Shinichiro Tsukada nói rằng công ty thạch cao nhỏ của ông ở Thủ đô Tokyo sẽ không tồn tại nếu không có sự chung tay của 22 công nhân Trung Quốc và Việt Nam.

Công nhân Thái Lan làm việc tại một nông trại ở Nhật Bản. Ảnh: Reuters

“Họ là kho báu, kho báu thực sự. Công nhân Nhật Bản đang dần sụt giảm trong bối cảnh dân số ngày càng lão hóa. Các tòa nhà không thể được xây dựng vì không đủ nhân công. Chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc cho phép lao động nước ngoài làm việc tại đất nước chúng tôi” - anh Tsukada nói.

Trên khắp Nhật Bản, các khách sạn và trang trại cũng như các công trường xây dựng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng lao động trong bối cảnh lực lượng nhân công ngày càng giảm, trong khi nhu cầu lao động ngày càng gia tăng trước thềm diễn ra Thế vận hội Mùa hè 2020 tại Tokyo. Điều này đang khiến chính sách nhập cư hạn chế của Nhật Bản, vốn chỉ cho phép một ít lao động nước ngoài không có tay nghề vào nước này, có nguy cơ bị phá sản.

Tuy nhiên, chính quyền xứ Mặt trời mọc đang tỏ ra rất thận trọng vì nhập cư là một chủ đề nhạy cảm ở Nhật Bản. Nhiều cuộc khảo sát cho thấy người dân Nhật Bản đang dần chấp nhận người lao động nước ngoài. Theo kết quả của một cuộc khảo sát hồi năm 2017 của Đài truyền hình NHK, 51% người Nhật Bản được hỏi cho biết các quy định về lao động nước ngoài nên được duy trì ở mức hiện tại, giảm nhẹ so với tỷ lệ 56% vào năm 1992. “Nếu họ làm những công việc có tay nghề cao để nâng cao nền kinh tế của Nhật Bản, tôi hoàn toàn ủng hộ họ” - Yuki, một phụ nữ sống ở Tokyo, nói.

Song, nhiều người Nhật vẫn tỏ ra lo lắng rằng dòng người nước ngoài sẽ làm đảo lộn trật tự xã hội, làm gia tăng sự cạnh tranh công việc và làm suy yếu truyền thống của nước này. “Tôi tin rằng chúng tôi sẽ tiếp tục cần lao động nước ngoài. Song từ “nhập cư” khiến tôi lo lắng vì những điều tốt đẹp về Nhật Bản như an toàn công cộng có thể sẽ xấu đi” - Hiroki Kojima, nhân viên công nghệ thông tin, lo ngại. Còn Masashi Kawai, tác giả cuốn sách nổi tiếng “Chronology of the Future” thì cảnh báo rằng “một sự chấp nhận không chọn lọc người nước ngoài sẽ tạo ra một sự phân chia xã hội ở Nhật Bản”.

Theo hãng tin Reuters, lượng công nhân nước ngoài làm việc tại Nhật Bản đã tăng một cách đều đặn trong những năm gần đây, đạt mức 1,28 triệu người, tương đương khoảng 1% dân số Nhật Bản, gấp hơn 2 lần so với con số chỉ 486.000 người trong năm 2008. Trong đó, đa phần là những sinh viên nước ngoài - những người được phép làm việc 28 tiếng/tuần - và những người theo chương trình thực tập kỹ thuật kéo dài tới 5 năm. Thông thường, các doanh nghiệp Nhật Bản thuê họ làm những công việc mà ít công nhân Nhật Bản chịu làm.

Nhật Bản thông qua kế hoạch thu hút lao động nước ngoài

Trong nỗ lực nhằm giải quyết tình trạng thiếu lao động, ngày 15-6, Chính phủ Nhật đã thông qua một kế hoạch cho phép tăng số lượng lao động nước ngoài tới làm việc tại xứ sở Mặt trời mọc. Tuy chưa công bố chi tiết số lượng lao động nước ngoài tăng thêm cũng như số lao động này sẽ dành cho những ngành nghề nào, nhưng với thay đổi mới này, Nhật Bản dự định sẽ mở cửa tiếp nhận cả các lao động chân tay thay vì chỉ ưu tiên lực lượng trí thức, chuyên gia tay nghề cao như trước đây. Trước đó, một nguồn tin tiết lộ Nhật Bản dự kiến đến năm 2025 thu hút 500.000 lao động nước ngoài tới nước này làm việc, chủ yếu trong các lĩnh vực như nông nghiệp, xây dựng, khách sạn, chăm sóc người cao tuổi và đóng tàu. Dù vậy, Tokyo không có ý định nới lỏng chính sách nhập cư của mình. Những lao động nước ngoài đến Nhật làm việc sẽ bị giới hạn thời hạn 5 năm và không được phép đưa theo người nhà.

TRÍ VĂN