05/09/2017 - 21:05

Liên kết sản xuất, cung ứng giống lúa

Tăng năng suất và chất lượng hạt gạo 

Viện Lúa ĐBSCL đóng trên địa bàn TP Cần Thơ là cơ quan nghiên cứu khoa học về chọn tạo các giống lúa mới và tổ chức chuyển giao các giống mới vào sản xuất, góp phần tái cơ cấu ngành nông nghiệp và tái cấu trúc ngành hàng lúa gạo. Với năng lực sản xuất khoảng 1,4 triệu tấn lúa/năm, TP Cần Thơ đang mong muốn hợp tác với Viện Lúa ĐBSCL để hình thành các khu vực chuyên sản xuất giống lúa cung ứng cho các địa phương trong vùng.

Các giống lúa chất lượng cao, chống chịu hạn mặn do Viện lúa ĐBSCL chọn tạo được giới thiệu tại Tuần lễ an ninh lương thực APEC 2017 tại TP Cần Thơ.

Cung chưa đủ cầu

Theo kết quả điều tra của Trung tâm Khảo kiểm nghiệm Giống cây trồng Trung ương, hiện nay, trong 10 giống lúa được trồng phổ biến trên cả nước có 5 giống lúa do Viện Lúa ĐBSCL đóng góp. Trong 10 giống chủ lực được trồng phổ biến nhất tại ĐBSCL có 8 giống do Viện chọn tạo và chiếm trên 77% diện tích gieo trồng của vùng.  Chỉ riêng 4 giống lúa chủ lực của Viện Lúa ĐBSCL là OM 5451, OM 6976, OM 4218, OM 4900 đã chiếm 40-60% diện tích trồng lúa ở vùng ĐBSCL. Đặc biệt, diện tích trồng giống lúa OM 5451 tăng nhanh trong vòng 5 năm qua và hiện chiếm diện tích 900.000ha, dần thay thế giống IR 50404. Kể từ năm 2005 đến nay, đầu tư cho sản xuất lúa gần như không tăng nhưng năng suất lúa ở vùng ĐBSCL vẫn tăng từ 4,89 tấn/ha/vụ lên 5,8 tấn/ha/vụ. Năng suất tăng phần lớn là nhờ sử dụng các giống mới. Song song đó, việc sử dụng lúa giống cấp xác nhận là yêu cầu quan trọng để góp phần đảm bảo chất lượng, năng suất lúa.

Hiện nay, khả năng cung ứng giống hằng năm của Viện Lúa ĐBSCL chỉ đạt khoảng 2.000 tấn giống các loại. Trong khi nhu cầu lúa giống của vùng ĐBSCL khoảng 250.000 tấn/năm. Tiến sĩ Trần Ngọc Thạch, Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL, chia sẻ: Viện vừa tranh thủ diện tích đất sản xuất sẵn có, vừa hợp tác với một số địa phương để sản xuất lúa giống nhưng khả năng mở rộng diện tích và tăng khả năng cung ứng vẫn còn hạn chế. Diện tích hợp tác sản xuất lúa giống còn manh mún chỉ 5-10ha nên khó quản lý, làm tăng chi phí đầu tư và giá thành. Do đó, Viện Lúa mong muốn có sự gắn kết lâu dài với các địa phương có khả năng sản xuất và cung ứng giống với diện tích lớn. Viện sẵn sàng tư vấn gói kỹ thuật canh tác, hỗ trợ sản xuất và bao tiêu giống cho nông dân để cung ứng lại cho các địa phương hoặc doanh nghiệp.

Trong quá trình liên kết để sản xuất lúa giống, nếu hợp tác với các đơn vị ở địa bàn xa sẽ khó khăn trong khâu hỗ trợ tư vấn kỹ thuật, kiểm soát chất lượng, giám sát kỹ thuật, chi phí vận chuyển, đầu tư tăng. Do đó, Viện Lúa ĐBSCL mong muốn hợp tác với địa phương lân cận, đặc biệt là tại TP Cần Thơ nơi Viện đặt trụ sở. Về phía thành phố cũng mong muốn hợp tác với Viện để sản xuất và cung ứng giống. TP Cần Thơ hiện có 83 cơ sở sản xuất, kinh doanh lúa giống, trong đó có 56 cơ sở đã được cấp mã số sản xuất, kinh doanh lúa giống. Thành phố luôn chú trọng đẩy mạnh phát triển hệ thống sản xuất giống lúa 3 cấp và tiếp tục triển khai Đề án “Xây dựng hệ thống sản xuất và cung ứng giống lúa đạt tiêu chuẩn chất lượng tại TP Cần Thơ”.

