Tổng thống Donald Trump hôm 22-3 cho biết sẽ bổ nhiệm cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc John Bolton làm Cố vấn An ninh Quốc gia, thay thế Tướng H.R. McMaster vừa từ chức.

Cố vấn An ninh Quốc gia McMaster (trái) và người kế nhiệm Bolton. Ảnh: Bolton

Như trước đây, tin tức bổ nhiệm mới được Tổng thống Trump công bố trên trang Twitter cá nhân. “Tôi vui mừng thông báo, đó là đại sứ John Bolton sẽ trở thành tân Cố vấn An ninh Quốc gia kể từ ngày 9-4-2018” - trích dòng tweet của ông chủ Nhà Trắng. Dòng thông điệp cũng bày tỏ cảm kích dành cho Tướng McMaster, người mà theo ông Trump là đã “hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và vẫn luôn là bạn của tôi”.

Trong thông báo do Nhà Trắng công bố, tướng McMaster gởi lời cảm ơn Tổng thống Trump đã cho ông cơ hội phụng sự đất nước với tư cách cố vấn an ninh quốc gia. Vị tướng 3 sao còn cho biết, ông sẽ nghỉ hưu vào mùa hè này sau 34 năm làm việc trong quân đội. Thông báo này xác nhận lại tuyên bố trước đó của ông McMaster, rằng ông sẽ không trở lại quân đội mặc dù Lầu Năm Góc từng có ý định tiếp nhận và gắn cho ông thêm 1 sao nữa.

Trích lời một quan chức cấp cao Nhà Trắng, CNN cho biết đây là kết quả sau nhiều tuần thảo luận giữa tổng thống và Tướng McMaster. Trong đó, cả hai nhất trí ông McMaster sẽ từ chức vì sự cần thiết xây dựng đội ngũ an ninh mới thay vì kéo dài mâu thuẫn, đặc biệt trước thời điểm sắp diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh với CHDCND Triều Tiên dự kiến vào tháng 5. Quan chức này cũng khẳng định sự kiện trên không liên quan bất kỳ diễn biến nào tại Nhà Trắng gần đây. Tuy sự ra đi của Tướng McMaster đã được dự đoán trước, nhưng quyết định của ông Trump chỉ định nhân vật “diều hâu” từng phục vụ dưới nhiều chính quyền Cộng hòa bao gồm Ronald Reagan, George H.W Bush và George W.Bush lại khiến nhiều người bất ngờ.

Lựa chọn gây tranh cãi

Trước quyết định của Tổng thống Trump, thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsay Graham cho đây là “tin tốt” đối với đồng minh và là “tin xấu” cho những đối thủ của Mỹ. Trong khi đó, một số thành viên Quốc hội Mỹ lại tỏ ra nghi ngại trước việc một nhân vật hiếu chiến đảm nhiệm chức vụ quan trọng về chính sách đối ngoại của Mỹ. Phe Dân chủ thì nói rằng quyết định bổ nhiệm ông Bolton không phải lựa chọn đúng đắn khi tân cố vấn an ninh quốc gia có lập trường “quá hung hăng và nguy hiểm” trong vấn đề Iran và Triều Tiên.

Cựu đại sứ Bolton hiện là chuyên gia phân tích của tờ Fox News và từng có ý định tham gia cuộc đua trở thành ứng viên của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016. Ông cũng là nhân vật “quen mặt” ở Washington với quan điểm hiếu chiến, ưu tiên  sử dụng sức mạnh quân sự để thực hiện các mục tiêu của Mỹ trên toàn cầu. Ông từng đảm nhiệm chức vụ Thứ trưởng Ngoại giao phụ trách kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế thời chính quyền Bush và đi đầu ủng hộ cuộc chiến tại Iraq năm 2003. Giai đoạn đầu ông Trump nhậm chức, ông Bolton từng nhiều lần ghé qua Nhà Trắng để thảo luận về chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia. Quan điểm của ông là tán thành biện pháp tấn công phủ đầu giải quyết vấn đề Triều Tiên và có cùng lối suy nghĩ với tổng thống về việc rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran.

Nhưng trong cuộc phỏng vấn với Fox News, ông Bolton không nhắc lại quan điểm cá nhân, thay vào đó cho biết sẽ tránh các cuộc xung đột nếu được bổ nhiệm làm Cố vấn An ninh Quốc gia. Ông cũng cam kết phối hợp với ông Trump và đội ngũ Nhà Trắng, đảm bảo tổng thống có “tất cả lựa chọn” xây dựng nước Mỹ an toàn và mạnh mẽ. Theo một số nhân vật bảo thủ, ông Bolton “quá hiếu chiến” trong vấn đề đối ngoại có thể ảnh hưởng chiến lược “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Trump vốn tập trung vào chính sách tạo việc làm và giảm nhập cư. Song, quyết định bổ nhiệm này cũng cho thấy tổng thống có vẻ đang chuyển mục tiêu, khẳng định sức mạnh Mỹ trong vấn đề đối ngoại giữa lúc Nhà Trắng đang bị bao vây bởi cuộc điều tra Nga can thiệp bầu cử Mỹ.

Trong khi đó, giới phân tích đánh giá những thay đổi nhân sự gần đây trong Nhà Trắng cho thấy cách tiếp cận đối đầu trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Hồi tuần rồi, Tổng thống Trump đã sa thải Ngoại trưởng Rex Tillerson và đề cử Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) Mike Pompeo - người có cách tiếp cận hiếu chiến và bảo thủ hơn trong vấn đề Iran và Triều Tiên. 

MAI QUYÊN