* Thanh Tuyết

Bài 3: Phát huy sức mạnh của hệ thống chính trị

Sự quan tâm, vào cuộc mạnh mẽ của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương trong công tác tuyên truyền vận động để người dân hiểu, đồng thuận đã tạo ra sự đột phá, sáng tạo xây dựng nông thôn mới (NTM). Thực hiện từng tiêu chí, từng chỉ tiêu cụ thể gắn với nhu cầu bức thiết của nhân dân… đã dẫn đến thành công trong lộ trình xây dựng NTM ở ĐBSCL.

Các cấp ủy đảng, chính quyền: Vai trò tiên phong

Nhận thức đúng đắn về chủ trương xây dựng NTM, người dân nhiệt tình tham gia xây dựng giao thông nông thôn. Ảnh: TUYẾT TRINH

So với cuối năm 2013, ngoài Mỹ Khánh (huyện Phong Điền), Trung An (huyện Cờ Đỏ) được công nhận xã NTM, TP Cần Thơ có 13 xã đạt từ 14 – 19 tiêu chí, tăng 1 xã; 20 xã đạt từ 9 – 13 tiêu chí, tăng 3 xã; chỉ còn 1 xã đạt 8 tiêu chí, giảm 3 xã. Đến nay, 36/36 xã của thành phố đã hoàn thành công tác quy hoạch đồ án xây dựng và đề án xây dựng NTM. Để có kết quả khả quan này, theo Ban Chỉ đạo xây dựng NTM TP Cần Thơ, thành phố đã có sự tập trung liên tục, cụ thể huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc. Ngay sau khi có chủ trương, Ban Chỉ đạo xây dựng NTM cấp thành phố, huyện được thành lập; 36/36 xã NTM thành lập Ban Quản lý. Đặc biệt, 36 Thành ủy viên được phân công trực tiếp chỉ đạo 36 xã xây dựng NTM. Nhờ sự sâu sát cơ sở, các Thành ủy viên đã có những chỉ đạo kịp thời những vấn đề vướng mắc phát sinh; đồng thời báo cáo, đề xuất để Thường trực Thành ủy, Ban Chỉ đạo xây dựng NTM thành phố xem xét, giải quyết... Cách làm thể hiện sự quyết tâm này được thống nhất triển khai ở cơ sở. Ông Trần Hoàng Lâm, Chủ tịch UBND xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền, TP Cần Thơ, cho biết: Các xã xây dựng NTM đều phân công từng cấp ủy, thành viên Ban Chỉ đạo và ban ngành, đoàn thể xã chỉ đạo ấp, phụ trách từng tiêu chí. Từng cán bộ phát huy vai trò chỉ đạo, hỗ trợ, chủ công trong đánh giá cuối năm của từng ấp và là một trong những nội dung đánh giá năng lực cán bộ cuối năm. Cách làm này vừa phát huy vai trò của cán bộ trong việc bám sát cơ sở, vừa thúc đẩy tiến trình xây dựng NTM.

“Thực tiễn cho thấy ở địa phương, đơn vị, cơ sở nào đoàn kết nội bộ tốt, đảng bộ trong sạch vững mạnh, có sự quyết liệt vào cuộc bằng “cái tâm, cái tầm” của người đứng đầu thì nơi đó có phong trào xây dựng NTM tốt nhất”- ông Trần Công Chánh, Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang, khẳng định. Vấn đề này, ông Huỳnh Văn Trắng, Bí thư xã Vị Thanh, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang, cho rằng: “Cán bộ, đảng viên phải gương mẫu trong thực hiện xây dựng NTM. Có như vậy mới phát huy được vai trò của Ban Chỉ đạo, Ban Quản lý xã một cách có hiệu quả; trong đó đặc biệt là vai trò chỉ đạo, điều hành của đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã. Sự phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ giữa Ban Chỉ đạo xã, huyện và tỉnh kịp thời trao đổi thông tin thì những khó khăn vướng mắc trong việc thực hiện nhiệm vụ mới kịp thời được giải quyết, tạo động lực thúc đẩy cho công cuộc xây dựng NTM một cách hiệu quả”. Với cách làm bài bản, tổ chức hiệu quả, Vị Thanh là một trong những xã đầu tiên ở ĐBSCL “cán đích” hoàn toàn 19/19 tiêu chí theo Bộ tiêu chí Quốc gia về NTM.

