បុណ្យកឋិនទាន ត្រូវបានប្រារព្ធឡើងបន្ទាប់ពីព្រះសង្ឃចេញព្រះវស្សា។ ពិធីបុណ្យនេះ តែងបានជនរួមជាតិខ្មែរត្រៀមបម្រុងយ៉ាងហ្មត់ចត់ ដើម្បីសម្ដែងនូវការគោរពធ្វើតាមពុទ្ធានុញ្ញាត និងជួយសម្រាលការលំបាកដល់ព្រះសង្ឃសិក្សារៀនសូត្រផង។
ត្រៃចីវរ គឺជាវត្ថុដ៏សំខាន់ក្នុងបុណ្យកឋិនទាន។
បុណ្យកឋិនទាន មានមកតាំងពីសម័យព្រះពុទ្ធទ្រង់គង់ធរមាននៅម៉្លេះ ត្រូវបានប្រារព្ធឡើងបន្ទាប់ពីព្រះសង្ឃចេញព្រះវស្សា ហើយមានកំណត់ត្រឹមតែ២៩ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ចាប់ពីថ្ងៃ១រោច ខែអស្សុជដល់ថ្ងៃ១៥កើត ខែកត្តិក វត្តនីមួយៗអាចទទួលកឋិនទានបានតែម្តងប៉ុណ្ណោះ។ ហេតុនោះ សម្រាប់ជនរួមជាតិខ្មែរ បុណ្យកឋិនទានគឺជាបុណ្យដ៏ពិសេសមួយ និងមានផលានិសង្សច្រើន ម៉្លោះហើយមាមីងពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរតែងចង់ធ្វើគ្រប់ៗគ្នា ដើម្បីសាងកុសលផល បុណ្យសម្រាប់ខ្លួន។
ព្រះសង្ឃទទួលក្រាលគ្រងកឋិន ក្រោយពេលដែលពុទ្ធបរិស័ទវេរដល់ជំនុំសង្ឃរួច។
ទិដ្ឋភាពពុទ្ធបរិស័ទដង្ហែអង្គកឋិនទាននៅវត្តព្រែកអណ្តើក ឃុំថាញ់ភូ ស្រុកមីស្វៀង
ខេត្តសុកត្រាំង។
អ្នកមីង ថាច់ធីណោ នៅឃុំថាញ់ភូ ស្រុកមីស្វៀង ឱ្យដឹង៖ “ខ្ញុំរស់នៅប្រកបរបរធ្វើស្រែ និងដាំដំណាំរួមផ្សំ ហេតុនោះដើម្បីមានប្រាក់សេសសល់សម្រាប់ធ្វើបុណ្យកឋិនទាន ខ្ញុំបានត្រៀមបម្រុងរយៈពេល៥ឆ្នាំ រួចបានទៅជាវវត្តនឹងព្រះចៅអធិការវត្តព្រែកអណ្តើកដល់៣ឆ្នាំក្រោយ ទើបបានប្រារព្ធពិធីបុណ្យ។ តាមការរៀបរាប់របស់ជីដូនជីតា កឋិនទានជាបុណ្យមួយមានផលានិសង្សច្រើន ហេតុនោះ ខ្ញុំមានបំណងចង់ធ្វើបុណ្យកឋិនឱ្យបានម្តង ដើម្បីវេរត្រៃចីវរ និងគ្រឿងបរិក្ខារផ្សេងៗដល់ជំនុំសង្ឃ ព្រមទាំងថវិកាសម្រាប់កសាងវត្ត ប្រាថ្នាជួបតែសេចក្តីសុខ សេចក្តីចម្រើនក្នុងជាតិនេះ និងជាតិខាងមុខ”។ ចំណែកបងតូដឿន នៅភូមិព្រែកឆ្វេង ឃុំថាញ់ភូ ឱ្យដឹង៖ “ឆ្នាំមុន ឪពុកខ្ញុំបានទៅវត្តសិរីឧត្តមដៃអំពូរ (ឃុំថាញ់ក្វើយ ស្រុកមីស្វៀង) ជាវវត្តធ្វើបុណ្យកឋិនទាន ហេតុនោះបានរៀបចំត្រៃចីវរ ប្រាក់ និងគ្រឿបរិក្ខារផ្សេងៗជាស្រេច។ ឥឡូវ មិនទាន់ដល់ថ្ងៃធ្វើបុណ្យផង ឪពុកខ្ញុំបានទទួលមរណៈទៅហើយ ហេតុដូច្នេះ បងប្អូនយើងខ្ញុំរួបរួមគ្នារៀបចំធ្វើកឋិនជូនឪពុក តាមបំណងរបស់គាត់កាលពីនៅមានជីវិត។ យើងខ្ញុំសូមឧទ្ទិសកុសលដែលកើតឡើងពីបុណ្យកឋិនទាននេះ ជូនដល់ឪពុកដើម្បីជាតិខាងមុខ ឪពុកខ្ញុំមានជីវភាពល្អប្រសើរ សុខចម្រើននិងមានអាយុវែង”។
អាចសង្កេតឃើញថា បុណ្យកឋិនទាន មានអត្ថន័យដ៏សំខាន់ក្នុងជីវភាពស្មារតីរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរ។ បច្ចុប្បន្ន ពេលជីវភាពរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរបានល្អប្រសើរ គឺបុណ្យកឋិនទានក៏បានប្រារព្ធឡើងយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេងផងដែរ។ បុណ្យកឋិនទាននេះ ក្រៅពីវត្ថុកឋិនគឺត្រៃចីវរ ជនរួមជាតិខ្មែរនៅទាំងមានគ្រឿងបរិក្ខារផ្សេងៗអមជាមួយផង ដូចជា៖ បាត្រ ចានស្រាក់ ឆត្រ គ្រែ ទូ ភួយ ខ្នើយ។ល។ វេរដល់ជំនុំសង្ឃ និងថវិកាសម្រាប់ជួសជុល កសាងវត្តអារាម។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ក្នុងថ្ងៃដង្ហែអង្គកឋិនទៅវេរដល់ជំនុំសង្ឃនៅក្នុងវត្ត ក៏មានភ្លេងពិណពាទ្យ ឆៃយុាំ ។ល។ ចូលរួមដង្ហែ ញុាំងឱ្យបរិយាកាសនៃពិធីបុណ្យកឋិនទានកាន់តែមានភាពសប្បាយរីករាយ គគ្រឹកគគ្រេងនៅតាមភូមិស្រុក៕
យ្វីអាញ-វិមាន