Đầu năm đến nay, dịch tả heo châu Phi (DTHCP) diễn biến khá phức tạp tại nhiều địa phương trong nước. Tại TP Cần Thơ, bệnh DTHCP đã xuất hiện tại nhiều xã. Trước tình hình đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) TP Cần Thơ cùng các sở, ngành và địa phương quan tâm thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ người dân khống chế dịch bệnh, bảo vệ đàn heo và giảm thiểu thấp nhất các thiệt hại.

Chăn nuôi heo tại một hộ dân ở xã Đại Hải, TP Cần Thơ.

Dịch bệnh diễn biến phức tạp 

DTHCP là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên đàn heo do virus gây ra, với tỷ lệ tử vong gần như 100%. Dịch bệnh có nguồn gốc từ nước ngoài và xâm nhập vào nước ta từ năm 2019. Tại TP Cần Thơ, DTHCP được kiểm soát khá tốt nhiều năm qua. Tuy nhiên, gần đây, trên địa bàn thành phố đã xuất hiện nhiều ổ bệnh DTHCP, ngành chức năng thành phố đã và đang nỗ lực khống chế, nhằm giảm thiệt hại cho người nuôi.

Ông Cao Huy Yên ở xã Đại Hải, cho biết: “Năm 2019, đàn heo 30 con của tôi nuôi đã từng mắc bệnh DTHCP. Tôi phải nghỉ nuôi một thời gian, sau đó mua heo bố mẹ về gầy lại đàn. Những năm gần đây, tôi thường xuyên duy trì đàn heo khoảng 50-60 con, tạo nguồn thu nhập ổn định cho gia đình. Tuy nhiên, vừa qua, tôi phát hiện có một số con heo trong chuồng trại bị bệnh, yếu và sốt đỏ. Tôi đã báo cơ quan thú y địa phương vào lấy mẫu xét nghiệm và kết quả đã xác định heo bị bệnh DTHCP. Tôi đã tiêu hủy 19 con heo để tránh dịch bệnh lây lan theo khuyến cáo của cán bộ thú y”.

Theo ông Trần Công Linh ở xã Đại Hải, gia đình ông nuôi 40-50 con heo (heo nái và heo thịt). Nhờ áp dụng các biện pháp nuôi an toàn sinh học, quan tâm sát trùng chuồng trại thường xuyên, chăm sóc đàn kỹ để nâng cao sức đề kháng của heo và hạn chế cho người lạ đến gần khu vực chuồng trại, nên những năm qua đàn heo không bị bệnh. Tuy nhiên, vừa qua, khi heo của một số hộ dân trong xã bị bệnh, đàn heo của ông nuôi được lấy mẫu xét nghiệm và đã xác định bị bệnh DTHCP.

Theo Sở NN&MT TP Cần Thơ, hiện DTHCP đã xảy ra tại 13 hộ chăn nuôi heo ở 11 xã trên địa bàn thành phố, gồm: Long Hưng, Tài Văn, Thới Hưng, Vị Thủy, Tân Thạnh, Châu Thành, Ngọc Tố, Mỹ Phước, Đại Hải, Lai Hòa và Hỏa Lựu. Riêng từ tháng 8-2025 đến nay, có 10 ổ dịch tại 9 xã. Ngành NN&MT thành phố đã phối hợp với chính quyền địa phương tiến hành chôn hủy 665 con heo mắc bệnh và chết tại ổ dịch, với khối lượng là 28.560kg. Tính đến ngày 15-9-2025, có 7 hộ chăn nuôi tại 6 xã (gồm Tân Thạnh, Ngọc Tố, Mỹ Phước, Đại Hải, Lai Hòa và Hỏa Lựu) có heo bị bệnh DTHCP chưa qua 21 ngày. Ngành chức năng đang tiếp tục giám sát chặt chẽ và hướng dẫn người dân thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định.

