NSND Phùng Há, một trong những vị tổ nghiệp của Cải lương Nam bộ. Ảnh: phunuonline.com.vn

Vào lúc 0 giờ 30 phút ngày 5 - 7 - 2009, NSND Phùng Há đã qua đời, thọ 99 tuổi. Trái tim vị tổ nghiệp sau cùng của Cải lương Nam bộ đã ngừng nhịp, để lại niềm tiếc thương vô hạn cho giới văn nghệ sĩ cũng như các khán giả mộ điệu.

NSND Phùng Há tên thật là Trương Phụng Hảo, sinh ngày 30 - 4 - 1911 tại Mỹ Tho, Tiền Giang. Bà bắt đầu đi hát lúc 13 tuổi với vai diễn Giả Thị trong vở “Hoàng Phi Hổ Quy Châu”. NSND Phùng Há đóng vai đào chánh đầu tiên là vở “Kim Vân Kiều” với vai Thúy Kiều, lúc đó bà chỉ mới 14 tuổi. Bà được khán giả mộ điệu cải lương mến mộ với một số vai đào thương trong các vở: Tái sanh duyên, Lục Vân Tiên - Kiều Nguyệt Nga, Phụng nghi đình, Lữ Bố hí Điêu Thuyền, Tô Ánh Nguyệt, Đời cô Lựu, Mạnh Lệ Quân,... Một số học trò của bà đều đã rất thành công trên sân khấu cải lương: NSƯT Thanh Nga, NSƯT Thanh Sang, NSƯT Bạch Tuyết, NSƯT Thoại Mỹ,... Cuộc đời nghệ sĩ của bà đã gắn liền với một số đoàn hát tên tuổi thời bấy giờ: Tái Đồng Ban, Trần Đắc, Huỳnh Kỳ, Thầy Năm Tú, Việt kịch Năm Châu,... Và bà cũng đã nhiều năm liền giảng dạy tại các trường đào tạo nghệ sĩ trước và sau giải phóng, một trong những vị cố vấn kỳ cựu của Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang.

99 năm một cuộc đời! Và cuộc đời của NSND Phùng Há thật ý nghĩa. Bà đã cống hiến cả đời mình, không mệt mỏi cho nền âm nhạc dân tộc. Khán giả Nam bộ không những mê giọng hát trời cho của bà mà còn bởi tấm lòng thơm thảo. Sống trong những phút giây giao thời của lịch sử, bà đã cố gắng xây dựng một nền cải lương đúng tầm. Suốt đời nuôi dưỡng đam mê và lòng nhiệt thành, bà đã có chỗ đứng rất vững trên sân khấu và truyền ngọn lửa đam mê cho thế hệ tiếp bước. Lúc tuổi đã về chiều, NSND Phùng Há sáng lập Viện dưỡng lão nghệ sĩ, Chùa Nghệ sĩ và cả Nghĩa trang Nghệ sĩ như sự tri ân với những cánh chim không mỏi, tung bay trên bầu trời âm nhạc dân tộc. Ngày 30 - 4 -2009, NSND Phùng Há mừng thượng thọ cho mình, bà còn nhắc nhiều về những mảnh đời bất hạnh và bà đã đến Bình Phước cùng với phái đoàn nghệ sĩ đi làm công tác từ thiện. Có lẽ đó là chuyến đi có ý nghĩa sau cùng mà bà còn làm được trên dương trần. Cuộc đời có đủ cung bậc: hỉ, nộ, ái, ố, nhưng có lẽ với NSND Phùng Há thì ái nhiều hơn ố, bởi bà đã sống bằng một con tim dạt dào yêu thương. Bà được Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam công nhận là nghệ sĩ cải lương nhiều tuổi nhất.

Má Bảy Phùng Há đã không còn! Nàng Tô Ánh Nguyệt từng lấy bao nhiêu nước mắt của những người mê cải lương ngày nào đã không còn! Má Bảy ra đi bỏ lại cung thương đầy tiếc nuối, điệu Nam Ai đau xé lòng người. Để lại cho nền Cải lương Nam bộ một di sản vô cùng quý giá. Những nghệ sĩ tiếp bước cùng với những người tâm huyết với nền sân khấu cải lương dân tộc luôn ghi ân NSND Phùng Há- một trong những vị tổ nghiệp. Xin tiễn bước Má Bảy nhẹ bước lên đường cùng Má Bảy Nam, danh ca Út Trà Ôn, Ba Du, Năm Phỉ,...

ĐĂNG HUỲNH