Kể từ ngày 1-3-2011, Thông tư số 02/2011/ TT-BKHĐT quy định nội dung hệ thống chỉ tiêu thống kê (HTCTTK) quốc gia; danh mục và nội HTCTTK cấp tỉnh, huyện, xã (gọi tắt là TT02) do Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành ngày 10-1-2011 chính thức có hiệu lực. Như vậy, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan bắt buộc phải áp dụng HTCTTK thống nhất được quy định theo từng cấp. Xoay quanh vấn đề này, ông Lê Ngọc Bảy, Cục trưởng Cục Thống kê TP Cần Thơ, cho biết:

- HTCTTK cấp quốc gia được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 312/QĐ-TTg ngày 2 – 6 – 2010 về việc phê duyệt Đề án đổi mới đồng bộ HTCTTK. Theo đó có 350 chỉ tiêu cấp quốc gia, 242 chỉ tiêu cấp tỉnh, 80 chỉ tiêu cấp huyện và 27 chỉ tiêu cấp xã. Mục tiêu việc đổi mới nhằm áp dụng đồng bộ các HTCTTK, hình thành hệ thống thông tin thống kê quốc gia thống nhất, thông suốt và hiệu quả phù hợp với tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế; cung cấp chính xác, đầy đủ, kịp thời các thông tin thống kê đáp ứng nhu cầu phân tích, đánh giá tình hình kinh tế - xã hội phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cơ quan Đảng, Nhà nước; đáp ứng công tác xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, của các bộ, ngành và địa phương và của các tổ chức, cá nhân.

Để triển khai Quyết định trên, Bộ KH&ĐT ban hành TT02. Theo đó, HTCTTK cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã là tập hợp các chỉ tiêu tình hình kinh tế - xã hội chủ yếu. HTCTTK này được xây dựng theo những nguyên tắc: đáp ứng yêu cầu quản lý của các cơ quan cấp trên; đáp ứng yêu cầu quản lý và điều hành của cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã; đảm bảo tính đồng bộ giữa các chỉ tiêu; đảm bảo tính khả thi.

* Một trong những mục tiêu hướng đến là đổi mới HTCTTK. Ông có thể nói rõ hơn về vấn đề này?

Cán bộ lực lượng cộng tác viên thống kê huyện Cờ Đỏ trong buổi tập kết chuẩn bị ra quân Tổng điều tra cơ sở kinh tế, hành chính, sự nghiệp năm 2012. Ảnh: THANH LONG

- HTCTTK quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 305/2005/QĐ-TTg ngày 24 - 11 - 2005 với 274 chỉ tiêu thống kê thuộc 24 nhóm ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội đã phát huy vai trò chủ đạo trong tổng thể các HTCTTK của cả nước trong thời gian qua. Tuy nhiên cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập, so với yêu cầu của quá trình xây dựng và phát triển của đất nước nên cần phải được đổi mới, hoàn thiện. Theo QĐ321, có nhiều nội dung được đổi mới. Đó là: Xác định, bổ sung thêm các chỉ tiêu thống kê phản ánh chất lượng, hiệu quả của sự phát triển, sức cạnh tranh của nền kinh tế và quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; các chỉ tiêu bảo đảm an sinh xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái. Các chỉ tiêu trong HTCTTK phải bảo đảm yêu cầu thông tin chi tiết phân theo ngành kinh tế, thành phần kinh tế (trong thời gian trước mắt tạm thời phân theo loại hình kinh tế như: kinh tế nhà nước; kinh tế ngoài nhà nước; khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài), vùng và tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Đối với các chỉ tiêu xã hội phải đổi mới để tăng thêm phân tổ theo giới tính, dân tộc, thành thị, nông thôn với các tiêu thức chất lượng cụ thể, rõ hơn. Đặc biệt, việc phân công trách nhiệm thu thập, tổng hợp các chỉ tiêu trong HTCTTK quốc gia phải căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ quản lý của bộ, ngành và chức năng, nhiệm vụ của hệ thống thống kê tập trung, tránh trùng lặp, chồng chéo, nhằm phản ánh đầy đủ tình hình kinh tế - xã hội chủ yếu của đất nước.

