ព្រឹត្តិការណ៍ - នយោបាយ នយោបាយ

12/04/2018 - 10:04

លក្ខណៈប្រណីតនៃវត្តខ្មែរនៅក្រុងកឹងធើ

ទោះបីក្រុងកឹងធើ មិនសូវមានជនរួមជាតិខ្មែររស់នៅកុះករដូចជាខេត្តនានាក្នុងតំបន់ ប៉ុន្តែជាមួយនឹងទីតាំងជាមជ្ឈមណ្ឌលក្រុងកឹងធើក៏មានវត្តខ្មែរបុរាណជាច្រើន ដែលជាកន្លែងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនាយ៉ាងកុះករដែរ។

វត្តពោធិសំរោង ក្បែរព្រែកអូរម៉ូងគួរជាទីមនោរម្យ។

វត្តពោធិសំរោង ស្ថិតនៅក្បែរព្រែកអូរម៉ូងគួរជាទីមនោរម្យ គឺជាគោលដៅមកដល់នៃដំណើរស្វែងយល់មិនអាចខ្វះបានក្នុងចំណោមវត្តខ្មែរនៅក្រុងកឹងធើ។ វត្តបានកសាងនៅឆ្នាំ១៧៣៥ ដោយឈើប្រក់ស្លឹក។ លុះដល់ឆ្នាំ១៨៥៦ វត្តត្រូវបានកសាងឡើងវិញដោយប្រភេទឈើដ៏ប្រណីត ដូចជាសុក្រំ ផ្ចឹកស្រឡៅ និងប្រក់ក្បឿងស្រកានាគ។ ក្រោយមកព្រះឧបជ្ឈាយ៍ព្រះនាមថាច់ខៀន ព្រះចៅអធិការវត្ត ដំណាក់កាល១៩៥០-១៩៨៨ បានចាប់ផ្តើមជួសជុលវត្តអារាមឡើងវិញ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៥០ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៥២ទើបសម្រេចរួចរាល់។ ដោយឆ្លងកាត់តំណព្រះឧបជ្ឈាយ៍ ព្រះចៅអធិការជាច្រើនជំនាន់ វត្តនៅតែរក្សាបានស្ថាបត្យកម្មដើមរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ វត្តនៅក្បែរផ្លូវជាតិ៩១ មានផ្ទៃដីទំហំជាង៨.៦០០ម២ មានដើមឈើធំៗជាច្រើន ចោលម្លប់ត្រឈឹងត្រឈៃ នឹងមានភាពស្ងប់ស្ងាត់ណាស់។ ពេលឈានចូលក្នុងបរិវេណវត្ត ភ្ញៀវទេសចរនឹងមានអារម្មណ៍ធូរស្រាល ស្រឡះស្រឡំ អាស្រ័យខ្យល់អាកាសបរិសុទ្ធ ធ្វើឲ្យយើងគេទាំងឡាយបំបាត់ អស់នូវភាពកង្វល់ក្នុងជីវភាព។

