Trước khi tranh tài ở Oscar, các tác phẩm điện ảnh phải cạnh tranh ở các Liên hoan phim quốc tế (LHP) danh tiếng trên thế giới như: LHP Cannes, LHP Sundance, LHP Venice, LHP Toronto, LHP New York, LHP Berlin... Sự xuất hiện này không chỉ nâng tầm giá trị của tác phẩm trước công chúng, giới phê bình; mà còn có ích lợi thực tế, đó là, nếu phim nào thắng lớn tại các LHP thì xem như đã được cấp “tấm vé thông hành” tham dự lễ trao giải Oscar và cơ hội chạm tay đến tượng vàng khá cao.

Năm nay, các LHP đánh dấu sự trở lại của nhiều nhà làm phim xuất sắc như: đạo diễn Barry Jenkins, Steve McQueen, Alfonso Cuarón, Xavier Dolan cùng nhiều gương mặt triển vọng khác, tạo nên cuộc cạnh tranh khá gay gắt. Đến hiện tại, khi các LHP dần khép lại thì các ứng cử viên cũng dần lộ diện.

“Roma” là phim gây chú ý trong mùa LHP năm nay, khi là tác phẩm duy nhất đến thời điểm này góp mặt ở 5 LHP, trong đó mang về chiến thắng Sư tử vàng - Giải thưởng cao nhất tại  LHP Venice. Đứng sau “Roma” là nhà làm phim tài năng Alfonso Cuarón từng tạo nên tiếng vang với “Gravity” (2013) tại Oscar 5 năm trước. “Roma” còn đặc biệt bởi đây là một phim đen trắng, lấy bối cảnh những năm 1970, với nhân vật chính là những thành viên một gia đình trung lưu tại thành phố Mexico trước xã hội nhiều biến động. “Roma” được giới chuyên môn đánh giá cao về bối cảnh và thông điệp nhân văn. 98% điểm tích cực là đánh giá mà cộng đồng trang Rotten Tomatoes dành cho phim, với nhiều lời ngợi ca đạo diễn Alfonso Cuarón khi bình luận “Roma” thể hiện tầm nhìn mới của ông và là tác phẩm tốt nhất trong sự nghiệp của vị đạo diễn này. “Roma” là đại diện của Mexico dự tranh Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất tại Oscar 2019, giới chuyên môn đánh giá phim còn có thể mang về đề cử ở hạng mục đạo diễn và kịch bản.

Một tác phẩm gây chú ý khác là “First Man”, đánh dấu sự  tái ngộ của ngôi sao Ryan Gosling và đạo diễn trẻ Damien Chazelle sau “La La Land” từng đoạt 5 giải Oscar. “First Man” là phim tiểu sử về phi hành gia Neil Armstrong trong nỗ lực trở thành người đầu tiên đặt chân lên mặt trăng. Phim khoa học viễn tưởng này là bước ngoặt cho cả đạo diễn Damien Chazelle (vốn thành danh ở thể loại phim ca vũ nhạc mang phong cách lãng mạn) và diễn viên Ryan Gosling (vốn quen thuộc với hình tượng quý ông). “First Man” bị các LHP phớt lờ, nhưng giới chuyên môn vẫn đánh giá cao tác phẩm và dự đoán là ứng cử viên sáng giá ở các hạng mục: Phim xuất sắc nhất, đạo diễn và nam diễn viên chính.

“Suspiria” là tác phẩm không thể bỏ qua trong mùa giải năm nay. Đứng sau “Suspiria” là đạo diễn Luca Guadagnino, người làm nên “Call Me By Your Name” mang về không ít giải thưởng hồi năm ngoái. Luca Guadagnino khá mát tay trong những phim tình cảm đậm chất nghệ thuật, nhưng “Suspiria” là lối rẽ nhiều thử thách trong sự nghiệp của ông khi thử sức ở dòng phim kinh dị. Lại thêm “Suspiria” có bản phim năm 1977 rất thành công nhờ tài năng của đạo diễn gạo cội Dario Argento. Mặc dù đến ngày 2-11 phim mới ra rạp, nhưng “Suspiria” bản mới đã khiến đạo diễn Quentin Tarantino bật khóc khi xem bản chiếu thử. Giới phê bình đánh giá “Suspiria” của Luca Guadagnino là ứng cử viên sáng giá cho nhiều hạng mục tại Oscar.

Đại diện đến từ châu Á, “Shoplifters” của đạo diễn người Nhật Hirokazu Kore-eda cũng gây ấn tượng trong mùa phim năm nay. Phim không chỉ đậm chất Á Đông mà còn là câu chuyện mang nhiều thông điệp xã hội, khi xoay quanh một gia đình với tất cả các thành viên đều hành nghề trộm cắp. Thế nhưng họ vẫn giang tay nhận nuôi một bé gái bị bạo hành và phải đối mặt với nhiều khó khăn trước pháp luật. “Shoplifters” chiến thắng một cách thuyết phục tại LHP Cannes hồi tháng 5 với giải thưởng cao nhất Cành cọ vàng, cũng như mang về giải thưởng Phim quốc tế xuất sắc nhất tại LHP Munich. Bước đệm này giúp “Shoplifters” có nhiều cơ hội tại Oscar 2019.

Trong khi đó, “A Star is Born” là ứng cử viên thú vị khi là tác phẩm đánh dấu lần đầu làm đạo diễn của ngôi sao Bradley Cooper, người từng 4 lần được đề cử Oscar về diễn xuất. “A Star is Born” cũng là phim mà  nữ ca sĩ Lady Gaga đảm nhận vai chính trong tác phẩm điện ảnh thực thụ. Phim được giới chuyên môn đánh giá cao về kịch bản, cách dựng phim, diễn xuất và âm nhạc. Đây cũng là các hạng mục mà “A Star is Born” có thể nhận đề cử Oscar sắp tới.

Song song với các tác phẩm trên, còn có không ít phim gây chú ý: “The Favourite” của đạo diễn Yorgos Lanthimos, từng mang về giải Lựa chọn của Ban Giám khảo tại LHP Venice; “The Death and Life of John F. Donovan” đánh dấu sự trở lại của vị đạo diễn trẻ Xavier Dolan từng làm nên lịch sử LHP Cannes; hay “Colette” được giới chuyên môn nhận định là “tác phẩm đúng gu Oscar”; hoặc “If Beale street could talk” đánh dấu sự trở lại của đạo diễn da màu Barry Jenkins sau thành công của “Moonlight” (phim giành ba giải Oscar, trong đó có Phim hay nhất, vào năm 2017); “Widows” của đạo diễn da màu Steve McQueen nổi tiếng với “12 Years a Slave” tại Oscar 5 năm trước. Ngoài ra, còn có nhiều tác phẩm xuất sắc: “The Old Man and The Gun”, “Beautiful Boy”, “Cold War”, “The Front Runner”, “White Boy Rick”, “Vox Lux”… Tất cả sẽ tạo nên cuộc cạnh tranh quyết liệt để hướng đến Oscar 2019.

Ái Lam (Nytimes, Hollywoodreporter, Guardian)