31/10/2018 - 07:49

Quản lý rủi ro thiên tai cho vùng đất thấp 

Theo Tổng cục Phòng chống thiên tai (PCTT) thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2018, tình hình thiên tai trên thế giới và khu vực  diễn biến phức tạp, thảm họa động đất, siêu bão diễn ra ở nhiều nơi, gây thiệt hại lớn về người, tài sản, tác động xấu đến môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến dân sinh và phát triển bền vững của nhiều quốc gia. Tại Việt Nam, hằng năm, thiên tai đã gây thiệt hại khoảng 1,5% GDP, làm trên 300 người chết và mất tích. Riêng từ đầu năm đến nay, đã xuất hiện những trận mưa lịch sử gây lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng tại các tỉnh miền núi phía Bắc, làm 175 người chết và mất tích, gây thiệt hại kinh tế trên 12.356 tỉ đồng…

Thiệt hại nghiêm trọng

Ở ĐBSCL, từ đầu năm 2018 đến nay, lũ đã gây thiệt hại 1.548,12ha lúa; gây sạt lở, vỡ bờ bao ở Tam Nông (Đồng Tháp), TP Long Xuyên (An Giang)... Đặc biệt, trong những ngày giữa tháng 10-2018, do ảnh hưởng từ lũ đầu nguồn kết hợp với kỳ triều cường, mực nước cao nhất đo được tại Mỹ Thuận là 2,07m, Cần Thơ 2,23m... đều vượt số liệu lịch sử 40 năm qua (từ 1977-2017), gây ngập cho nhiều vùng tại các tỉnh, thành hạ nguồn sông Cửu Long. Ông Đỗ Văn Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi, cho biết: “Mực nước đang hạ dần, đời sống sinh hoạt của người dân và hoạt động sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng, gián đoạn đã từng bước bắt nhịp trở lại bình thường. Nhưng, ĐBSCL còn đón các đợt triều cường kết hợp lũ đầu nguồn đổ về vào đầu, giữa tháng 11 sắp tới có nhiều khả năng lên cao, cần đề phòng vỡ đê bao...”.


Triều cường giữa tháng 10-2018 lên cao, gây ngập đường phố, làm khó khăn trong việc đi lại, kinh doanh của người dân tại quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ. Ảnh: VĂN THỨC

Bà Akiko Fujii – Phó Giám đốc Quốc gia UNDP (Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam) cho biết, theo chỉ số rủi ro thiên tai toàn cầu 2018, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai, hơn 1% GDP quốc gia thiệt hại, mức thiệt hại có thể tăng từ 3-5% GDP vào năm 2030 do tác động thiên tai, biến đổi khí hậu (BĐKH) ngày càng bất thường. Nhằm hỗ trợ Việt Nam trong việc ứng phó cũng như khắc phục thiệt hại do thiên tai gây ra, trong giai đoạn 2016-2018, Liên Hiệp Quốc đã hỗ trợ 8 triệu USD cho trên 500.000  người dân giải quyết các vấn đề về cuộc sống như: nước, môi trường, y tế, nhà ở… do thiên tai gây ra.

Còn ông Laurent Umans, Bí thư thứ nhất về quản lý Nước và BĐKH - Đại sứ quán Hà Lan  nêu: “Thiên tai là không thể tránh khỏi, nhưng chúng ta có thể ngăn nó trở thành thảm họa. Hiện nay, khu vực sông Mê Công đang sụt lún đất khoảng 2,5cm mỗi năm, lượng phù sa cũng giảm nghiêm trọng, cùng với đó là nước biển dâng 3mm/năm. Đây là sự báo động, đe dọa đến sự sống của con người và mọi loài sinh vật trong vùng”.

Chủ động

  Tại Hội thảo khoa học quốc tế về quản lý rủi ro thiên tai cho vùng đất thấp mới đây, ông Nguyễn Trường Sơn, Phó Tổng cục trưởng, Tổng cục PCTT, khẳng định: “Việt Nam tăng cường hợp tác quốc tế đặc biệt là với các nước trong khu vực để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, thực hiện các cam kết và cùng quản lý, khai thác bền vững các con sông quốc tế để giảm thiểu rủi ro thiên tai...”.

