Trong động thái khiến đảng Cộng hòa bất an, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm đảm bảo thông qua quỹ cứu trợ thiên tai đã chấp thuận đề xuất của phe Dân chủ trong vấn đề nâng trần nợ công đến giữa tháng 12 năm nay, qua đó tránh nguy cơ chính phủ đóng cửa.

Tổng thống Trump trong cuộc họp với các lãnh đạo lưỡng viện Quốc hội Mỹ. Ảnh: theatlantic

Nói với các phóng viên sau cuộc họp với lãnh đạo lưỡng viện Quốc hội hôm 7-9, Tổng thống Trump cho biết hai bên đã có buổi làm việc tốt đẹp và trên cơ bản đã đạt thỏa thuận để nới rộng trần nợ công, cung cấp nguồn tài chính cần thiết khắc phục hậu quả thiên tai và thông qua khoản chi tiêu ngắn hạn. Ông Trump cũng nói rõ sở dĩ ủng hộ đề xuất của đảng Dân chủ là vì “muốn có một giải pháp”.

Trước đó, Hạ viện Mỹ đã thông qua gần 8 tỉ USD trong gói hỗ trợ khẩn cấp và tái thiết cơ sở hạ tầng sau bão Harvey. Về vấn đề này, AP cho biết đảng Cộng hòa tại cuộc họp giữa tổng thống với các nhà lãnh đạo Quốc hội ban đầu đề nghị nâng trần nợ công thêm 18 tháng nhưng sau đó hạ xuống 12 tháng và cuối cùng là 6 tháng. Nhưng trước và trong cuộc họp, đảng Dân chủ kiên quyết chỉ ủng hộ dự luật viện trợ khẩn cấp với điều kiện gia hạn chi tiêu chính phủ trong thời gian ngắn hạn 3 tháng.

Trích nguồn tin từ cuộc họp nói trên, CNN cho biết lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell, lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện Kevin McCarthy cùng Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin đều đặc biệt quan ngại yêu cầu của đảng Dân chủ. Bởi dự luật giới hạn chi tiêu của chính phủ sẽ ảnh hưởng tới hoạt động bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2018. Mà việc nâng trần nợ công trong thời gian ngắn hạn có thể tạo ra cuộc khủng hoảng vào thời điểm cuối năm. Nhưng bỏ qua phản đối của phe Cộng hòa, Tổng thống Trump sau đó cho biết ông muốn có một giải pháp vì vậy đã thuận theo kế hoạch của đảng Dân chủ nâng trần nợ công thêm 3 tháng đến ngày 15-12. Theo AP, ông Trump sau đó còn gọi điện cho lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Nancy Pelosi và lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer để khẳng định sẵn sàng hợp tác.

Quyết định của Tổng thống Trump ngay sau đó vấp phải sự giận dữ và chỉ trích từ các nghị sĩ đảng Cộng hòa. Trước cuộc họp, Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan cho rằng ý tưởng tăng hạn mức nợ ngắn hạn của phe Dân chủ hết sức “lố bịch và đáng hổ thẹn” khi muốn “chơi trò chính trị” trong vấn đề trần nợ công tại thời điểm các nạn nhân bão lụt đang cần hỗ trợ như hiện nay. Nhưng đối diện chất vấn từ các nhà lập pháp trong đảng, Chủ tịch Ryan và ông McConnell trong tuyên bố xoa dịu căng thẳng cho biết quyết định của Tổng thống Trump là nhằm gạt bỏ mâu thuẫn phe phái trước cuộc khủng hoảng thiên tai. Nói trước báo giới, Tổng thống Trump cho biết ông cũng như người dân Mỹ đều muốn nhìn thấy mối quan hệ thân thiện hơn giữa đảng Dân chủ và Cộng hòa. Thậm chí, ông Trump còn dự đoán quan hệ giữa hai đảng có thể sẽ khác biệt hơn so với những năm qua.

Dù là vậy, giới quan sát lại cho rằng quyết định của ông Trump cho thấy tổng thống dường như không quan tâm đến những đòi hỏi của các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa. Động thái này lại dấy lên câu hỏi về khả năng phe đa số trong Quốc hội có thể tập trung và đạt đồng thuận trong vấn đề cải cách thuế - mục tiêu lớn tiếp theo mà họ cần giải quyết sau rạn nứt giữa Nhà Trắng và các nghị sĩ Cộng hòa do thất bại trong nỗ lực bãi bỏ và thay thế Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (Obamacare).

MAI QUYÊN