01/10/2018 - 07:12

Phát hiện và điều trị sớm trầm cảm ở người cao tuổi 

Nhiều người cho rằng người già lẩm cẩm hay nghĩ tiêu cực là chuyện bình thường. Thật ra lối nghĩ mặc cảm, tự đánh giá thấp bản thân, thậm chí tự buộc tội mình ở một số người già lại có thể là một vấn đề sức khỏe tinh thần cần được chữa trị - những biểu hiện này gọi là trầm cảm.

Quan tâm những thay đổi về cảm xúc, tính cách

Theo các chuyên gia, khoảng 10% người cao tuổi (NCT) ở cộng đồng có các triệu chứng trầm cảm. Tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn ở những người sống trong những hoàn cảnh đặc biệt, chẳng hạn như trong các trung tâm điều dưỡng, chăm sóc người già neo đơn.


Phát hiện và điều trị sớm trầm cảm ở người cao tuổi. Ảnh: T.DUY

BS.CKI Thiều Quang Hùng, Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần TP Cần Thơ, cho biết: “Già đi theo năm tháng được xem là một trong những thử thách lớn ở đời người, NCT phải đối diện với hàng loạt khó khăn như: rối loạn hệ vận động như đi lại khó khăn, hay nhức mỏi, khả năng nhìn, nghe kém đi; bệnh tật gây phiền hà; khó thích ứng khi về hưu và khó khăn tài chính; cô độc bởi người thân mất đi, hoặc bạn bè, con cháu ở xa… Với thực tế có quá nhiều thay đổi và hụt hẫng, khiến người già vì thế rất hay gặp phải những trở ngại tinh thần, cũng là yếu tố nguy cơ dẫn đến trầm cảm”.

Một trong những dấu hiệu quan trọng nhất của trầm cảm là những biến đổi về cảm xúc, tính cách. Vì vậy, cần phải quan tâm và quan sát từng thay đổi của NCT. Người bị bệnh trầm cảm bắt đầu cảm thấy giảm sự quan tâm chú ý, mất đi các hứng thú đối với các hoạt động, các đồ vật, người thân yêu mà trước đây họ từng quan tâm, yêu quý; tách khỏi các hoạt động xã hội cũng như các thú tiêu khiển khác. Họ dễ rơi vào trạng thái biệt lập, cô độc do tự ti; cảm thấy khó khăn trong việc diễn đạt những cảm giác của mình thành lời, do vậy những người xung quanh khó nhận ra được những bất ổn ở họ. Các dấu hiệu khác bao gồm mất sinh lực và cảm thấy mình vô dụng. Người bệnh có thể trở nên cáu kỉnh hay buồn rầu hơn, lo lắng nhiều, đặc biệt là các vấn đề có liên quan đến sức khỏe và cảm thấy khó tập trung, khó quyết định những việc bình thường hàng ngày.

Chăm sóc tốt thể chất và tinh thần

NCT bị trầm cảm thường né tránh, không muốn người khác biết rằng họ cảm thấy không được khỏe. Nhưng việc nói cho người khác nghe chính là bước đầu tiên để đem lại cảm giác tốt hơn. Tốt nhất là nói cho bác sĩ hoặc một người thân của mình. Đừng âm thầm chịu đựng một mình vì điều đó sẽ làm cho bệnh nặng thêm.

Hầu hết các bệnh nhân trầm cảm có thể được cải thiện đáng kể các triệu chứng khi điều trị. Các biện pháp điều trị trầm cảm hiện nay bao gồm uống các thuốc chống trầm cảm, các biện pháp tâm lý và thư giãn luyện tập. Thuốc chống trầm cảm điều chỉnh trạng thái mất cân bằng sinh hóa trong não vì tình trạng này có thể là một yếu tố gây ra bệnh trầm cảm. Hiện nay có rất nhiều loại thuốc chống trầm cảm khác nhau, NCT sẽ được các bác sĩ kê toa thuốc phù hợp với tình trạng bệnh lý và thích hợp với từng người cụ thể, ít có các tác dụng phụ bất lợi và đặc biệt phải an toàn.

Việc dùng thuốc chống trầm cảm ở NCT cũng phải tuân thủ về hàm lượng, liều lượng và đủ thời gian vì điều này sẽ làm cho bệnh thuyên giảm, khỏi và không tái phát. Để đạt được mục đích này yêu cầu dùng thuốc liên tục từ 9-12 tháng. Chỉ ngừng thuốc khi nào có ý kiến của bác sĩ.

Ngoài ra, các liệu pháp tâm lý cũng rất hữu ích cho người bị trầm cảm. Tùy theo tình trạng bệnh mà bác sĩ đưa ra các liệu pháp thích hợp, có khi đơn giản chỉ là một buổi trò chuyện cùng bác sĩ chẳng hạn cũng giúp ích cho người bị bệnh rất nhiều. Không gì hay bằng có ai đó thông cảm để trò chuyện trong giây phút khó khăn của cuộc sống. Đối với trầm cảm nhẹ, đôi khi chỉ cần tâm lý trị liệu là đủ để khỏi bệnh.

NCT rất cần được chăm sóc cả về thể chất lẫn tinh thần. Khi bị bệnh phải được phát hiện và chăm sóc điều trị kịp thời. Khi bị bệnh trầm cảm, người già cần tuân thủ một chương trình điều trị thích hợp, giúp cải thiện các triệu chứng ngày càng tốt hơn. Người bệnh sẽ cảm thấy sinh lực trở lại để làm những công việc mà mình yêu thích, mọi đau đớn và các suy nghĩ bất ổn cũng qua đi và vượt lên tất cả là ý nghĩ, cái nhìn lạc quan hơn về cuộc sống.

THÚY DUY (lược ghi)

Chia sẻ bài viết