ប្រសិនបើគ្មានឱកាសមកកាន់ខណ្ឌអូរម៉ូង វត្តពិទូឃោសរង្សី នៅខណ្ឌនិញកេវ ក៏ជាគោលដៅដ៏អស្ចារ្យមួយសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរផងដែរ។ វត្តពិទូឃោសរង្សី អ្នកខ្លះហៅថាវត្តក្រោយ បើប្រែតាមអត្ថន័យជាភាសាវៀតណាម មានន័យថាវៀងក្វាង។ នេះ ជាវត្តមួយក្នុងចំណោមវត្តមានព្រះវិហារដ៏ស្កឹមស្កៃបំផុតនៅតំបន់ដីតីដូ។ វត្តគឺជាកន្លែងប្រជុំជីវកិច្ចជំនឿសាសនារបស់ជនរួមជាតិ ពុទ្ធបរិស័ទក្នុងតំបន់ដោយមានលក្ខណៈល្អវិសេសខាងវប្បធម៌ និងតម្លៃវិចិត្រសិស្បៈដ៏អស្ចារ្យរបស់ជនជាតិ។ វត្តក្លាយជាកន្លែងទេសចរណ៍ខាងផ្លូវចិត្តនៅតំបន់វាលរាបទន្លេគឺវឡុង ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាច្រើននៅក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។ ព្រះវិហារវត្តពិទូឃោសរង្សី បានកសាង៥ជាន់ ជាន់នីមួយៗត្រូវបានរចនាក្បូរក្បាច់ដ៏ល្អវិចិត្រ។ ជាន់ទី១មានរចនារូបចម្លាក់នាគទាំងគូ ព័ទ្ធព័ន្ធតាមរចនាបថអង្គរ និងចម្កាក់ឆ្លាមមករលេបនាគដ៏វិចិត្រ យកលំនាំតាមលក្ខណៈព្រះពុទ្ធសាសនា និងរឿងព្រេងដ៏ពិសេសរបស់ជនជាតិខ្មែរ។ ជាន់ទី២ មានភាពលេចធ្លោដោយមានព្រះពុទ្ធបដិមា៩អង្គ ក្នុងនោះមានព្រះពុទ្ធបដិមាមួយអង្គស្រោបមាសកម្ពស់១,៧ម៉ែត្រ ទំហំមាឌ១ម៉ែត្រ។ ជាន់ទី៣ ជាកន្លែងធ្វើសង្ឃកម្មផ្សេងៗ មានកឋិនកម្មជាដើម។ ជាន់ទី៤ គឺមានរចនាព្រះពុទ្ធបដិមាដោយស្ពាន់ទ្រង់គង់ ក្រោមម្លប់ពោធិព្រឹក្ស។ ជាន់កំពូលជាកន្លែងតម្កល់ ព្រះសារីរិកធាតុព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធសាវក និងព្រះត្រៃបិដក។ ព្រះតេជព្រះគុណលីហុង អនុប្រធានសមាគមសាមគ្គីព្រះសង្ឃស្នេហាជាតិក្រុងកឹងធើ ព្រះចៅអធិការវត្តពិទូឃោសរង្សី មានព្រះថេរដីកា៖ “វត្តបានមជ្ឈមណ្ឌល Unesco វប្បធម៌និងព័ត៌មានសារគមនាគមន៍ទទួលស្គាល់ជា “ក្រុម១០០នៃគោលដៅទេសចរណ៍វប្បធម៌ផ្លូវចិត្ត នៅតំបន់ភាគខាងត្បូង ឆ្នាំ២០១៤” និងជាកន្លែងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាច្រើននៅក្នុងនិងក្រៅប្រទេស”។

វត្តពិទូឃោសរង្សី។

ចំណែកវត្តមុនីរង្សី ក៏ស្ថិតនៅលើភូមិសាស្រ្តខណ្ឌនិញកេវដែរ បានកសាងនៅឆ្នាំ១៩៤៨។ សព្វថ្ងៃវត្តនៅតែរក្សារចនាក្បូរក្បាច់តាមស្ថាបត្យកម្មបុរាណ ល្អវិចិត្រក្រោយពីបានជួសជុលជាច្រើនលើក។ វត្តមុនីរង្សី ស្ថិតនៅលេខ៣៦ វិថីហ្វាប៊ិញ សង្កាត់អាងគឺ ត្រង់មជ្ឈមណ្ឌលក្រុង ម្ល៉ោះហើយទាក់ទាញភ្ញៀវ ទេសចរអន្តរជាតិមកទស្សនាយ៉ាងកុះករ។ តាមថេរដីការបស់ព្រះតេជព្រះគុណបញ្ញាមុនី ត្រឹងសន អនុប្រធានសមាគមសាមគ្គីព្រះសង្ឃស្នេហាជាតិក្រុងកឹងធើ ព្រះចៅអធិការវត្តមុនីរង្សី វត្តបានកសាងឡើងតាមបែបព្រះពុទ្ធសាសនាខ្មែរ លាបពណ៌មាសលេចធ្លោ តំណាងឲ្យសំណាងល្អនិងភាពរុងរឿង។ តាមការកត់ត្រាទុកមក ព្រះវិហារចាប់ផ្ដើមកសាងពីឆ្នាំ១៩៦៤ (លើកទី១) ដោយស្នាព្រះហស្ថរបស់ព្រះឧបជ្ឈាយ៍ធម្មសុវណ្ណត្ថេរ ថាច់ចឿង និងត្រូវបានកសាងបន្ថែមនៅខែឧសភា ឆ្នាំ២០១០។ មកកាន់វត្តមុនីរង្សី ភ្ញៀវទេសចរនឹងបានទស្សនានូវរចនាក្បូរក្បាច់តាមបែបអង្គរ ដោយបានកសាងសំណង់រាយរងជាច្រើន។ សំណង់សំខាន់ៗ រួមមាន៖ ព្រះវិហារ សមណកុដិ រោងបាយ សាលទទួលភ្ញៀវ ចេតិយ និងខ្លោងទ្វាររចនាក្បូរក្បាច់យ៉ាងល្អវិចិត្រតាមប្រពៃណីជនរួមជាតិខ្មែរ។

គូសបញ្ជាក់អំពីស្ថាបត្យកម្មបុរាណរបស់វត្តមុនីរង្សី សិប្បករឆ្នើមលីឡេត ឲ្យដឹង៖ “វត្តបានកសាងតាមបែបស្ថាបត្យកម្មអង្គរ ជញ្ជាំងពីក្រៅបិទក្បាច់ ឆ្លាក់អណ្ដែតរូប រាហូ កិន្នរ គ្រុឌ យក្ស។ល។ ពេលសម្លឹងរូបភាពនេះ គេអាចសង្កេតឃើញជំនឿប្រជាប្រិយក្នុងការរស់នៅតាមផ្លូវចិត្តរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរ។ វត្តបានកសាងឡើងបង្អែកលើមូលដ្ឋានរចនាក្បូរក្បាច់ខ្មែរ មានដូច៖ ក្បាច់ភ្ញីវល្លិ៍ ក្បាច់ភ្ញីទេស ភ្ញីភ្លើង ក្បាច់អង្គរ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ វត្តបានកសាងតាមក្បួនខ្នាតត្រឹមត្រូវ កំណត់យកទីតាំងមជ្ឈមណ្ឌលព្រះវិហារធ្វើជាមូលដ្ឋាន ដើម្បីកំណត់ទ្រង់ទ្រាយសំណង់ផ្សេងៗទៀតរបស់វត្ត។ ពីមុនឪពុករបស់ខ្ញុំគឺសិប្បករ លីង៉ែត (ច្រើនហៅថាជាងរឿង) បានកសាងខ្លោងទ្វារនិងព្រះវិហារ ចំណែករូបខ្ញុំមានសំណាងល្អ ដោយបានព្រះចៅអធិការជឿទុកចិត្ត រួចប្រគល់ឲ្យខ្ញុំគូរប្លង់កសាងសមណកុដិរបស់វត្ត។ ខ្ញុំបានខិតខំរចនាក្បូរក្បាច់ដ៏ល្អវិចិត្រលើស្ថាបត្យកម្មតាមប្រពៃណីខ្មែរ ញុាំងឲ្យវត្តមុនីរង្សី ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃកាន់តែស្កឹមស្កៃទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនាកាន់តែកុះករ”។

នៅក្រុងកឹងធើ ក្រៅពីវត្តដូចបានពោលខាងលើ នៅមានវត្តខ្មែរជាច្រើនទៀតដូចជាវត្តសិរីវង្សា វត្តអម្ពាវ័ន (ស្រុកថើយឡាយ) វត្តមុនីឧត្តមរង្សី វត្តសេតុត្តរ (ស្រុកកើ-ដ) និងវត្តសាមគ្គីមុនីមាស (ស្រុកវិញថាញ់)។ល។ គឺជាគោលដៅសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរដែលចង់ស្វែងយល់ពីវប្បធម៌ផ្លូវចិត្តរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរកឹងធើ៕

ហាថាញ់-វិមាន

ចែករំលែកអត្ថបទ

ពាក្យគន្លឹះ