Bác sĩ CKII Phạm Văn Phương, Trưởng Khoa Ngoại lồng ngực- mạch máu, Bệnh viện (BV) Đa khoa TP Cần Thơ cho biết, cả bệnh nhân nam lẫn bệnh nhân nữ bị viêm tắc mạch, gây hoại tử, nhiễm trùng, thậm chí phải đoạn chi gây tàn phế, phần lớn liên quan đến yếu tố thuốc lá.

Bác sĩ kiểm tra vết thương nhiễm trùng của bệnh nhân trước phẫu thuật. Ảnh: THU SƯƠNG

Tuần qua, ê kíp phẫu thuật Khoa Ngoại lồng ngực- mạch máu BV Đa khoa TP Cần Thơ đã phẫu thuật cho bệnh nhân B.V.L. (32 tuổi, ở huyện Thới Lai, TP Cần Thơ) bị viêm tắc mạch huyết khối, viêm tắc mạn tính hai chi dưới, nhiễm trùng mỏm cụt. Anh L. đã phẫu thuật một lần, đoạn chi lên gần tới gối. Lần này, anh tiếp tục trải qua cuộc phẫu thuật khi bàn chân phải bị nhiễm trùng, hoại tử. Ai cũng chạnh lòng khi nhìn người đàn ông đang độ tuổi lao động, giờ phải chịu cảnh tàn phế trong phần đời còn lại.

Bác sĩ Phạm Văn Phương cho biết, bệnh nhân L. bị tắc mạch huyết khối, do dị ứng của thuốc lá. Trước đó, anh đã trải qua cuộc phẫu thuật đoạn chân trái đến gối, lần này chân phải tiếp tục bị tắc mạch máu. Các phẫu thuật viên bắc cầu nối để mạch máu lớn xuống nuôi bàn chân, với hy vọng “cứu” chân. Thông thường những trường hợp này có nguyên nhân do cơ thể dị ứng với khói thuốc lá, gây viêm tắc mạch. Nếu ngay từ đầu, khi có những biểu hiện bệnh, bệnh nhân bỏ thuốc lá sớm, thì tình trạng chân không bị hoại tử trầm trọng như vậy.

Theo bác sĩ Phạm Văn Phương, dấu hiệu nhận biết ban đầu của bệnh viêm tắc mạch là khi đi đứng, bệnh nhân có triệu chứng đau cách hồi. Do khi chân hoạt động, mạch bị viêm tắc nên máu không xuống đủ nuôi chân, gây triệu chứng đau. Mức độ nặng nhẹ tùy khoảng cách bệnh nhân đi. Nếu đi ngắn mà đau liền, mức độ rất nặng, nếu đi từ 500m trở lên mới đau thì tình trạng còn nhẹ, có thể điều trị nội khoa. Khi nhận thấy dấu hiệu bệnh, người bệnh nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa mạch máu để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán, chỉ định siêu âm mạch máu, kể cả chụp DSA, xác định tình trạng tổn thương của hệ thống mạch máu để có hướng điều trị phù hợp, hiệu quả.

Mặc dù không phải ai hút thuốc lá cũng mắc phải bệnh lý viêm tắc mạch, nhưng theo ghi nhận của các bác sĩ chuyên khoa, qua thực tế khám chữa bệnh, đa số bệnh nhân viêm tắc mạch đều có liên quan đến yếu tố này. Nhiều nữ bệnh nhân viêm tắc mạch liên quan đến thuốc lá do việc hút thuốc lá thụ động từ những người đàn ông trong gia đình. Vì thế, bác sĩ khuyến cáo, cộng đồng nên phòng tránh tác hại của thuốc lá, trong đó, tác hại điển hình nhất là gây viêm tắc mạch, dẫn đến tàn phế.

Các bác sĩ chuyên khoa mạch máu cho biết, kỹ thuật bắc cầu động mạch điều trị viêm tắc mạch không phải là mới, mà đã được thực hiện từ lâu ở y tế tuyến trên. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn chính là ý thức của người bệnh trong việc cai thuốc lá khi có những dấu hiệu ban đầu. Ngoài ra, bệnh diễn tiến nặng, dẫn đến nhiễm trùng, hoại tử và phần lớn người bệnh không điều trị tới nơi tới chốn, do chi phí cho kỹ thuật điều trị bệnh lý này cao, không được Bảo hiểm y tế thanh toán. Chi phí mỗi ống ghép hiện nay khoảng 20 triệu đến 25 triệu đồng, chưa kể chi phí phẫu thuật và viện phí. Lẽ đó, rất nhiều bệnh nhân hoàn cảnh kinh tế khó khăn, khi đến BV điều trị đã muộn và hậu quả là tàn phế suốt đời.

THU SƯƠNG