Các cấp ủy đảng, chính quyền hay nói cách khác, đội ngũ cán bộ, đặc biệt là cán bộ cơ sở có vai trò tiên phong, tạo chất xúc tác trong tiến trình xây dựng NTM ở cơ sở. Ông Nguyễn Thanh Truyền, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Long An, cho rằng: Một trong những nguyên nhân thành công của Long An trong xây dựng NTM thời gian qua là công tác tổ chức cán bộ được tỉnh chú trọng, gắn với việc đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch và sử dụng cán bộ. Từ đó từng bước nâng cao tính chuyên nghiệp của cán bộ, công chức, phát huy được năng lực trong lãnh đạo, quản lý, điều hành. Long An không ngừng tập trung đổi mới phong cách, lề lối làm việc của các cấp ủy đảng chính quyền và các tổ chức đoàn thể. Nhờ đó, lực lượng này đã vận dụng sáng tạo các nghị quyết của Trung ương, của địa phương đề ra các chủ trương, chính sách phù hợp, tạo được sự thống nhất cao, nhanh chóng đưa nghị quyết đi vào cuộc sống. Đồng thời, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong tình hình mới.

Tạo sự đồng thuận

Tuyên truyền để người dân hiểu, đồng thuận, tạo sự chuyển biến về mặt nhận thức từ đó xắn tay cùng chính quyền trong công cuộc xây dựng NTM là việc làm cấp thiết. Vì thế, nhiều địa phương vùng ĐBSCL xác định: Công tác tuyên truyền, vận động xây dựng NTM trong nhân dân là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.

Tỉnh Trà Vinh có khoảng 30% dân số là đồng bào dân tộc Khmer. Ông Huỳnh Kíp Nổ, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Trà Vinh, cho biết: Trà Vinh rất chú trọng, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động về xây dựng NTM trong đồng bào dân tộc Khmer. Từng ngành, từng cấp xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai tuyên truyền với nhiều hình thức và nội dung phong phú. Tỉnh tập trung tuyên truyền sâu rộng những phần việc của địa phương và cộng đồng phải thực hiện; huy động nguồn lực theo phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm, phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người nông dân; phát huy vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM. 3 năm qua, Trà Vinh đã tổ chức hơn 30.000 cuộc tuyên truyền về xây dựng NTM với trên 650.000 lượt người tham dự. Song song với mạng lưới phát thanh, truyền hình, Trà Vinh in và cấp phát 44.000 tờ bướm tuyên truyền (có hơn 10.000 tờ bằng chữ Khmer), 13.250 sổ tay Hỏi-Đáp về NTM, 200 đĩa CD tuyên truyền (có 40 đĩa tiếng Khmer)… Nhiều mô hình tuyên truyền ở cơ sở lồng ghép nội dung xây dựng NTM của tỉnh Trà Vinh phát huy hiệu ứng tích cực. Điển hình như: Xã Phú Cần (huyện Tiểu Cần), xã Thạnh Phú (huyện Cầu Kè) có 100% gia đình treo bảng “Quyết tâm và giữ gìn gia đình văn hóa – Xây dựng NTM” trước nhà. Xã Thông Hòa (huyện Cầu Kè), xã An Trường và Đại Phước (huyện Càng Long) treo đèn, cột cờ trước nhà trên một số tuyến đường. Xã Ngọc Biên (huyện Trà Cú), Hiệp Mỹ Đông (huyện Cầu Ngang) hộ gia đình tự làm hàng rào trước cổng nhà. Xã Nhị Long Phú (huyện Càng Long), Phú Cần (huyện Tiểu Cần) vận động các hộ nông dân hiến đất, cây cối, hoa màu xây dựng đường giao thông nông thôn… “Với những hình thức thật cụ thể, bám sát cơ sở, chất lượng công tác tuyên truyền xây dựng NTM ở Trà Vinh từng bước được cải thiện. Từ đó góp phần chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động tham gia xây dựng NTM của nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc Khmer” - ông Huỳnh Kíp Nổ chia sẻ.

