Thông tin thống kê là nguồn dữ liệu đáng tin cậy phục vụ công tác điều hành, lãnh đạo của Đảng và chính quyền các cấp. Đây cũng là cơ sở quan trọng đánh giá đầy đủ, chính xác tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; giúp ngành chuyên môn trong hoạch định kế hoạch, định hướng các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Bên cạnh đó, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đòi hỏi ngành thống kê tiếp tục có những định hướng, cải cách mạnh mẽ để nguồn số liệu cung cấp đầy đủ, chính xác; đặc biệt có sự thống nhất cả nước và phù hợp với các quy định của quốc tế.

Yêu cầu đổi mới

Theo Quyết định số 43/2010/QĐ-TTg ngày 2-6-2010 của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia (QĐ43); theo Thông tư 02/2011/TT-BKHĐT ngày 10-1-2011 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư "Qui định nội dung hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia; danh mục và nội dung Hệ thống chỉ tiêu cấp tỉnh, huyện, xã" (TT02), hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh có 242 chỉ tiêu; cấp huyện 80 chỉ tiêu và cấp xã có 27 chỉ tiêu. Ông Trần Văn Dũng, Phó Cục trưởng Cục Thống kê TP Cần Thơ, cho biết: UBND thành phố đã ban hành, triển khai và đăng tải trên Cổng thông tin điện tử thành phố các quyết định và các văn bản về danh mục, biểu mẫu báo cáo thu thập Hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, huyện, xã trên địa bàn thành phố. Cục Thống kê TP Cần Thơ đã tổ chức hội nghị, các lớp tập huấn nghiệp vụ triển khai các nội dung có liên quan… Nhờ vậy, số liệu thống kê từ hệ thống thống kê tập trung (Cục Thống kê, các Chi cục Thống kê) và thống kê Sở, ban, ngành; quận/huyện, xã, phường, thị trấn; thống kê tại các doanh nghiệp có chuyển biến tích cực trong cung cấp thông tin phục vụ công tác đánh giá, xây dựng chính sách cũng như phối hợp trong kết nối, chia sẻ, công bố thông tin thống kê.

Các điều tra viên ngành thống kê thu thập thông tin trong cuộc Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp và thủy sản năm 2016 tại hộ dân ngụ xã Thới Thạnh, huyện Thới Lai. Ảnh: MỸ HOA

Tuy nhiên, triển khai thực hiện các quyết định trên, TP Cần Thơ còn những khó khăn nhất định. Công tác ứng dụng công nghệ thông tin, phân tích, dự báo, trao đổi cơ sở dữ liệu còn nhiều hạn chế. Việc chấp hành chế độ báo cáo thống kê cơ sở, chế độ báo cáo thống kê tổng hợp có lúc, có nơi chưa tốt, chưa đồng bộ gây khó khăn cho công tác tổng hợp số liệu. Công tác kiểm tra, giám sát, chỉ đạo thực hiện hệ thống chỉ tiêu thống kê tỉnh, huyện, xã chưa được quan tâm đúng mức. Nguồn lực về tài chính và con người ở một số địa phương còn hạn chế nên chưa đảm bảo triển khai đầy đủ việc thu thập số liệu theo danh mục hệ thống chỉ tiêu thống kê theo quy định.

Thực hiện đồng bộ

Từ 1-7-2016, Luật Thống kê năm 2015 chính thức có hiệu lực thi hành. Hệ thống chỉ tiêu thống kê ban hành kèm theo QĐ43 được thay thế bằng Hệ thống chỉ tiêu Thống kê quốc gia ban hành theo Nghị định số 97/2016/NĐ-CP ngày 1-7-2016 của Chính phủ và TT02 được thay thế bằng Quyết định số 54/2016/QĐ-TTg, ngày 19-12-2016 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã (gọi tắt là QĐ54). Theo Cục Thống kê TP Cần Thơ, danh mục Hệ thống chỉ tiêu thống kê theo QĐ54 được tinh gọn nhiều so với danh mục Hệ thống chỉ tiêu thống kê được ban hành kèm QĐ43. Cụ thể: Hệ thống chỉ tiêu cấp tỉnh giảm 132 chỉ tiêu; hệ thống chỉ tiêu cấp huyện giảm 40 chỉ tiêu; hệ thống chỉ tiêu cấp xã giảm 11 chỉ tiêu.

QĐ54 có hiệu lực thi hành từ ngày 5-2-2017. Để thực hiện QĐ54 đạt hiệu quả, đảm bảo các chỉ tiêu thống kê chính xác, đồng bộ, ông Trần Văn Dũng, Phó Cục trưởng Cục Thống kê TP Cần Thơ, đề xuất: Thành phố tổ chức hội nghị tập huấn, triển khai quán triệt đến lãnh đạo, tất cả cán bộ làm công tác thống kê ở các sở, ban, ngành, các quận, huyện và xã, phường, thị trấn. Xây dựng, ban hành quy chế phối hợp, chia sẻ thông tin giữa Cục Thống kê với các Sở, ban, ngành nhằm phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành kinh tế - xã hội của các ngành, các cấp. "Các biểu mẫu, báo cáo của Hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã sẽ liên tục cập nhật tại trang thông tin điện tử www.thongkecantho.gov.vn. Trong quá trình thực hiện, nếu gặp khó khăn, vướng mắc, đề nghị các đơn vị kịp thời phản ánh về Cục Thống kê để có giải pháp xử lý, điều chỉnh, kiến nghị sửa đổi, bổ sung phù hợp" - ông Trần văn Dũng cho biết.

Tiến tới hội nhập

Hợp tác quốc tế là một trong những nét đặc trưng của lĩnh vực thống kê. Điều này nhằm đảm bảo tính có thể so sánh được của số liệu thống kê giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ; đồng thời, nâng cao vị thế của thống kê Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.

Cùng với ngành Thống kê cả nước, Cục Thống kê TP Cần Thơ đang ứng dụng các phương pháp thống kê tiên tiến nhằm rút ngắn thời gian thu thập thông tin, tổng hợp, xử lý, phân tích thông tin; thông tin thu thập, xử lý bảo đảm chất lượng; sản phẩm thông tin được sản xuất phù hợp với các tiêu chuẩn của thống kê thế giới, khu vực và bảo đảm tính so sánh. Theo đó, việc thu thập và phổ biến thông tin tiên tiến có thể sử dụng: máy tính bảng, điện thoại thông minh, phiếu thu thập thông tin dạng điện tử cho việc thu thập thông tin của các cuộc điều tra thống kê; công nghệ ảnh vệ tinh, công nghệ định vị toàn cầu và các phương pháp thu thập, phổ biến thông tin thống kê tiên tiến khác. Từ đó, kết nối hệ thống cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia với các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu bộ, ngành để cung cấp, tiếp nhận và cập nhật thông tin.

Để đảm bảo tốt yêu cầu hội nhập, ông Trần văn Dũng đề xuất: Thống kê Việt Nam và thành phố cần cập nhật, đồng bộ, hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia; hệ thống chỉ tiêu thống kê của các Bộ, ngành và hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã. Đồng thời phương pháp luận và cách tính các chỉ tiêu thống kê phải thống nhất từ Trung ương, các Bộ, ngành và các tỉnh, thành phố, bảo đảm các thông tin thống kê được xuất ra và cung cấp đáp ứng được yêu cầu phục vụ cho sự chỉ đạo, điều hành của các cấp chính quyền, so sánh dữ liệu thống kê quốc tế và theo yêu cầu của người sử dụng thông tin thống kê.

QUANG ĐĂNG