Quân đội Zimbabwe trong một tuyên bố sau khi kiểm soát đài truyền hình quốc gia đã khẳng định việc điều động lực lượng ở Thủ đô Harare là nhằm săn lùng “những tên tội phạm” đã khiến kinh tế và đời sống xã hội kiệt quệ, qua đó bác bỏ thông tin về một cuộc đảo chính quân sự chống lại chính phủ Tổng thống Robert Mugabe.

Theo BBC, đã có nhiều tiếng súng nổ và đạn pháo được nghe thấy ở vùng ngoại ô phía Bắc Thủ đô Harare, nơi ở của một số quan chức chính phủ và tổng thống. Đến sáng 15-11, CNN trích lời các nhân chứng cho biết rất nhiều binh sĩ và xe bọc thép của quân đội đã được triển khai trên những con đường chính ở Harare và ngăn chặn các tuyến dẫn đến văn phòng chính phủ, quốc hội và tòa án. Khoảng 2 giờ sau, quân đội tiến đến kiểm soát trụ sở đài truyền hình quốc gia ZBC. Không lâu sau đó, người ta nghe thấy 3 vụ nổ làm rung chuyển trung tâm thủ đô.

Xe bọc thép của quân đội bên ngoài Thủ đô Harare. Ảnh: Reuters

Thông báo chính thức duy nhất từ Chính phủ Zimbabwe đến thời điểm hiện tại là từ đại sứ Zimbabwe tại Nam Phi Isaac Moyo. Trong đó, ông Moyo chỉ trích truyền thông đưa tin sai sự thật và bác bỏ đồn đoán về một cuộc đảo chính khi nhấn mạnh chính phủ nước này “không thay đổi”. Về phía quân đội, phát ngôn viên Sibusiso Moyo trên kênh truyền hình quốc gia ZBC cũng nói rằng hành động của lực lượng vũ trang không mang mục đích đảo chính. “Chúng tôi chỉ nhắm mục tiêu tội phạm thân cận tổng thống, những kẻ gây hại cho quốc gia phải được đưa ra trước công lý” – đại diện quân đội cho biết.

Tuyên bố cũng nói rõ tình hình đất nước đã chuyển sang “cấp độ khác”, đồng thời khẳng định Tổng thống Mugabe cùng gia đình không có bất cứ nguy hiểm nào.

Hãng tin AP của Mỹ ngày 15-11 đưa tin nhiều khả năng Tổng thống Robert Mugabe và vợ Grace Mugabe đã bị quân đội quản thúc. Dẫn lời người phát ngôn quân đội Zimbabwe, AP cho biết cả hai người vẫn đang được đảm bảo an toàn.

 “Ngay khi hoàn thành sứ mệnh, chúng tôi hy vọng tình hình sẽ trở lại bình thường” – Guardian trích thông báo của quân đội Zimbabwe. Hiện tại, quân đội không nêu tên những người mà họ nhắm mục tiêu, nhưng một nguồn tin chính phủ tiết lộ Bộ trưởng Tài chính Ignatius Chombo là một trong số những đối tượng đang bị giam giữ.

Cuộc khủng hoảng về người kế nhiệm

Động thái của quân đội diễn ra chưa đầy 24 giờ sau khi đảng cầm quyền Zanu-PF của Tổng thống Mugabe cáo buộc Tham mưu trưởng quân đội Constantino Chiwenga có “hành động làm phản”. Trước đó, Tướng Chiwenga trong cuộc họp báo tại trụ sở quân đội khẳng định việc “thanh trừng” trong đảng Zanu-PF là “có mục tiêu rõ ràng”. Tuyên bố này đề cập đến quyết định “gây sốc” của Tổng thống Mugabe gần đây khi sa thải Phó tổng thống Emmerson Mnangagwa vốn được xem là ứng viên tiềm năng kế nhiệm ghế lãnh đạo. Việc ông Mnangagwa bị cách chức và buộc phải trốn ra nước ngoài sống lưu vong mở đường cho vợ ông Mugabe là bà Grace Mugabe có thể kế nhiệm chồng. Diễn biến này dẫn đến những xung đột ngày càng tăng trong nội bộ đảng Zanu-PF giữa phái G40 tập hợp quanh Đệ nhất phu nhân Grace (mà Bộ trưởng Tài chính Chombo là thành viên chủ chốt) và phái Lacoste ủng hộ cựu Phó tổng thống Mnangagwa.

Cũng tại cuộc họp báo, Tướng Chiwenga - một đồng minh của ông Mnangagwa, khẳng định lực lượng vũ trang “sẵn sàng can thiệp” để chấm dứt “các cuộc thanh trừng” trong Zanu-PF. Theo giới quan sát, tuyên bố của Tướng Chiwenga cho thấy căng thẳng đã lên đỉnh điểm trong cuộc khủng hoảng chính trị về người kế nhiệm Tổng thống Mugabe - nhà lãnh đạo 93 tuổi và duy nhất của Zimbabwe kể từ khi nước này giành độc lập vào năm 1980.

MAI QUYÊN