YẾN SƯƠNG

Ngày 14-2-2015, Chính phủ ban hành Nghị định số 16/2015/NĐ-CP quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập. Nghị định 16 tạo sự thông thoáng, thuận lợi cho các đơn vị công lập nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của người dân. Trên lĩnh vực y tế, Bộ Y tế đã đưa ra lộ trình đến năm 2018, các bệnh viện (BV) công lập phải tự chủ hoàn toàn về tài chính. Trong bối cảnh không còn bao cấp kinh phí, BV công lập muốn phát triển phải nâng cao chất lượng phục vụ để thu hút người dân đến khám chữa bệnh. Tại TP Cần Thơ, theo lộ trình đến năm 2018 sẽ có 5 BV công lập thực hiện tự chủ tài chính. Để thực hiện được điều này, lãnh đạo các BV cho biết vẫn cần gỡ vướng về cơ chế để BV đảm bảo cân đối thu - chi, nâng cao chất lượng phục vụ.

Bài 1: Thách thức cân đối thu- chi

BV Đa khoa TP Cần Thơ được đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho người dân đồng bằng.

Hằng năm, Nhà nước phải đầu tư ngân sách rất lớn để cấp kinh phí cho các đơn vị sự nghiệp công lập ngành y tế, nhưng khi đề cập đến chất lượng, thái độ phục vụ của BV công, vẫn còn nhiều ý kiến phàn nàn. Chủ trương các đơn vị sự nghiệp công phải tự chủ tài chính theo Nghị định 16 là điều cần thiết để các đơn vị tự đổi mới, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh phục vụ người dân. Quá trình tự chủ tài chính đang đặt ra nhiều thách thức cho các BV công trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ, cân đối nguồn thu… và cạnh tranh với BV tư.

Cần cơ chế đặc thù        

Hiện nay, trên địa bàn TP Cần Thơ có 12 BV đa khoa, chuyên khoa tuyến tỉnh, 3 BV đa khoa tuyến quận, huyện, 1 BV quân y của thành phố và 4 trung tâm y tế có chức năng khám chữa bệnh.

Hệ thống y tế công lập được các cấp thành phố quan tâm, đẩy mạnh đầu tư toàn diện cả về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nguồn nhân lực. Tuy nhiên, để tự chủ tài chính hoàn toàn, các BV công đang đối mặt với rất nhiều thách thức.

Bác sĩ Nguyễn Hữu Dự, Giám đốc BV Phụ sản thành phố, chia sẻ: Cơ sở thực hiện Nghị định 16 là Thông tư (TT) liên bộ số 37/2015/TTLT/BYT-BTC của Bộ Y tế và Bộ Tài chính quy định thống nhất giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT) giữa các BV cùng hạng trên toàn quốc và TT 02/2017/TT-BYT quy định mức tối đa khung giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh không thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước và hướng dẫn áp dụng giá, thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong một số trường hợp.

Nhưng bất cập hiện nay là vẫn chưa có giá thu dịch vụ, vì thế các BV thực hiện dịch vụ vẫn thu theo giá của Quyết định (QĐ) 20/2014 của UBND thành phố quy định tạm thời mức thu các dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu trong các cơ sở khám chữa bệnh của Nhà nước. Hiện QĐ 20 đã lỗi thời, không còn phù hợp với thực tế.

Theo chủ trương về tự chủ, đơn vị phải tự chủ kinh phí thường xuyên 100%, phải cân đối được tiền lương và tiền tăng thêm thu nhập. Nếu thu nhập tăng thêm giảm sút sẽ dẫn đến “chảy máu” chất xám đội ngũ y bác sĩ.

Trên thực tế, một số đơn vị vẫn chưa sẵn sàng thực hiện tự chủ tài chính.

Bác sĩ Lê Quang Võ, Giám đốc BV Đa khoa thành phố, cho biết: “Đầu năm 2018 BV có thể tự chủ tài chính. Tuy nhiên, hiện BV còn cân đối kinh phí để trả dần một phần chi phí gói trang thiết bị do Chính phủ Pháp hỗ trợ theo nguồn ODA”.

Còn bác sĩ Trần Văn Dễ, Giám đốc BV Nhi đồng TP Cần Thơ cho rằng, hiện BV còn thiếu nhiều trang thiết bị để phục vụ điều trị.  BV Nhi đặc thù hơn các BV khác, nguồn thu từ các dịch vụ khám chữa bệnh của BV thấp.

Mỗi năm ngân sách cấp cho BV 35 tỉ đồng, trong khi kết quả cân đối hằng năm, nguồn thu không đủ hoạt động BV. Thu nhập ngoài lương của cán bộ nhân viên so với mặt bằng chung thấp hơn các đơn vị khác. Kỹ thuật lĩnh vực nhi rất khó làm, cần nhiều bác sĩ hơn cho một ca phẫu thuật nhưng chi phí dịch vụ kỹ thuật lại rẻ hơn. Vì thế, BV mong muốn có cơ chế đặc thù của BV chuyên khoa nhi.

Ngoài ra, điều kiện cơ sở vật chất khó khăn cũng là yếu tố khiến lãnh đạo các BV e ngại xu hướng tự chủ tài chính. BV Mắt – Răng Hàm Mặt thành phố và BV Da liễu thành phố, đều là những BV chuyên khoa, đáp ứng nhu cầu điều trị cho người dân ĐBSCL, nhưng khuôn viên BV chật hẹp, cơ sở ngày càng xuống cấp, một số máy móc đã quá cũ không đáp ứng nhu cầu...