Nỗ lực bảo vệ đàn heo

Đến tháng 9-2025, tổng đàn heo của TP Cần Thơ là 487.635 con. Thành phố có 21 trang trại nuôi quy mô lớn, 93 trang trại nuôi quy mô vừa, 728 trang trại nuôi quy mô nhỏ, còn lại khoảng 25.000 cơ sở chăn nuôi quy mô nông hộ.

Để bảo vệ đàn heo và giảm thiểu các thiệt hại, Sở NN&MT TP Cần Thơ đã phối hợp các địa phương thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm phòng, chống dịch bệnh, giảm thiểu thấp nhất các thiệt hại. Khi có phát hiện ổ dịch bệnh, Sở chỉ đạo Chi cục Chăn nuôi và Thú y phối hợp với chính quyền địa phương khoanh vùng, thực hiện điều tra tình hình dịch tễ và khu vực xung quanh nhằm tìm nguyên nhân gây bệnh. Tổ chức thực hiện tốt việc kiểm soát dịch bệnh và các yếu tố có liên quan theo quy định, như hạn chế người ra vào khu vực có dịch, tổ chức tiêu độc khử trùng chuồng nuôi và khu vực xung quanh, triển khai các biện pháp khẩn cấp khống chế dịch bệnh. Tiến hành tiêu hủy đàn heo mắc bệnh và triển khai tiêu độc, khử trùng toàn bộ khu vực chăn nuôi, các khu vực chăn nuôi lân cận và hố chôn theo quy định. Rà soát tổng đàn heo trên địa bàn có dịch và tổ chức giám sát chặt chẽ tình hình chăn nuôi. Hướng dẫn hộ chăn nuôi theo dõi sức khỏe đàn heo và cho chủ hộ cam kết không bán chạy gia súc bị bệnh. Tăng cường công tác kiểm tra tại cơ sở giết mổ tập trung, kiểm dịch động vật vận chuyển trên địa bàn thành phố. Khuyến cáo người nuôi áp dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học...

Theo ông Nguyễn Tấn Nhơn, Phó Giám đốc Sở NN&MT, thời quan qua, Sở chủ động xây dựng kế hoạch ứng phó khẩn cấp và kịp thời với bệnh DTHCP. Tới đây, Sở tiếp tục phát huy và củng cố hệ thống giám sát dịch bệnh từ cơ sở, giúp nâng cao năng lực phát hiện sớm và xử lý kịp thời các ổ dịch. Việc lấy mẫu, xét nghiệm, báo cáo sẽ được thực hiện theo quy trình chặt chẽ, đồng bộ giữa cơ quan thú y và cơ quan chuyên môn có liên quan. Đồng thời, tăng cường công tác tiêm phòng các bệnh truyền nhiễm cho đàn vật nuôi, tiếp tục tổ chức thực hiện kế hoạch tiêu độc sát trùng chuồng trại và môi trường chăn nuôi trên địa bàn thành phố. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và tập huấn kỹ thuật cho người chăn nuôi, nâng cao nhận thức và kỹ năng phòng dịch cho bà con là yếu tố then chốt. Song song đó, tăng cường kiểm soát vận chuyển, giết mổ và tiêu thụ sản phẩm từ heo. Phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng thú y với các cơ quan chức năng có liên quan để tổ chức thực hiện tốt công tác kiểm dịch động vật và sản phẩm động vật, kiểm tra vệ sinh thú y tại các cơ sở giết mổ và điểm kinh doanh…

Tới đây, Sở NN&MT thành phố cũng phối hợp các địa phương chủ động xây dựng các phương án ứng phó dịch bệnh theo từng cấp độ, đảm bảo đủ vật tư, hóa chất, nhân lực khi dịch xảy ra. Rà soát, cập nhật bản đồ vùng nguy cơ, từ đó có biện pháp phòng dịch phù hợp. Phối hợp liên ngành và liên tỉnh trong phòng dịch bệnh trên đàn heo. 

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG