វប្បធម៌-សិល្បៈ វប្បធម៌

12/04/2022 - 10:22

ដើមឆ្នាំពិភាក្សាពីការរៀនសូត្រ របស់ព្រះសង្ឃពុទ្ធសាសនាទក្ខិណនិកាយខ្មែរតំបន់តីណាមបូ

ដើមឆ្នាំពិភាក្សាពីការរៀនសូត្ររបស់ព្រះសង្ឃពុទ្ធសាសនាទក្ខិណនិកាយខ្មែរតំបន់តីណាមបូ មុនឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជនរួមជាតិខ្មែរ កាសែតកឹងធើភាសាខ្មែរ សូមស្រង់យោបល់ ពិភាក្សាជាមួយនឹងព្រះតេជព្រះគុណបណ្ឌិត លីហ៊ុង អនុប្រធានវិទ្យាស្ថាននិងជាប្រធានការិយាល័យក្រុមប្រឹក្សាភិបាលវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនាទក្ខិណនិកាយខ្មែរ ស្ដីពីការរៀនសូត្ររបស់ព្រះសង្ឃខ្មែរតំបន់តីណាមបូ។

ពុទ្ធសាសនាទក្ខិណនិកាយខ្មែរ សព្វថ្ងៃមាន ៤៦៤ វត្ត នៅតាមខេត្ត ក្រុង ជាង ១៥ ក្នុងទូទាំងប្រទេស សំខាន់គឺនៅតំបន់វាលរាបទន្លេគឺវឡុង ដែលជាកន្លែងសម្រាប់ព្រះសង្ឃបួសរៀននិងពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរធ្វើបុណ្យ សុន្ទន៍ទាន។ រួមនឹងការអភិវឌ្ឍវិស័យអប់រំពុទ្ធសាសនានិយាយរួមនិងពុទ្ធសាសនាទក្ខិណនិកាយខ្មែរនិយាយដោយឡែក នៅតែមានការពង្រីកទម្រង់អប់រំនៅក្នុងវត្ត។ យោងតាមនោះ វត្តជាច្រើនបានបើកបង្រៀនថ្នាក់ពុទ្ធិកសិក្សាបាលី - ខ្មែរ ធម្មវិន័យ ភាសាអង់គ្លេស ព័ត៌មានវិទ្យាជាដើម។

ប្រព័ន្ធអប់រំពុទ្ធិកសិក្សាក្នុងវត្ត ត្រូវបានថែរក្សានិងពង្រីកតាំងពីបុរាណកាលរហូតមក។ កុលបុត្រខ្មែរចូលនៅវត្តរៀនសូត្រធម៌អាថ៌ រៀនវប្បធម៌ រៀនមុខរបរលត់ដំសីលធម៌។ ការបួសរៀនរបស់កុលបុត្រក្នុងវត្ត ត្រូវបានសម្គាល់ថា កើតឡើងដោយការជ្រះថ្លាក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា។ រូបភាពអប់រំបែបនេះមានអត្ថន័យជាលក្ខណៈសម្គាល់នៃពុទ្ធសាសនាទក្ខិណនិកាយតាំងពីបុរាណកាលរហូតមកទល់សព្វថ្ងៃ ព្រមទាំងនាំមកនូវប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់គប្បីពង្រីកផង។ នេះជាកត្តាកំណត់សម្រេចភាពឋិតថេរនិងអភិវឌ្ឍន៍ប្រភពធនធានមនុស្សបម្រើមាគ៌ាពុទ្ធសាសនា-ជនជាតិនិងប្រទេសជាតិ ប្រសិនបើរៀបចំបានល្អ។

ប្រព័ន្ធពុទ្ធិកបឋមសិក្សា (បាលី-ខ្មែរ) បានកើតមានឡើងមុនឆ្នាំ ១៩៧៥ ក៏ប៉ុន្តែមានការរីកចម្រើនខ្លាំងនៅបណ្តាឆ្នាំ ៩០ នៃសតវត្សរ៍ទី ២០ មកទល់ពេលនេះ។ រូបភាពបណ្តុះបណ្ដាលនេះ មានបើកនៅតាមវត្តដែលបង្រៀនបាលី-ធម្មវិន័យ សាស្រ្តាច្បាប់ ចំណេះដឹងវប្បធម៌ទៀតផង។ មកទល់សព្វថ្ងៃ រូបភាពអប់រំនេះមានការអភិវឌ្ឍយ៉ាងខ្លាំងក្លា និងសម្រេចបានលទ្ធផលជាវិជ្ជមាន។

ព្រះតេជព្រះគុណបណ្ឌិត លីហ៊ុង អនុប្រធានវិទ្យាស្ថាននិងជាប្រធានការិយាល័យក្រុមប្រឹក្សាភិបាលវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនាទក្ខិណនិកាយខ្មែរ។

ប្រព័ន្ធពុទ្ធិកមធ្យមសិក្សា(បាលី-ខ្មែរ)។ នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ ១៩៩៤ បានការអនុញ្ញាតរបស់រដ្ឋាភិបាល សាលាមធ្យមសិក្សាបំពេញវិជ្ជាបាលីណាមបូ បានបើកបង្រៀននៅខេត្តសុកត្រាំង។ មានវត្តជាច្រើនក៏បានបើកបង្រៀនពុទ្ធិកបឋមសិក្សាបាលី អក្សរខ្មែរ។ ជាពិសេស នៅតាមខេត្តនានាក៏បានបើកថ្នាក់ពុទ្ធិកមធ្យមសិក្សា ដូច៖ ខេត្តបាកលីវ ត្រាវិញ អាងយ៉ាង។ល។ សម្រាប់បណ្ដុះបណ្ដាលដល់ព្រះសង្ឃ។ ហើយចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៤ បានការឧបត្ថម្ភពីសំណាក់រដ្ឋអំណាចគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់និងសមាគមពុទ្ធសាសនាវៀតណាម សមាគមពុទ្ធសាសនាទក្ខិណនិកាយខ្មែរ ក៏បានបំពេញបន្ថែម កសាងខ្លឹមសារកម្មវិធីបណ្ដុះបណ្ដាល រៀបរៀងសៀវភៅសិក្សា រួមចំណែកអប់រំក្នុងតំបន់ជនរួមជាតិខ្មែរ ឱ្យសមស្របនឹងដំណាក់កាលអភិវឌ្ឍថ្មីរបស់ប្រទេសជាតិ ប៉ុន្តែនៅតែរក្សាបានលក្ខណៈដោយឡែករបស់ជនរួមជាតិខ្មែរនិងពុទ្ធសាសនាទក្ខិណនិកាយខ្មែរ។

វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនានៅក្រុងកឹងធើ គឺជាមូលដ្ឋានអប់រំមហាវិទ្យាល័យតែមួយគត់ សិក្សាស្រាវជ្រាវវិទ្យាសាស្រ្តនៃពុទ្ធសាសនា ចំណុះប្រព័ន្ធអប់រំជាតិ អាស្រ័យសមាគមពុទ្ធសាសនាវៀតណាមនិងគណៈកម្មការអប់រំព្រះសង្ឃ ដូនជីមជ្ឈិមបង្កើតនៅឆ្នាំ ២០០៦។ វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនាបានបង្កើតឡើង បង្កលក្ខណសម្បត្តិជូនព្រះសង្ឃរៀនសូត្របង្កើនចំណេះដឹងខាងផ្លូវធម៌ និងផ្លូវលោក។ ព្រមជាមួយនោះ ជំនួយព្រះសង្ឃបន្តរៀនសូត្រខ្ពស់ថែមទៀត នៅតាមសាលាមធ្យមសិក្សា អនុមហាវិទ្យាល័យ វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនាក្នុងប្រទេស មហាវិទ្យាល័យឬបន្តរៀនថ្នាក់អនុបណ្ឌិត បណ្ឌិតក្នុងប្រទេសនិងសិក្សានៅបរទេស។ វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនានៅក្រុងកឹងធើ មានកិត្យានុភាព និងតួនាទីយ៉ាងធំក្នុងការបង្កើនទំនាក់ទំនងចងសម័្ពន្ធ ដោះដូរ ពិភាក្សាពីវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវជាមួយនឹងមូលដ្ឋានបណ្ដុះបណ្ដាលពុទ្ធសាសនានៅក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។

***

អាចនិយាយបានថា ប្រព័ន្ធអប់រំពុទ្ធសាសនាទក្ខិណនិកាយខ្មែររយៈពេលកន្លង បានរួមចំណែកបណ្ដុះបណ្ដាលព្រះសង្ឃមានកម្រិតវិជ្ជា មានគុណធម៌ខ្ពស់ ខ្នះខ្នែងចូលរួមសកម្មភាពសង្គម ចូលរួមក្រុមប្រឹក្សាប្រជាជន គណៈកម្មាធិការរណសិរ្សគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់។ ផ្ដើមពីនោះ រួមចំណែកក្នុងការចលនាជនរួមជាតិខ្មែរអនុវត្តនូវគោលការណ៍របស់បក្ស គោលនយោបាយ ច្បាប់របស់រដ្ឋនិងចលនាមហាជននៅភូមិភាគ ៕

ថាញឡុង(ស្រង់យោបល់)-ថាច់ធី

ចែករំលែកអត្ថបទ

ពាក្យគន្លឹះ