Ông Nguyễn Trường Sơn, Phó Tổng cục trưởng, Tổng cục PCTT, nhận định: “Thiên tai dưới tác động của BĐKH đang gia tăng cả về tần suất, cường độ và diễn biến trái quy luật tự nhiên. Điều đó thể hiện qua việc xuất hiện các trận bão lớn, siêu bão, những trận mưa có cường độ rất lớn dẫn đến lũ quét, sạt lở đất. Đồng thời, thời gian gần đây xuất hiện các cơn bão đổ bộ vào những khu vực trước đây ít khi bị tác động bởi bão, nơi chính quyền và người dân thiếu kinh nghiệm, kỹ năng phòng, chống bão, gây thiệt hại nghiêm trọng… Bên cạnh đó, với sức ép của việc gia tăng dân số, tốc độ đô thị hóa nhanh, việc khai thác, sử dụng quá mức các nguồn tài nguyên như: phá rừng, khai thác cát, nước ngầm; sử dụng đất, bố trí dân cư không hợp lý… làm gia tăng rủi ro thiên tai.”.

Từ thực tiễn và diễn biến của thiên tai, BĐKH, trong những năm qua Chính phủ và nhân dân Việt Nam cùng với sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế đang tập trung đồng bộ các giải pháp để giảm thiểu thiệt hại trên nguyên tắc và các ưu tiên của Khung hành động Sendai. Hiện Việt Nam đang điều chỉnh chiến lược quốc gia về giảm nhẹ rủi ro thiên tai và xây dựng kế hoạch PCTT từ Trung ương đến cấp xã, đồng thời lồng ghép vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của các cấp, các ngành. Trong đó quan tâm thực hiện các giải pháp phi công trình như: bảo vệ, phát triển rừng và các hệ sinh thái rừng; quản lý việc khai thác tài nguyên một cách bền vững, chuyển đổi sinh kế cho người dân để chủ động thích ứng với thiên tai, BĐKH; chú trọng, nâng cao nhận thức, kỹ năng của người dân trong phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai; tập trung nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo sớm thiên tai; tiếp tục đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng để giảm nhẹ rủi ro thiên tai…

Ngoài ra, Việt Nam cũng tăng cường hợp tác quốc tế, đặc biệt tranh thủ sự hỗ trợ để ứng phó BĐKH, bảo vệ môi trường, giảm thiểu rủi ro thiên tai. Bà Akiko Fujii chia sẻ: “Để ứng phó BĐKH, thiên tai và giải quyết được những thách thức tác động đến quá trình phát triển kinh tế cả nước, vùng ĐBSCL thì các cấp chính quyền, cơ quan, tổ chức phải lập kế hoạch thông tin về rủi ro thiên tai phù hợp các ngành, địa phương, đơn vị… Trong đó, từng cá nhân, Bộ, ngành, tỉnh, thành của cả khối nhà nước và tư nhân đều phải có hành động cụ thể để hiểu được rủi ro, quan tâm tới nhóm dễ tổn thương và đưa ra kế hoạch ứng phó, phát triển kinh tế phù hợp. Việc phòng chống thiên tai đòi hỏi phải có sự chung tay của cộng đồng, quan trọng nhất là sự hợp tác giữa khối công và tư. Song song đó phải chú trọng hoạt động truyền thông về rủi ro thiên tai, nâng cao nhận thức cộng đồng, cung cấp thông tin hiệu quả cho người dân tự bảo vệ mình. Liên Hiệp Quốc cam kết sẽ hỗ trợ mạnh mẽ cho Việt Nam trong thời gian tới để phòng chống thiên tai có hiệu quả nhất”.

Ông Laurent Umans cho biết, trên cơ sở mối quan hệ ngoại giao tốt đẹp giữa Hà Lan và Việt Nam, Hà Lan đã và đang tích cực hỗ trợ Việt Nam thích ứng BĐKH và sẽ tiếp tục hỗ trợ mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới, đặc biệt là hỗ trợ cho vùng ĐBSCL…  

VĂN THỨC

Chia sẻ bài viết
Từ khóa
rủi ro thiên tai