Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gia tăng áp lực lên các đối tác thương mại khi ông đe dọa sẽ áp đặt thuế nhập khẩu ô tô đến từ lục địa già nếu Liên minh châu Âu (EU) tiến hành trả đũa kế hoạch tăng thuế của Mỹ đối với thép lên 25% và nhôm 10%.

Tổng thống Trump dọa trừng phạt ngành ô tô châu Âu. Ảnh: CNN

“Nếu EU muốn tiếp tục gia tăng mức thuế lớn và rào cản hiện có nhằm vào các công ty Mỹ đang hoạt động xuất khẩu vào châu Âu, chúng tôi đơn giản sẽ áp dụng thuế xe hơi của họ vốn đang tự do vào Mỹ. Họ đang làm cho xe hơi của chúng ta khó có khả năng bán được nhiều hơn vào châu Âu. Một sự mất cân bằng thương mại lớn” - ông chủ Nhà Trắng viết trên tài khoản Twitter hôm 3-3.

Trong dòng trạng thái thứ hai cũng trên Twitter, ông Trump mỉa mai rằng “gần 800 tỉ USD thâm hụt thương mại của Mỹ do các thỏa thuận và chính sách thương mại của chúng ta quá ngu xuẩn”. Ông viết thêm: “Việc làm và tài sản của chúng ta đang trao cho các quốc gia khác, những nước đã nắm lợi thế của chúng ta trong nhiều năm. Họ cười vào các nhà lãnh đạo khờ dại của chúng ta”.

Phát biểu trong một sự kiện gây quỹ tại bang Florida được đăng trên đoạn video hôm 3-3, Tổng thống  Trump cũng chỉ trích ý định tăng thuế trả đũa của EU. “EU rất quan trọng với chúng tôi. Nhưng họ đã hợp tác cùng nhau nhằm đánh bại nước Mỹ trong thương mại”. Tối 2-3, phát biểu ở Đại học Harvard, Ủy viên châu Âu phụ trách vấn đề cạnh tranh Margrethe Vestager tuyên bố EU sẽ đáp trả thuế sắt thép và nhôm của Mỹ “nhằm bảo vệ nền công nghiệp châu Âu và hệ thống thương mại thế giới”. Bà Vestager mô tả hành động của ông Trump là “biện pháp bảo hộ một phía làm tổn thương không chỉ đến việc làm mà cả hệ thống luật lệ tạo nên hoạt động của nền kinh tế toàn cầu”. Trước đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Junkker dọa sẽ áp đặt thuế đối với mô tô, rượu và quần jean của Mỹ.

Theo hãng tin BBC, giới lãnh đạo châu Âu cho rằng biện pháp tăng thuế nhập khẩu thép của Mỹ sẽ làm đội chi phí xuất khẩu của EU lên khoảng 3,5 tỉ USD. Trong khi đó, Mỹ là thị trường xuất khẩu xe hơi lớn nhất của EU, chiếm 25% giá trị nhập khẩu 237 tỉ USD của Mỹ năm 2016. Kim ngạch xuất khẩu ô tô của Đức vào Mỹ chiếm hơn 50% của EU. Tuy vậy, các hãng xe hơi Đức có nhiều nhà máy lớn nhất tại Mỹ và sử dụng khoảng 33.000 nhân công. Các nhà cung cấp ô tô Đức cũng tạo ra hơn 77.000 việc làm khác tại Mỹ. Do đó, chính sách tăng thuế thép của ông Trump sẽ làm đội chi phí sản xuất xe hơi tại Mỹ, bao gồm các công ty đầu tư nước ngoài. Riêng doanh thu ngành công nghiệp ô tô nội địa của Mỹ là 22,3 tỉ USD.

Theo hãng tin Reuters, Mỹ hiện áp đặt 2,5% thuế nhập khẩu ô tô và 25% đối với các loại xe tải được lắp ráp tại châu Âu. Trong khi đó, EU đánh thuế 10% xe hơi của Mỹ. Tháng 1-2017, Tổng thống Trump từng cảnh báo với các doanh nghiệp ô tô Đức không muốn tăng cường sản xuất xe hơi tại Mỹ rằng ông có thể áp đặt mức thuế ô tô lên đến 35%. Đáp lại, hiệp hội thương mại ô tô Đức tuyên bố “Mỹ sẽ tự bắn vào chân mình nếu áp đặt thuế và hay các rào cản thương mại khác”.

Ông Trump mới đây tự tin nói rằng “chiến tranh thương mại là điều tốt và dễ dàng giành chiến thắng” nhằm cảnh báo khả năng trả đũa của các đối tác. Đe dọa tăng thuế nhập khẩu ô tô là một cảnh báo nặng ký.

Hiện Canada mới thật sự chịu áp lực lớn từ chính sách thuế sắt thép của Mỹ. Canada là nhà xuất khẩu thép lớn nhất, chiếm 16% thị trường nhập khẩu thép của Mỹ. Thị trường Mỹ chiếm 90% lượng thép xuất khẩu của Canada với kim ngạch 4,3 tỉ USD năm 2017. Thủ tướng Justin Trudeau tuyên bố chính sách thuế của Mỹ là “hoàn toàn không thể chấp nhận” và có thể gây đổ vỡ thị trường biên giới hai nước. Ngoại trưởng Chrystia Freeland cho biết Canada đã chuẩn bị thực thi các biện pháp trả đũa nhằm bảo vệ lợi ích thương mại và người lao động.

Phía Trung Quốc, quốc gia chỉ chiếm 2,9% kim ngạch xuất khẩu thép vào Mỹ, cũng đã lên tiếng cảnh báo Mỹ. Người phát ngôn Quốc hội Trung Quốc  ngày 4-3 nhấn mạnh: “Trung Quốc không muốn chiến tranh thương mại với Mỹ, nhưng nếu Mỹ thực thi những hành động làm tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc, Trung Quốc sẽ không ngồi yên và sẽ có biện pháp (đáp trả) cần thiết”. 

ĐỨC TRUNG