ក្នុងបរិយាកាសដ៏ពិសិដ្ឋរបស់វត្តគម្ភីរសាគរព្រែកជ្រៅ នៅសង្កាត់ហ៊ីបថាញ់ ខេត្តកាម៉ាវ មិនត្រឹមតែមានភាពស្រស់ស្អាតដោយស្ថាបត្យកម្មដ៏វិសេសប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាកន្លែងរក្សាព្រលឹងវប្បធម៌ខ្មែរ បណ្ដុំស្ថាបត្យកម្មនៃតម្លៃវប្បធម៌ប្រពៃណី ត្រូវបានអភិរក្សតាំងពីយូរលង់មក។

ទិដ្ឋភាពដ៏ស្រស់ស្អាតនៃវត្តគម្ភីរសាគរព្រែកជ្រៅ។
វត្តគម្ភីរសាគរព្រែកជ្រៅ ល្បីឈ្មោះជាវត្តមួយក្នុងចំណោមវត្តទាំងឡាយដែលមានភាពស្រស់ស្អាតបំផុតនៅខេត្តកាម៉ាវ។ ឆ្នាំ២០២២ វត្តបានទទួលស្គាល់ជា “ជាទីទេសចរណ៍ដ៏លេចធ្លោនៅវាលរាបទន្លេគឺវឡុង”។ សំណង់ស្ថាបត្យកម្មក្នុងវត្ត ពិសេសគឺព្រះវិហារប្រកបដោយលក្ខណៈវប្បធម៌របស់ជនរួមជាតិខ្មែរ ព្រមទាំងមានទេសភាពស្រស់ស្អាត និងមានដើមឈើធំៗរាប់រយដើម ម៉្លោះហើយបានទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចររាប់លាននាក់ទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេសមកទស្សនារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ជាពិសេស វត្តមានសាលាបុរាណពីរខ្នងកសាងពីឈើ មានអាយុកាលជាង១៣០ឆ្នាំ ជាសក្ខីភាពនៃដំណើរប្រែប្រួលនៃប្រវត្តិសាស្ត្រ។ សាលាមួយខ្នងសម្រាប់ដាក់តាំងវត្ថុបុរាណដ៏មានតម្លៃ មានដូចឧបករណ៍ភ្លេងពិណពាទ្យ ឆៃយុាំ រហូតដល់ឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ រូបភាពអំពីសកម្មភាពវប្បធម៌ខ្មែរនៅក្នុងភូមិស្រុក វត្តអារាម ក៏បានដាក់តាំងយ៉ាងសមរម្យប្រៀបដូចជាខ្សែភាពយន្តថតយឺតដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីការប្រជុំជីវភាព ជំនឿសាសនារបស់ជនរួមជាតិខ្មែរតាំងពីដើមដល់បច្ចុប្បន្ន។ លោកឡឹមង៉ុកតាយ សមាជិកគណៈកម្មការវត្ត នាំភ្ញៀវទេសចរទស្សនាសាលាបុរាណ ហើយបានរៀបរាប់ពីកន្ត្រក ឈើច្រាន កណ្តៀវ ត្របៀតបោក ស្រូវ ហិបស្លា ខាប់ ត្បាល់កិនម្សៅ។ល។ ដែលជាវត្ថុដ៏មានតម្លៃបានរក្សាពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយ។ លោកឡឹមង៉ុកតាយ ឱ្យដឹង៖ “វត្ថុទាំងនេះ សុទ្ធតែបានមាមីងខ្មែរក្នុងភូមិស្រុកយកមកប្រគេនព្រះសង្ឃសម្រាប់ដាក់តាំងក្នុងវត្ត ដើម្បីកូនចៅជំនាន់ក្រោយបានស្គាល់នូវតម្លៃវប្បធម៌របស់ជនរួមជាតិខ្មែរកាលពីដើម។ ប្រការនេះ នឹងជួយឱ្យអ្នកស្រាវជ្រាវមកស្វែងយល់អំពីលក្ខណៈវប្បធម៌ និងការប្រជុំជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរកាលពីដើមដល់បច្ចុប្បន្ន”។

ក្រុមរបាំរបស់វត្តគម្ភីរសាគរព្រែកជ្រៅ សម្ដែងបម្រើជូនភ្ញៀវទេសចរដែលមកទស្សនាកម្សាន្ត។

ក្រុមភ្លេងពិណពាទ្យរបស់វត្តគម្ភីរសាគរព្រែកជ្រៅ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ វត្តគម្ភីរសាគរព្រែកជ្រៅ ក៏ជាកន្លែងអភិរក្សសិល្បៈប្រពៃណីរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរផងដែរ ដូចជា៖ ក្រុមចម្រៀង ក្រុមរបាំ ក្រុមឆៃយុាំ ក្រុមភ្លេងពិណពាទ្យ និងឧបករណ៍ភ្លេងប្រពៃណីត្រៀមបម្រើភ្ញៀវទេសចរ។ សាលាឈើបុរាណមួយខ្នងទៀត ជាកន្លែងប្រារព្ភវិធីជួបជុំ និងជាកន្លែងសម្តែងបង្ហាញនូវសិល្បៈរបាំប្រពៃណី ជាកន្លែងសាយភាយនូវមោទនភាពវប្បធម៌ខ្មែរដល់ភ្ញៀវទេសចរគ្រប់ទិសទី។ ការសម្តែងបង្ហាញសិល្បៈរបាំ ភ្លេងពិណពាទ្យដិតដាមដោយអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ជាតិនោះ ក៏ជាចំណុចលេចធ្លោក្នុងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរដែរ។ បងស្រី ថាច់ធីធូទ្រិញ មកទស្សនាវត្តគម្ភីរសាគរព្រែកជ្រៅ ឱ្យដឹង៖ “ខ្ញុំបានមកទស្សនាវត្តខ្មែរជាច្រើនក្នុងខេត្ត ខ្ញុំឃើញវត្តគម្ភីរសាគរព្រែកជ្រៅ មានភាពស្រស់ស្អាតបំផុតនិងបានរក្សាទុកនូវវត្ថុបុរាណជាច្រើនរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរ។ ក្រៅពីទស្សនានូវស្ថាបត្យកម្មដ៏វិសេសរបស់វត្ត ខ្ញុំនៅទាំងបានយល់បន្ថែមអំពីជីវភាពវប្បធម៌របស់ជនរួមជាតិខ្មែរ តាមរយៈរូបភាពវត្ថុបុរាណដែលបានដាក់តាំងផងដែរ។ ជាពិសេស ខ្ញុំបានស្តាប់ភ្លេងពិណពាទ្យនិងទស្សនាក្បាច់របាំប្រពៃណីដ៏ទាក់ទាញអារម្មណ៍”។
អាចនិយាយបានថា វត្តគម្ភីរសាគរព្រែកជ្រៅ បានចាត់ទុកជាសារមន្ទីរមួយដ៏រស់រវើក ជាមជ្ឈមណ្ឌលអភិរក្សវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរ ជានិមិត្តរូបនៃសាមគ្គីភាពនិងមោទនភាពជនជាតិ។ ភ្ញៀវទេសចរដែលមកទស្សនាវត្តគម្ភីរសាគរព្រែកជ្រៅ មិនត្រឹមតែបានទស្សនានូវភាពស្រស់ស្អាតនៃស្ថាបត្យកម្មដ៏វិសេសវិសាលប៉ុណ្ណោះទេ នៅទាំងបានយល់ដឹងបន្ថែមអំពីជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរពីសម័យដើមនិងបច្ចុប្បន្នទៀតផង៕
យីអាញ-វិមាន