Theo nhận định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đã có sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức về chương trình xây dựng NTM không chỉ ở đội ngũ cán bộ mà ngay cả đông đảo quần chúng nhân dân. Nhiều nơi công tác tuyên truyền được tổ chức sáng tạo với nhiều hình thức thông qua phong trào văn hóa văn nghệ (đờn ca tài tử, cải lương…), tuyên truyền thông tin lưu động… rất gần gũi với bà con nông dân. Người dân đã nhận thức rõ hơn về NTM, góp phần huy động nguồn lực từ người dân. Người dân - chủ thể nông nghiệp, nông thôn đồng thuận cao, phong trào xây dựng NTM chắc chắn sẽ tiếp tục gặt hái nhiều thành công.

Xây dựng niềm tin

“Lấy NTM làm NTM”, từ những kết quả mang lại tiếp tục xây dựng và phát triển thêm. Lấy sự hài lòng của người dân đánh giá các tiêu chí đạt được. Dân làm, dân nghiệm thu, dân đánh giá từng tiêu chí. Tiêu chí nào người dân cần nhất, bức xúc nhất thì ưu tiên làm trước. Phải để cho người dân tự chọn lựa tiêu chí. Sau đó xã, ấp và nhân dân cùng bàn thảo và bắt tay làm, đồng thời Ban Chỉ đạo chịu trách nhiệm về các tiêu chí đó. Trong quá trình xây dựng NTM ở ĐBSCL cần lưu ý đến tính cách của người dân Nam bộ, đó là phóng khoáng, không thích gò bó. Cuộc sống bà con ở đây rất gần gũi với thiên nhiên, sẵn sàng chia sẻ với cộng đồng. Đây là nhân tố quan trọng để gắn kết tình làng, nghĩa xóm với nhau. (Ông Lê Huy Ngọ, Cố vấn Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM)

Tuyến đường Hàng Xoài - Rạch Nốp thuộc ấp Nhơn Thọ 1A, xã Nhơn Ái, huyện Phong Điền, TP Cần Thơ có chiều dài 320m được đưa vào sử dụng từ đầu tháng 3-2014 và do bà con hiến đất, hoa màu, ngày công lao động… tổng trị giá khoảng 150 triệu đồng. Ông Trần Văn Phép một lão nông ở đây cho biết: Con đường này trước đây sình lầy, chật hẹp rất khó khăn trong đi lại. Khi được vận động hiến đất làm đường, ông bàn bạc với gia đình và hiến 600m2 đất vườn và nhiều cây dừa, xoài, tre... Ông Phép cho biết: “Mình cống hiến đất, cây cối để làm đường, người hưởng lợi đầu tiên là gia đình mình. Bà con được đi trên đường sạch, lỡ ai có đau ốm, bệnh tật xe có thể đến nơi để chở đi. Có con đường, con em đi học dễ dàng hơn, thương lái chạy xe tải nhỏ vào tận vườn mua bán, hàng nông sản của bà con dễ tiêu thụ hơn, ít bị ép giá hơn trước... Tôi thấy vui lắm!”. Sau hơn 3 năm xây dựng NTM, ở TP Cần Thơ và cả vùng ĐBSCL đã có rất nhiều người dân hiến đất xây dựng đường giao thông, nhà văn hóa, trường học... Một trong những bài học rút ra được, ông Phạm Văn Quỳnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ, chia sẻ: “Trước tiên, nâng cao vai trò nhận thức của người dân về chương trình xây dựng NTM cần đặc biệt quan tâm. Phải làm cho người dân hiểu và tin rằng xây dựng NTM là mang lại lợi ích cho chính họ. Từ đó hiệu quả sức mạnh nội lực cộng đồng sẽ được phát huy”. Theo ông Quỳnh, trong điều kiện nguồn lực còn hạn hẹp, việc xây dựng những công trình, cơ sở vật chất phải ưu tiên cho nhu cầu cấp thiết của người dân. Đồng thời vận động người dân chủ động tham gia thực hiện một số tiêu chí không nhất thiết cần nguồn kinh phí hỗ trợ như: tạo cảnh quan môi trường xanh- sạch- đẹp, khang trang…

