វប្បធម៌-សិល្បៈ វប្បធម៌

08/04/2019 - 21:15

ទំនៀមនិងអត្ថន័យនៃបុណ្យកម្សាន្តស្រុក

បើយើងវិភាគទៅតាមទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណីនៃបុព្វបុរសរបស់ដូនតាផងយើង ដែលបន្សល់ទុកមកជារៀងរាល់ឆ្នាំឲ្យតែដល់កំណត់ ឆ្នាំចាស់ឆ្លងផុតទៅ ឆ្នាំថ្មីបោះជំហានឈានចូលមក ភូមិស្រុកនានាដែលមានជនរួមជាតិខ្មែររស់នៅកុះករ តែងតែប្រារព្ធពិធីបុណ្យមួយ ឲ្យឈ្មោះថាបុណ្យកម្សាន្តស្រុក ការហៅឈ្មោះនេះទៀតសោត គឺទៅតាមនិយមនៃភូមិស្រុកនីមួយៗ ស្រុកខ្លះហៅថាបុណ្យអ្នកតាម្ចាស់ស្រុក ស្រុកខ្លះទៀតហៅថាបុណ្យសាមគ្គី ឬបុណ្យភូមិក៏សឹងមាន។

យាយតា មាមីង ពុទ្ធបរិស័ទរាប់បាត្រក្នុងពិធីបុណ្យកម្សាន្តស្រុក ។ រូប៖ ម៉ាល័យ

ចាស់ៗព្រឹទ្ធាចារ្យ រៀបរណ្តាប់សែន មានបាយសម្ល បង្អែមចម្អាប ទៀនធូប ភ្ញីផ្កា ផ្លែឈើ ភេសជ្ជៈនិងគ្រឿងក្រអូប បួងសួងសូមសេចក្តីសុខចម្រើនគ្រប់ប្រការ។ រូប៖ ម៉ាល័យ

ធម្មតានៅតាមភូមិស្រុកនីមួយៗ ដែលមានជនរួមជាតិខ្មែររស់នៅ គឺសុទ្ធតែមានផ្ទះអ្នកតាឬសាលាស្រុកមួយឋិតនៅចុងភូមិ ស្រុក ឬចុងជនបទ នេះចាត់ទុកដូចជាការកំណត់នៃខេត្តខ័ណ្ឌ ឬព្រំដែនសីមា នៃភូមិស្រុកនីមួយៗ កំណត់ទុកដូចជាអ្នកយាមល្បាតនៅចុងស្រុក ចុងជនបទ ម្ល៉ោះហើយបានជាយើងគេទាំងឡាយតែងរាប់អានកន្លែងនេះហើយជាកន្លែងអ្នកយាមល្បាត អ្នកថែទាំ អ្នកឆ្មាំចាំចុងស្រុកនៃភូមិ ស្រុកនីមួយៗ ។