Kỳ vọng hợp tác

Trong giai đoạn từ năm 2003-2017, Viện Lúa đã phối hợp với TP Cần Thơ để triển khai 19 đề tài, dự án nghiên cứu khoa học về chọn tạo giống lúa năng suất chất lượng cao phục vụ sản xuất lúa hàng hóa, giống lúa đạt phẩm chất xuất khẩu và phù hợp với các vùng sinh thái của Cần Thơ; nghiên cứu, chuyển giao quy trình canh tác lúa và một số loại cây trồng cạn trên nền đất lúa… Thời gian qua, Viện Lúa đã liên kết với một số quận, huyện của thành phố để sản xuất giống và bao tiêu nhưng chỉ làm được vài vụ rồi tạm ngưng do một số nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan. Ông Nguyễn Thực Hiện, Chủ tịch UBND huyện Cờ Đỏ, cho biết: Trước đây, nông dân huyện Cờ Đỏ từng liên kết với Viện Lúa để sản xuất lúa giống, nhưng do khó khăn ở khâu vận chuyển nên liên kết được vài vụ rồi bị gián đoạn. Huyện đang có nhu cầu với các giống OM 5451 và OM 4218 để sản xuất trong vụ hè thu và thu đông 2018. Do đó, UBND huyện sẽ đăng ký làm việc trực tiếp với Viện Lúa ĐBSCL về vấn đề hợp tác sản xuất giống cho vụ đông xuân 2017-2018 để chuẩn bị cho hè thu và thu đông 2018. Huyện mong muốn Viện Lúa hỗ trợ nông dân để lúa giống sản xuất ra phải đạt cấp xác nhận, đảm bảo chất lượng để cung ứng lại cho nông dân.

Các tổ hợp tác, hợp tác xã sản xuất giống lúa của TP Cần Thơ đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm về sản xuất giống. Trước mắt, thành phố cũng mong muốn liên kết với Viện để sản xuất cung ứng lúa giống cho vụ đông xuân 2017-2018 và các vụ tiếp theo, nhất là các giống lúa phù hợp với điều kiện canh tác của thành phố để đưa vào sản xuất cũng như tiến hành đăng ký thương hiệu. Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Đào Anh Dũng cho biết: Thành phố đã giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm việc với Viện Lúa để bàn hướng hợp tác sản xuất lúa giống và tiêu thụ đầu ra cho nông dân. Cần xây dựng hợp đồng sản xuất lúa giống, xác định những giống lúa cần hợp tác sản xuất, diện tích và khu vực canh tác phù hợp. Các phương thức đầu tư, thu mua cũng cần được thảo luận và cụ thể hóa. Sau khi đi đến thống nhất, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng Hội Nông dân, các địa phương, các đơn vị chuyên môn của thành phố sẽ trao đổi về các phương thức triển khai sản xuất. Phấn đấu triển khai trong vụ đông xuân 2017-2018 sắp tới.

Theo Tiến sĩ Trần Ngọc Thạch, Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL, khi sản xuất giống lúa, yêu cầu về kỹ thuật cần được tuân thủ nghiêm ngặt. Nông dân phải trồng liên tục một giống do Viện cung cấp, không gieo sạ giống khác lên nền ruộng giống vì sẽ khó khăn trong khâu khử lẫn và ảnh hưởng đến chất lượng giống. Viện Lúa sẽ hợp tác với nông dân sản xuất nhiều giống lúa khác nhau. Trong đó có những giống chủ lực được nông dân sử dụng nhiều, canh tác thuận lợi, năng suất cao. Ngoài ra cũng có những giống lúa năng suất thấp hơn, khó canh tác hơn và không phải là giống phổ biến mà chỉ phục vụ cho vùng khó khăn. Do đó, khi thu hoạch và bao tiêu lúa giống, Viện sẽ có chính sách về giá phù hợp để đảm bảo lợi nhuận cho nông dân sản xuất giống.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN

Chia sẻ bài viết