Quyết định đột ngột của Tổng thống Donald Trump thay ghế Ngoại trưởng đang gây chia rẽ tại Quốc hội Mỹ khi cơ quan này cân nhắc phê chuẩn các đề cử gây tranh cãi của ông chủ Nhà Trắng.

Từ trái sang: Tổng thống Trump, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence và Giám đốc CIA Pompeo. Ảnh: AFP

Con đường đến ghế Ngoại trưởng của Giám đốc Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Mike Pompeo vấp phải trở ngại mới khi Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Rand Paul phản đối quyết định bổ nhiệm nói trên, đồng thời không ủng hộ cấp phó của ông Pompeo là bà Gina Haspel dẫn dắt CIA. Cựu ứng viên tranh cử Tổng thống của đảng Cộng hòa trong kỳ bầu cử 2016 là tiếng nói đầu tiên trong đảng chống lại đề cử được ông Trump công bố hôm 13-3. Năm ngoái, ông Paul cũng là thành viên Cộng hòa duy nhất bỏ phiếu phản đối quyết định bổ nhiệm ông Pompeo làm lãnh đạo CIA. Vị này cho biết không đồng tình với quan điểm của ông Pompeo và bà Haspel trong việc ủng hộ cuộc chiến tại Iraq và “muốn chiến tranh” với Iran. Ông Paul còn chỉ trích hai quan chức cấp cao CIA viện lý do thu thập thông tin tình báo để bảo vệ việc hỏi cung bằng cách trấn nước cùng nhiều hình thức tra tấn khủng khiếp khác.

Riêng bà Haspel, nhân vật này từng bị lên án dữ dội khi đảm nhiệm vai trò giám sát một nhà tù bí mật của CIA – nơi những nghi phạm bị bắt giữ và tra tấn trong những năm sau sự kiện khủng bố 11-9-2001. “Tôi hết sức ngạc nhiên nếu bất kỳ ai đó cân nhắc đề cử người phụ nữ này lãnh đạo CIA. Tôi phản đối việc bà Haspel từng trực tiếp tham gia và không chùn tay trong các cuộc tra tấn” – nghị sĩ Paul chia sẻ tại cuộc họp báo. Ông khẳng định sẽ làm hết khả năng để ngăn chặn việc phê chuẩn ông Pompeo lẫn bà Haspel. Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ John McCain tuy không phản đối nhưng cho biết bà Haspel phải làm rõ bản chất, mức độ tham gia trong chương trình thẩm vấn của CIA. Hiện cơ quan tình báo Mỹ vẫn chưa bình luận ngoài việc xác nhận có biết về những tuyên bố của nghị sĩ Paul.

Hiện tại, các nghị sĩ đảng Cộng hòa tại Thượng viện hy vọng có thể sớm tiến hành các phiên điều trần xác nhận đề cử ông Pompeo và bà Haspel giữa lúc Washington đối mặt nhiều vấn đề cần giải quyết, bao gồm thời hạn cận kề để xem xét có xác nhận Iran tuân thủ thỏa thuận hạt nhân hay không, hội nghị thượng đỉnh với CHDCND Triều Tiên cũng như quan hệ với Nga. Nhưng với phản ứng gần đây của thượng nghị sĩ Paul và chủ trương phản đối của đảng Dân chủ nhằm tạo sức ép lên Tổng thống Trump, nhiều người dự đoán tiến trình phê chuẩn ông Pompeo có thể không diễn ra nhanh chóng hoặc trôi chảy như mong đợi. Hiện tại, ông Paul cũng là thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ - cơ quan tiến hành điều trần và bỏ phiếu xem xét phê chuẩn đề cử ông Pompeo làm Ngoại trưởng.

Về những gì đang diễn ra tại Washington, cựu đại sứ Mỹ tại Nga Michael McFaul cho biết Ngoại trưởng vừa bị cách chức Rex Tillerson thường phối hợp với Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis để rà soát lại ý tưởng chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump. Nhưng sự cân bằng quyền lực này đã thay đổi với sự thay thế của ông Pompeo. “Phép thử đầu tiên sẽ là Iran. Cả ông Tillerson và Bộ trưởng Mattis đều ủng hộ thỏa thuận hạt nhân trong khi Tổng thống Trump và ông Pompeo nhiều lần cho thấy họ không hài lòng với điều này” – ông McFaul cho biết.

Tại Trung Đông, Iran cũng được cho đang chuẩn bị đối phó với tình trạng bất ổn trong mối quan hệ với Mỹ cũng như nguy cơ đổ vỡ thỏa thuận hạt nhân 2015 sau khi Tổng thống Trump bổ nhiệm Giám đốc CIA làm Ngoại trưởng. Theo cựu đại sứ Iran tại Liên Hiệp Quốc Ali Khorram, cánh “diều hâu” đang dần thay thế phe ôn hòa trong chính quyền Mỹ và ông Pompeo là “gã cao bồi” mong muốn phát động chiến tranh với Iran tương tự cuộc chiến ở  Iraq.

MAI QUYÊN