បុណ្យកម្សាន្តស្រុក ឬបុណ្យសាមគ្គីនេះ ធម្មតាត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅសាលាចុងស្រុក ហៅថាផ្ទះអ្នកតានេះឯង បុណ្យនេះផ្ដើមឡើងដោយអ្នកមានកិត្យានុភាពនៅក្នុងភូមិចេញមុខជំហរដើរបវារណា រៃអង្គាស បច្ច័យ ស្រូវ អង្ករ ដើម្បីយកមកបែងបទធ្វើបុណ្យរួម (មានតំបន់ខ្លះគឺធ្វើទៅតាមលំដាប់ផ្ទះ ឬតាមក្រុមវេន) ទន្ទឹមនឹងនោះ ក៏មានអញ្ជើញភ្ញៀវកិត្តិយសជិតឆ្ងាយមកចូលរួមសប្បាយ និងរួមវិភាគទាន បំពេញកង ការកុសលផងដែរ។ ពិធីបុណ្យធំឬតូច នេះសោត គឺធ្វើអាស្រ័យទៅតាមសមត្ថភាពនៃភូមិ ស្រុកនីមួយៗ ។ តាមនិយមនៅថ្ងៃចូលបុណ្យ ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យក្នុងភូមិ មានរៀបចំពិធីសែនអ្នកតា គ្រឿងរណ្តាប់សែន មានបាយសម្ល បង្អែមចម្អាប និងគ្រឿង សក្ការៈផ្សេងៗមាន៖ បាយសី ទៀន ធូប ភ្ញីផ្កា គ្រឿងក្រអូប ផ្លែឈើ ភេសជ្ជៈ ។ល។ លោកអាចារ្យដែលជាចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យក្នុងភូមិ ធ្វើកិច្ចសំបូងសង្រូងសូមឲ្យភ្លៀងខ្យល់ធ្លាក់ស្មើ ដំណាំដាំដុះលូតលាស់ល្អ និងសូមឲ្យបានសេចក្តីសុខសេចក្តីចម្រើននៅឆ្នាំបន្តទៀត។ ពេលរសៀលមានទទួលជប់លៀងភ្ញៀវកិត្តិយសជិតឆ្ងាយផងដែរ។ ជនរួមខ្មែរជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាសុទ្ធសាធ ហេតុនោះ កម្មវិធីបុណ្យអ្វីមួយតែងតែមាននិមន្តព្រះសង្ឃ បុណ្យនេះក៏មិនខុស ប្លែកនោះដែរ ពេលល្ងាចមាននិមន្តព្រះសង្ឃចំរើនព្រះបរិត្ត ដើម្បីរលាស់ប្រោះព្រំពរជ័យសូមសុខសិរីសួស្តីក្នុងឆ្នាំថ្មី និងមានអារាធនា អង្គធម្មកឋិកសម្តែងព្រះធម៌ទេសនា។ល។ ពេលព្រឹកជាកិច្ចបញ្ចប់ គឺមាននិមន្តព្រះសង្ឃរាប់បាត្រទទួលភត្ត អនុមោទនាទាន ដើម្បីឧទ្ទិភាគផលដល់បុព្វការីជន មានមាតា បិតា គ្រូឧបជ្ឈាយាចារ្យ ញាតិកាទាំង៧ សន្ដានរបស់ផងខ្លួន ដែលបានចែកឋានទៅកាន់លោកខាងមុខហើយនោះ សូមឲ្យដួងវិញ្ញាណក្ខន្ធរបស់អស់លោកទាំងនោះ បានទៅកើតក្នុងស្ថានគាប់ ស្ថានគួរ មានស្ថានសួគ៌ជាដើម។ល។ ក្រៅពីនោះ ក្នុងពិធីបុណ្យ ថែមទាំងមានកម្មវិធីរាំកម្សាន្ត លេងល្បែងប្រជាប្រិយ មានកន្លែងខ្លះជួលទាំងក្រុមសិល្បៈ ក្រុមយក្សរាំមកសម្តែងបម្រើជូនភ្ញៀវក៏ដូចមាមីងបងប្អូនចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យទៀតផង ។

ម៉្យាងវិញទៀត មួយឆ្នាំកន្លង ទៅភូមិ ស្រុក ចម្រុងចម្រើនលើគ្រប់វិស័យទាំងអស់ ដូចជា វិស័យសិក្សាអប់រំ វិស័យស្ថាបនាកសាងសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ ដំណាំដាំដុះចម្រុងចម្រើន។ល។ ហេតុនោះភូមិស្រុកនីមួយៗ ទុកដូចជាភូមិគ្រឹះដ៏តូចមួយដែលផ្តល់នូវជីវភាព ផ្តល់នូវកំណើតកកើតរបស់យើង ជាជីវស្ថានមួយដ៏ត្រជាក់ត្រជំផ្តល់នូវភាពសុខសាន្ត សុខដុមរមនាដល់យើងទាំងឡាយ គឺអាស្រ័យ ភូមិស្រុកនេះឯង ហេតុនោះ ឲ្យតែឆ្នាំចាស់កន្លងទៅ ឆ្នាំថ្មីបោះជំហានឈានចូលមក ខែ្មរយើងតែងតែប្រារព្ធធ្វើជាពិធីបុណ្យកម្សាន្តស្រុក ជាកិច្ចតបស្នងម្ចាស់ទឹក ម្ចាស់ដី អារក្ស អ្នកតាដែលជួយថែរក្សាដំណាំដាំដុះឆ្នាំកន្លង។ ស្របឱកាសនេះ ភ្ញៀវកិត្តិយសជិតឆ្ងាយដែលអញ្ជើញចូលរួម មានឱកាសដោះដូរពិគ្រោះគ្នាក្នុងការរកទទួលទាន សួរពីការចំណូលចំណាយក្នុងឆ្នាំកន្លង។ល។ ឆ្លងតាមរយៈនោះ កាន់តែរឹតបន្តឹងនូវចំណងសាមគ្គីភាព រវាងពុទ្ធបរិស័ទនិងពុទ្ធបរិស័ទ រវាងភូមិផងរបងជាមួយឲ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធ ជាងទៀត បុណ្យនេះបើនិយាយសង្ខេបគឺកើតឡើងអាស្រ័យកម្លាំងសាមគ្គីនេះឯង។

