thiết bị giám sát hành trình tàu cá khai thác hải sản trên địa bàn, ông Trần Chí Hùng, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, chỉ đạo: “Ngoài việc hỗ trợ người dân sản xuất nuôi trồng thủy sản, Sở NN&MT cần thông tin, tuyên truyền, hướng dẫn ngư dân lập kế hoạch thay thế thiết bị theo lộ trình đáp ứng Nghị định 37/2024/NĐ-CP; khẩn trương rà soát, đánh giá hiện trạng thiết bị đã lắp đặt, chủ động đề xuất phương án thay thế phù hợp; có chính sách hỗ trợ ngư dân (giảm giá thiết bị, hỗ trợ chi phí lắp đặt, chính sách bảo trì…) nhằm đẩy nhanh tiến độ thay thế thiết bị theo quy định. Đối với nhà mạng VNPT sớm có phương án xử lý dứt điểm việc tạm ngừng đồng bộ dữ liệu, đồng thời hỗ trợ tối đa ngư dân trong việc chuyển đổi sang thiết bị của các nhà mạng có đủ điều kiện. Đơn vị chức năng, Sở NN&MT tiếp tục duy trì trực 24/7, đảm bảo giám sát chặt chẽ các tàu cá đang hoạt động trên biển, xử lý kịp thời trường hợp mất kết nối trên biển, tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc và hướng dẫn ngư dân hoàn thành việc thay thiết bị theo quy định; tìm giải pháp hỗ trợ chi phí lắp đặt thiết bị giám sát từ vốn vay ưu đãi, hoặc trả dần chi phí lắp đặt…

Bài, ảnh: HÀ VĂN