វត្តពាមបួនថ្មី នៅសង្កាត់ ៤ ក្រុងសុកត្រាំង ខេត្តសុកត្រាំង តែងបានប្រជាជននិងភ្ញៀវទេសចរហៅថា វត្ត “ស្រោបមាស” ។ ពីព្រោះសំណង់ស្ថាបត្យកម្ម និងក្បូរក្បាច់រចនាសុទ្ធសឹងបានលាបពណ៌ទឹកមាស និងពណ៌សមានសោភណភាពស្រស់ស្អាត ម្ល៉ោះហើយទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាច្រើន។
វត្តត្រូវបានលាបពណ៌សនិងរំលេចពណ៌ទឹកមាសយ៉ាងស្រស់ស្អាត ប្លែកជាងគេក្នុងខេត្តកំពុងតែទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនាកម្សាន្ត។
តាមថេរដីកាព្រះតេជព្រះគុណ ឌិញហ្វាងសឺ ព្រះចៅអធិការវត្តពាមបួនថ្មី វត្តបានកសាងនៅឆ្នាំ ១៩៦៤ និងទើបបានជួសជុលរវាង ៦ ឆ្នាំមកនេះ។ គំនិតរបស់ព្រះតេជព្រះគុណ គឺវត្តត្រូវតែស្អាត ប្លែក បើប្រៀបធៀបទៅនឹងវត្តខ្មែរនានាឯទៀតក្នុងខេត្ត។ អាស្រ័យហេតុនោះ ព្រះតេជព្រះគុណក៏បានស្វែងយល់ព័ត៌មានតាមប្រព័ន្ធអីុនធឺណិតនិងសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសស្ថាបត្យកម្មមានតែមួយ ឥតមានពីរនៅសុកត្រាំង។ បច្ចុប្បន្ន សំណង់ស្ថាបត្យកម្ម ក្បូរក្បាច់រចនាសមណកុដិ និងសាលាធម្មសភា ត្រូវបានលាបពណ៌សនិងពណ៌ទឹកមាស ម្ល៉ោះហើយវត្តទំនើប ស្អាត មើលទៅហាក់បីដូចជាវត្តនៅប្រទេសថៃអ៊ីចឹង។ ហេតុនោះ ប្រជាជនតែងហៅថាវត្ត “ស្រោបមាស”។ ព្រះតេជព្រះគុណឌិញហ្វាងសឺ មានថេរដីកា៖ “វត្តស្ថិតនៅមជ្ឈមណ្ឌលក្រុងសុកត្រាំង ម្ល៉ោះហើយត្រូវកសាងឱ្យសមស្របទៅនឹងបរិយាកាសនៃទឹកដីដោយធានាស្អាត និងប្លែក ប៉ុន្តែ សំណង់ស្ថាបត្យកម្ម ក្បូរក្បាច់រចនានៅតែប្រកបដោយលក្ខណៈវប្បធម៌ខ្មែរដដែល។ បច្ចុប្បន្ន ព្រះវិហារវត្តកំពុងកសាង ហើយអាត្មាភាពបានរចនាប្លង់ព្រមទាំងលាបពណ៌សលាយពណ៌ទឹកមាសឱ្យដូចសមណៈកុដិនិងសាលាធម្មសភាផងដែរ។ ក្រៅពីនេះ អាត្មាភាពនឹងគ្រោងកសាងសំណង់ផ្សេងៗជាច្រើនទៀតក្នុងវត្ត និងប្រើពណ៌ “ស្រោបទឹកមាស” ទាំងអស់ ដើម្បីក្លាយទៅជាវត្តប្រកបដោយលក្ខណៈពិសេស និងប្លែកជាងគេនៅសុកត្រាំង”។
ព្រះតេជព្រះគុណឌឹញហ្វាងសឺ ឧទ្ទេសនាមពីទូក-ងដែលលុងឆ្លាក់ជារូបនាគ
ដល់ភ្ញៀវទេសចរ។
ល្វែងដាក់តាំងបង្ហាញវត្ថុបុរាណដែលប្រើប្រាស់នៅក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់
ជនរួមជាតិខ្មែរ។
ទន្ទឹមនឹងនោះ វត្តពាមបួនថ្មី ថែមទាំងមានទូក-ងដ៏ប្លែកជាងវត្តខ្មែរឯទៀតក្នុងតំបន់ណាមបូផងដែរ។ ក្បូរក្បាច់រចនាទូក-ងរបស់វត្តត្រូវបានជាងលុងឆ្លាក់ជាសត្វនាគទាំងមូល ក្បាលនាគមានបៀមគ្រាប់ពេជ្រផង។ តាមថេរដីកា ព្រះតេជព្រះគុណហ្វាងសឺ នេះជាទូក-ងចាស់ មិនអុំយូរឆ្នាំមកហើយ ដូច្នេះជួសជុលឡើងវិញ ហើយតួទូកលុងឆ្លាក់ជារូបនាគ គឺឈើត្រូវតែក្រាស់ និងយូរឆ្នាំ។ អាស្រ័យហេតុនោះ ទូក-ងនេះគឺសំដៅដាក់បង្ហាញក្នុងវត្តដើម្បីភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនាកម្សាន្ត។ ព្រមជាមួយនោះ រួមចំណែកអភិរក្សនិងពង្រីកនូវតម្លៃវប្បធម៌ប្រវេណីរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរផង។
ក្រៅពីនេះ មកកាន់វត្ត “ស្រោបមាស” ភ្ញៀវទេសចរថែមទាំងបានឃើញវត្ថុបុរាណជាច្រើន ដែលបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរទៀតផង។ ជាពិសេស នៅក្នុងថ្ងៃសៅរ៍និងអាទិត្យ ភ្ញៀវទេសចរនឹងបានលម្ហែអារម្មណ៍តាមរយៈបទចម្រៀង របាំរបស់ជនរួមជាតិខ្មែរ ដូច៖ របាំរាំវង់ ឡាំលាវ។ល។ ដែលសម្តែងដោយក្រុមសិល្បៈរបស់វត្តទៀតផង៕
លីធាន-លីសៀ