បុណ្យកម្សាន្តស្រុក នេះបើនិយាយពីអ្នកតាម្ចាស់ស្រុក គឺមានទាក់ទងជាមួយនឹងគម្ពីរធម្មបទ គឺនិយាយពីរឿង “នាងកាឡី យក្ខិនី” ដែលជាស្រ្តីអារ ចងកម្មចងពៀរជាមួយនាងកុលធីតាដែលជាប្រពន្ធចុង តាំងពីជាតិមួយទៅជាតិមួយ រហូតដល់អវសានជាតិក៏បានជួបនឹងព្រះសាស្តា ព្រះអង្គទ្រង់ទេសនាប្រោស នាងកាឡីយក្ខិនី ក៏បាន សម្រេចនូវព្រះសោតា លែងចងកម្មពៀរ វេរានឹងគ្នា ហើយក៏ចាកចេញទៅសង់អាស្រមមួយនៅចុងស្រុកដើម្បីជួយថែទាំ ស្រែ ចម្ការ ។ល។ ហេតុនោះ ទើបខ្មែរយើងមានសង់ផ្ទះអ្នកតានៅឯចុងស្រុក ចុងជនបទ។ រឿង“នាងកាឡីយក្ខិនី” នេះគ្រាន់តែជាគោលឬជាចំណែកដ៏តូចមួយប៉ុណ្ណោះ ក្នុងការជំនឿអំពីបុណ្យកម្សាន្តស្រុក របស់ជនរួមជាតិ។

បច្ចុប្បន្ន ពិធីបុណ្យកម្សាន្តស្រុក រៀបចំឡើងមិនត្រឹមតែបំពេញនូវក្តីជំនឿប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបង្កឱកាសរឹតបន្តឹងនូវចំណងសាមគ្គីភាព រវាងពុទ្ធបរិស័ទនិងពុទ្ធបរិស័ទ រវាងភូមិផងរបងជាមួយឲ្យកាន់តែជិតស្និទ្ធជាងទៀត។ ឆ្លងតាមរយៈនោះ ជំរុញទឹកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក ខិតខំប្រឹងប្រែង បញ្ចេញកម្លាំងពលកម្មផលិត ដើម្បីនាំមកនូវជីវភាព សម្បូរណ៍សប្បាយ សុខដុមរមនា កសាងភូមិស្រុកពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃកាន់តែស្រស់ស្អាត ។ ជាពិសេស ឆ្លងតាមរយៈពិធីបុណ្យ បានរួមចំណែកក្នុងការរក្សានិងពង្រីកនូវអត្តសញ្ញាណវប្បធម៍ជនជាតិ ញុាំងឲ្យខឿនវប្បធម៌របស់សហគមន៍បណ្តាជនជាតិវៀតណាមទាំង៥៤កាន់តែសម្បូរបែបជាងទៀត៕

អ្នកយកព័ត៌មាន

ចែករំលែកអត្ថបទ

ពាក្យគន្លឹះ