13/09/2018 - 21:45

Phớt lờ Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ quyết mua vũ khí Nga 

Nga sẽ chuyển giao hệ thống phòng không S-400 tối tân của nước này (ảnh) cho Thổ Nhĩ Kỳ vào giữa năm tới, theo tiết lộ của quan chức hai nước, bất chấp Mỹ dọa hủy hợp đồng bán chiến đấu cơ tàng hình F-35 cho Ankara, đồng minh của Washington trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

   Ảnh: sputniknews.com

Tuyên bố về kế hoạch chuyển giao S-400, dự kiến từ tháng 7-2019 đến quý I năm 2020, được đưa ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump đang thuyết phục Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không Patriot của Mỹ. Tuy nhiên, phía Ankara nhấn mạnh dù có mua Patriot thì thỏa thuận mua vũ khí của Mát-xcơ-va sẽ vẫn tiến hành.

Thật ra, nguồn cơn của cuộc tranh cãi nghiêm trọng này có từ hơn hai thập niên trước liên quan đến cam kết của Washington đối với F-35, thế hệ mới của máy bay chiến đấu Joint Strike Fighter. Để hạ giá và đảm bảo các đối tác khác đều mua, Mỹ thành lập liên minh với 8 quốc gia gồm Úc, Canada, Đan Mạch, Ý, Hà Lan, Na Uy, Anh và Thổ Nhĩ Kỳ. Theo đó, mỗi bên được giao một vai trò trong khâu sản xuất F-35 do tập đoàn sản xuất vũ khí Mỹ Lockheed Martin làm nhà thầu chính, đồng thời mỗi bên tham gia cũng nhất trí mua một số chiếc. Năm công ty quốc phòng hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất các bộ phận, bao gồm khoang giữa và màn hình trong khoang lái. Với đơn hàng lên đến gần 100 chiếc F-35 chuyển giao trong nhiều năm, Ankara trở thành một trong những bên mua lớn nhất. Đến nay, Thổ Nhĩ Kỳ chỉ mới nhận được 2 tiêm kích này.

Đầu năm ngoái, khi các cuộc thương thảo về Patriot vẫn không đi đến đâu thì Tổng thống Nga Vladimir Putin nhận thấy cơ hội và chào bán S-400, tổ hợp tên lửa phòng không được nhiều chuyên gia quân sự đánh giá là lợi hại và tốt nhất thế giới. Dù vậy, thỏa thuận giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ trị giá khoảng 2,5 tỉ USD diễn ra gần như trùng với thời điểm Tổng thống Trump ký ban hành luật “Ứng phó với các kẻ thù của nước Mỹ thông qua đạo luật trừng phạt”. Luật này cho phép Washington áp đặt lệnh trừng phạt đối với bất cứ ai đạt được thỏa thuận “đáng kể” với ngành công nghiệp quốc phòng Nga.

Một phát ngôn viên giấu tên của Bộ Ngoại giao Mỹ tiết lộ nước này đã nêu rõ quan điểm với Thổ Nhĩ Kỳ rằng Washington có những lo ngại nghiêm trọng nếu Ankara sở hữu lá chắn tên lửa S-400. Vị này còn cho biết đề xuất mới về việc bán Patriot được giới thiệu cho Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 3, với “giá cả được cập nhật”, kèm theo những điều khoản “đồng sản xuất và đồng phát triển đầy triển vọng”. Theo đó, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ “hưởng lợi từ công hệ hàng đầu cũng như khả năng tương tác với NATO”. Ngược lại, việc chuyển giao S-400 có thể kích hoạt các lệnh trừng phạt, cũng như “đánh giá lại sự tham gia của Thổ Nhĩ Kỳ trong chương trình sản xuất F-35”.

Đáp lại, Ankara khẳng định nếu không chuyển giao F-35, họ sẽ tìm đối tác khác để mua chiến đấu cơ hiện đại. Thậm chí, cuối tháng rồi, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mehmet Cavusoglu cảnh báo nếu Mỹ cho rằng muốn làm bất cứ điều gì mà họ muốn, kiểu như trong phim cao bồi, thì họ sẽ bị “đáp trả”.

 Về phần mình, NATO lo ngại S-400 không tương thích với khí tài của khối này, bao gồm F-35. Liên minh quân sự này cũng sợ Nga tiếp cận bí mật của F-35 và các công nghệ khác.

THANH BÌNH (Theo Washington Post)

Chia sẻ bài viết