* Đối với HTCTTK cấp tỉnh, huyện, xã như thế nào, thưa ông?

- HTCTTK cấp tỉnh, huyện, xã là một trong những nguồn cung cấp thông tin đầu vào quan trọng của HTCTTK quốc gia và HTCTTK của các bộ, ngành. HTCTTK này đáp ứng yêu cầu thông tin thống kê phục vụ sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cơ quan Đảng, chính quyền các cấp ở địa phương; đồng thời phục vụ nhu cầu thông tin thống kê của các tổ chức, cá nhân khác.

Tại TT02 quy định khá rõ trách nhiệm thu thập, tổng hợp và công bố thông tin. Điển hình như: Chủ tịch UBND các cấp, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, huyện, Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện có trách nhiệm chỉ đạo các sở, ngành, phòng, ban và các cơ quan chuyên môn khác thuộc quyền quản lý thực hiện việc thu thập, tổng hợp thông tin thống kê theo các chỉ tiêu thống kê được phân công, cung cấp cho cơ quan thống kê cùng cấp. Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm chỉ đạo các phòng, ban thuộc cơ quan Cục Thống kê và Chi cục Thống kê; đồng thời phối hợp với thống kê Sở, ngành,địa phương thực hiện việc tổng hợp chung và công bố thông tin thống kê theo các chỉ tiêu trong chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, huyện, xã phục vụ yêu cầu của HTCTTK quốc gia và các cơ quan, lãnh đạo Đảng, chính quyền các cấp ở địa phương cũng như các đối tượng dùng tin khác theo quy định của pháp luật.

* Từ ngày 1-1-2013, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan bắt buộc phải áp dụng HTCTTK thống nhất được quy định theo từng cấp. Làm gì để việc thực hiện vấn đề này đạt được kết quả như mục tiêu đề ra, thưa ông?

- Hệ thống tổ chức thống kê tập trung được tổ chức theo ngành dọc gồm cơ quan thống kê Trung ương (Tổng cục Thống kê) và các cơ quan thống kê địa phương (Cục Thống kê các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Chi cục Thống kê các huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh) theo quy định của Luật Thống kê. Hệ thống này cần được tiếp tục xây dựng nhằm không ngừng củng cố và phát huy. Thống kê Sở, ngành của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là bộ phận cấu thành của hệ thống thống kê quốc gia, cần phải có lực lượng chuyên trách đáp ứng yêu cầu chỉ đạo, điều hành của địa phương. Hiện nay, các xã, phường, thị trấn đều có công chức kiêm nhiệm công tác thống kê. Từ ngày 1-1-2013, HTCTTK cấp tỉnh, huyện, xã chính thức áp dụng, các Sở, ngành, quận, huyện, các xã, phường, thị trấn cần chú ý bố trí cán bộ đủ năng lực chuyên trách công tác thống kê bảo đảm yêu cầu nâng cao chất lượng thống kê, đồng thời áp dụng hệ thống các chỉ tiêu thống kê cho từng cấp.

Cùng với việc hoàn thiện tổ chức, ngành thống kê các cấp xây dựng đội ngũ cộng tác viên thống kê có năng lực để phục vụ ngành thống kê triển khai các hoạt động kịp thời và hiệu quả. Bên cạnh đó, cần chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của toàn ngành thống kê, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức chuyên môn nghiệp vụ cho những người làm công tác thống kê các cấp, nhất là ở cấp huyện, quận, thị xã và thành phố thuộc tỉnh, thống kê xã, phường, thị trấn và lực lượng cộng tác viên thống kê. Cán bộ, công chức, viên chức ngành thống kê cần được đào tạo và phát triển để có trình độ nghiệp vụ chuyên sâu, đảm nhận và thực hiện có hiệu quả các hoạt động nghiên cứu và tổ chức thực hiện nghiệp vụ thống kê…

* Xin cảm ơn ông!

Hà Triều (Thực hiện)