Ông Trần Công Chánh, Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang, khẳng định: Bài học xuyên suốt trong quá trình xây dựng NTM đó là “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Cần tập trung quyết liệt để thực hiện các tiêu chí bức xúc của dân, nhóm tiêu chí nâng cao đời sống của dân, vừa tạo khí thế phấn khởi cho dân vừa nuôi dưỡng sức dân.

Phước Long là 1 trong 5 huyện của cả nước được Trung ương chọn làm huyện điểm xây dựng NTM. Ông Trần Hoàng Duyên, Bí thư Huyện ủy Phước Long, tỉnh Bạc Liêu, chia sẻ: Do chủ quan là huyện điểm, được tập trung nguồn vốn đầu tư nên người dân có tư tưởng ỷ lại, chính quyền địa phương rất khó vận động tham gia xây dựng NTM. Vì vậy, thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, trong điều kiện nguồn lực yếu, Phước Long tập trung thực hiện các tiêu chí có thể làm được, tốn ít vốn hoặc không cần tiêu chí. 19 tiêu chí được địa phương chia ra làm 3 nhóm tiêu chí, gồm: Nhà nước đầu tư hoàn toàn hay nhà nước và nhân dân cùng làm; tiêu chí do huyện, xã, ấp thực hiện và tiêu chí nào do dân làm. Quá trình triển khai “ai làm việc nấy”. Nguồn lực khó khăn nên địa phương phải vận động quỹ an sinh xã hội. Quỹ này chia 3 mục tiêu sử dụng: hỗ trợ an sinh xã hội cho hộ nghèo, hỗ trợ vốn cho hộ nghèo và xây dựng cầu (trong 3 năm, huyện đã huy động hơn 40 tỉ đồng, bắc mới 80 cây cầu). Để khơi dậy sức dân, năm 2012, cán bộ vừa quản lý vừa tham gia công trình, vừa vận động nhân dân thực hiện. Huyện làm thí điểm công trình lộ 3,5m, dài 10,5km; giao mỗi xã 1km, ban, ngành cấp huyện 2km, đồng loạt thực hiện trong 1 tháng 10 ngày hoàn tất. Công trình hoàn thành đạt chất lượng cao, dân rất hài lòng. “Khi thấy cán bộ là trưởng, phó ngành xuống vác cát đá xây dựng đường, tạo được lòng tin đối với nhân dân và từ đây nhận thức người dân thay đổi. Từ chỗ khó vận động nhưng lúc bấy giờ, đường làm đến đâu nếu thiếu gì là dân cung cấp cái ấy. Người dân nấu cơm, đem nước uống và ra làm cùng cán bộ địa phương… Nhà nhà ở Phước Long giờ đều làm hàng rào, diện mạo nông thôn và đời sống người dân dần thay đổi!” – ông Trần Hoàng Duyên chia sẻ.

***

Tiến trình xây dựng NTM ở ĐBSCL đã đạt được nhiều kết quả khả quan. Tuy nhiên, thực tiễn vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc khác cần phải được nhanh chóng giải quyết để tiếp tục đẩy nhanh tiến trình xây dựng NTM.

(Còn tiếp)

Bài 4: Giải quyết “điểm nghẽn” để đột phá