Bạn có thể sống lâu đơn giản bằng cách làm những việc mà mình yêu thích. Giả thuyết hấp dẫn này được minh chứng bởi một cộng đồng sống trên đảo Okinawa với biệt danh Làng Trường thọ - nơi cư dân có tuổi thọ cao nhất thế giới và có chung một triết lý sống gọi là “ikigai”.
Dân làng Ogimi thích thú với hoạt động cộng đồng. Ảnh: ogimi.okinawa.jp
Ogimi, ngôi làng thân thiện với 3.000 dân, được biết đến với cuộc sống chậm rãi, tầm nhìn hướng biển, thường sinh hoạt cộng đồng, mỗi nhà đều có vườn rau riêng và người dân hay tươi cười, đùa giỡn. Họ cũng rất tự hào vì sống thọ 100 tuổi trở lên, ít có bệnh mãn tính, như bệnh tim và ung thư, tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ thấp hơn mức bình quân toàn cầu. Câu hỏi là, làm thế nào họ có được những điều đó?
Câu trả lời có lẽ là nhờ kết hợp nhiều yếu tố thường được các chuyên gia sức khỏe nhắc tới: chế độ ăn uống lành mạnh, vận động/tập thể dục thường xuyên, có nhiều bạn bè và tham gia hoạt động cộng đồng. Nhìn chung, những “vùng xanh” – chỉ những khu vực sống thọ và hạnh phúc trên thế giới – giống như Ogimi có điểm chung là người dân sống một cuộc sống đơn giản với ít tài sản, dành nhiều thời gian ở ngoài trời, tích cực kết nối với bạn bè, ngủ đủ giấc, ăn nhẹ và lành mạnh. Tuy nhiên, điều mà những người Nhật trường thọ bổ sung vào danh sách các yếu tố sống lâu chính là ikigai – một khái niệm đôi khi được ví có nghĩa tương đồng với sống có mục đích, ý nghĩa và sự đam mê.
Làm sao để tìm ra ikigai của bạn?
Bạn yêu thích điều gì? Bạn giỏi trong lĩnh vực nào? Bạn có thể được trả công cho việc gì? Thế giới cần gì (hoặc bạn có thể làm gì cho cộng đồng)? Khi bạn tìm thấy câu trả lời phù hợp với cả 4 câu hỏi trên, đó chính là ikigai của bạn. Một cách khác để xác định ikigai là tự hỏi bản thân: Tại sao mình thức dậy mỗi sáng? Mục đích, ý nghĩa cuộc sống của mình là gì? Hoặc, nếu tiền không phải là mục tiêu, thì mình sẽ hối tiếc điều gì chưa từng làm trong đời?
Các chuyên gia cho biết, ikigai của mỗi người mỗi khác, bởi câu trả lời rất đa dạng. Ví dụ, ikigai của bạn có thể dành cho bạn bè, nấu ăn, làm cha mẹ tốt, viết lách, tìm hiểu khoa học, vẽ, giúp đỡ hàng xóm, chống biến đổi khí hậu... Tại Làng Trường thọ Ogimi, câu trả lời của người dân thường là: “Tôi thích tự trồng rau quả và nấu ăn”, “thích nhóm họp bạn bè”, “thích đan mọi vật dụng bằng liễu gai”... – những hoạt động mà người ta yêu thích, cảm thấy có ý nghĩa và khiến bản thân hạnh phúc cho dù bận rộn với nó cả ngày.
Một khi tìm ra ikigai của bản thân, cho dù không sống đến tuổi 100, cuộc sống của bạn vẫn có cảm giác lâu hơn bởi bạn hoàn toàn gắn kết với nó trong thực tại. Và sống có mục đích sẽ khuyến khích những hành vi giúp kéo dài tuổi thọ nhờ giảm nguy cơ bệnh tim, đột quỵ, Alzheimer, đẩy lùi lo lắng và trầm cảm, cũng như cải thiện đời sống tình dục.
“Có ikigai sẽ thúc đẩy bạn sống một lối sống lành mạnh hơn, tập thể dục nhiều hơn, tăng cường hoạt động xã hội và học tập suốt đời” – theo Ken Mogi, một nhà thần kinh học người Nhật và là tác giả sách “Đánh thức ikigai của bạn: Cách người Nhật thức dậy và tận hưởng niềm vui và sống ý nghĩa mỗi ngày”.
3 CÁCH TÌM RA MỤC ĐÍCH/Ý NGHĨA CUỘC SỐNG
1. Nghĩ về cái chết. Một cách để nhận ra mục đích sống là nghĩ về cái chết và những điều được nhắc tới tại tang lễ của chính mình hoặc được viết trên bia mộ. Suy nghĩ về cách bạn được nhớ đến bởi người xung quanh có thể tìm ra mục đích sống hàng ngày và khiến bạn sống bao dung hơn.
Nhà nghiên cứu xã hội học Victor Strecher tại Đại học Michigan đề nghị mọi người xác định mục tiêu cho 4 lĩnh vực cốt yếu trong cuộc sống - gia đình, công việc, cộng đồng và cá nhân. Ông đơn cử mục đích của bản thân là trở thành một người chồng và người cha trọn vẹn, dạy học trò như thể họ là con cái của mình, giúp người khác tìm thấy mục đích sống, cũng như tận hưởng tình yêu và cái đẹp.
2. Không bao giờ là quá muộn để bắt đầu. Phát triển nhận thức về mục đích sống có thể giúp trì hoãn cái chết và tăng thêm nhiều năm tuổi thọ, ngay cả khi bạn không còn trẻ.
Nghiên cứu kéo dài 14 năm của các chuyên gia tại Đại học Washington phát hiện rằng mỗi 1 điểm tăng thêm trong thang điểm đánh giá mục đích sống (0-7 điểm) giúp người ta giảm tới 12% nguy cơ tử vong. Và lợi ích này được ghi nhận ở người từ 20 đến 70 tuổi – chứng tỏ việc nhận ra mục đích sống có lợi cho mọi độ tuổi. “Không bao giờ là quá muộn để hưởng lợi từ việc tìm thấy mục đích sống” – nhóm nghiên cứu kết luận.
3. Quan tâm đến người khác. Mở rộng lòng nhân ái với mọi người xung quanh cũng có thể nâng cao mục đích sống. Theo đó, những người cho biết đã thể hiện lòng tốt ngẫu nhiên vài lần trong tuần đã tăng mức độ eudaimonia – một loại hạnh phúc có liên quan đến sự hoàn thiện nhân tính. Lợi ích này kéo dài nhiều tuần, ngay cả sau khi người ta ngừng thực hiện các hành vi tử tế. Làm công tác tình nguyện cũng được chứng minh có tác dụng tương tự.
HOÀNG ĐIỂU (Theo CNN, New Scientist)