Nhìn nhận thực tế, các BV công có số lượng lớn bệnh nhân là người nghèo. Hầu hết các BV đều rơi vào tình trạng quá tải. Các bác sĩ phải đảm đương việc gấp 3, gấp 4 lần lượng bệnh theo quy định trong ngày, cán bộ y tế gặp nhiều áp lực trong công việc, thái độ phục vụ khiến người bệnh chưa hài lòng.

Không thay đổi: khó thu hút bệnh nhân

Thực tế cho thấy gần đây, xu thế tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe của người dân có nhiều thay đổi. Người dân quan tâm đến chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh và thái độ phục vụ tại các BV hơn là quan tâm đó là BV công hay BV tư.

Hơn nữa, nhiều BV tư được Nhà nước cho phép khám chữa bệnh cho người dân có BHYT như BV công. Chú Lê Tấn Thành, 61 tuổi, ở huyện Cờ Đỏ, cho biết: “Tôi có BHYT, thường đến BV công để chữa trị cho đỡ tốn chi phí. Nhưng thực tế, các BV công thường quá tải, chờ đợi lâu, thái độ phục vụ đôi khi chưa tận tình.

Trong khi đó, trên địa bàn có nhiều BV tư nhân, bác sĩ giỏi, phục vụ tận tình chu đáo. Nếu người dân có điều kiện kinh tế, thì sẽ chọn BV tư để chăm sóc sức khỏe”. Thực tế này cho thấy, tới đây nếu thông tuyến BHYT tuyến tỉnh thì những người có điều kiện kinh tế sẽ chọn BV tư. BV công không thay đổi chất lượng phục vụ, điều trị, sẽ khó thực hiện thành công tự chủ tài chính vì không thu hút được bệnh nhân.

Bác sĩ Phòng khám đa khoa Vạn Phước thăm khám cho người bệnh. Ảnh: THU SƯƠNG

Thời gian qua, nhiều BV và cơ sở y tế tư nhân trên địa bàn thành phố hoạt động rất hiệu quả, thu hút được nhiều người dân đến khám chữa bệnh. Điển hình như: BV Trường Đại học Y dược Cần Thơ, BV Đa khoa Hoàn Mỹ Cửu Long, BV Quốc tế Phương Châu, Phòng khám đa khoa Vạn Phước,…

Cô Biện Thị Muôn, 56 tuổi, ở quận Bình Thủy bị gút, điều trị ở nhiều nơi nhưng không thuyên giảm. Khi cô đến Phòng khám đa khoa Vạn Phước, được bác sĩ tư vấn, điều trị khỏi bệnh. “Suốt hai năm nay, Phòng khám đa khoa Vạn Phước trở thành địa chỉ tin cậy của tôi và người thân khi có vấn đề về sức khỏe”- cô Muôn nói.

Trung bình Phòng khám đa khoa Vạn Phước tiếp nhận từ 500 – 700 lượt bệnh nhân/ngày đến từ các tỉnh ĐBSCL, thậm chí từ các vùng miền trong cả nước.

Bác sĩ Nguyễn Minh Tấn, Giám đốc Phòng khám đa khoa Vạn Phước cho biết, đội ngũ bác sĩ làm việc tại phòng khám hầu hết đều có trên 10 năm kinh nghiệm, làm việc ở BV uy tín tuyến tỉnh trên địa bàn.

Phòng khám luôn dành chính sách đãi ngộ cùng điều kiện bắt buộc nâng cao trình độ chuyên môn của y bác sĩ. Nhờ đó, so với trước đây, phòng khám chỉ có 4 bác sĩ thì nay đã có 33 bác sĩ chuyên khoa trong tổng số 120 nhân viên.

Để nâng cao hiệu quả chẩn đoán, ngay từ khi mới thành lập, phòng khám đầu tư nhiều máy móc hiện đại như máy đo loãng xương theo tiêu chuẩn thế giới, máy đo độ đàn hồi gan,… Những thiết bị này, gần đây các BV công trên địa bàn thành phố mới triển khai.

Theo nhận định của các chuyên gia y tế, BV tư có nguồn lực đầu tư tốt hơn nhiều BV công về trang thiết bị, nhân lực và có quyền tự quyết nên hoạt động hiệu quả hơn.

Bác sĩ Lại Văn Nông, Giám đốc BV Trường Đại học Y dược Cần Thơ, chia sẻ: BV “sống” được nhờ thu hút được lượng bệnh nhân điều trị theo yêu cầu, chiếm từ 30-40% trong tổng số lượng bệnh.

Yếu tố thuận lợi là BV có thể tự chủ về nhân sự. BV “giữ chân” được đội ngũ cán bộ tâm huyết bằng việc vừa tạo môi trường phát triển chuyên môn thuận lợi, vừa đảm bảo thu nhập cho anh em. Đồng thời, mời những bác sĩ danh tiếng, có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm làm việc cho BV để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh…

Trước xu hướng tự chủ tài chính, không chỉ BV tuyến thành phố băn khoăn, tuyến y tế cơ sở dù vẫn đang được bao cấp cũng lo lắng...

Bài 2: Tuyến  y tế cơ sở than khó