Là bác sĩ hằng ngày chứng kiến những mảnh đời chấp chới giữa hai bờ sinh tử, Nguyễn Bảo Trung dành những trang viết đầy nhân văn về lẽ sống, về quy luật: sinh - lão - bệnh - tử qua tác phẩm “Vô thường” (NXB Lao động). Những câu chuyện về tình đời, tình người được tác giả kể bằng cảm xúc sâu sắc, lắng đọng.

Vô thường” hiểu theo Phật giáo, là mọi sự trên đời luôn luôn biến đổi, có được - có mất, không gì là mãi mãi. Khi hiểu được “Vô thường”, con người sẽ tự động tránh được tham - sân - si - mạn - nghi để tìm thấy hạnh phúc chân chính quanh mình. Đó là điều tác giả muốn gửi gắm qua những câu chuyện thực tế mà anh chứng kiến tại bệnh viện nơi mình làm việc.

Một bệnh nhân nam quanh năm uống rượu, hút thuốc, đánh chửi vợ con, lúc biết mình có thể bị ung thư phổi đã lo lắng, sợ hãi về cái chết. Khi bác sĩ cho lời khuyên về cách sống ý nghĩa cho những ngày còn lại, ông như bừng tỉnh… (Sống sâu). Một bệnh nhân nữ đến khám với triệu chứng khó thở, tức ngực, mất ngủ kéo dài nhưng các kết quả xét nghiệm đều bình thường. Tìm hiểu kỹ nguyên nhân, bác sĩ cho rằng bệnh nhân bị trầm cảm do bị chồng phụ. Lời khuyên về tha thứ, về yêu và trân trọng bản thân của bác sĩ đã giúp bệnh nhân nhẹ lòng, để đến lần tái khám, chị đến với nụ cười thanh thản (Rồi sẽ qua hết). Đau lòng nhất là nhiều trường hợp cha, mẹ già bệnh nặng đưa vào cấp cứu nhưng con cái trước giờ không quan tâm, không biết gì về bệnh tình, để đến khi đấng sinh thành ra đi mãi mãi, họ mới khóc lóc, ân hận muộn màng…

Sinh ly tử biệt, đời người ai cũng phải trải qua. Dù biết rõ điều ấy, nhưng tác giả nhiều lần không cầm lòng trước những hoàn cảnh thương tâm hay những chuyện tình cảm động. Và độc giả cũng không khỏi lay động, tiếc nuối trước tình yêu vẹn toàn, sâu sắc của những đôi vợ chồng trong bài “Nơi tình yêu bắt đầu”, “Bạn đời”, “Tình yêu”…

Mỗi câu chuyện, mỗi mảnh đời trong “Vô thường” được kể một cách giản dị nhưng ẩn chứa những tầng ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Có những người “sống nay, chết mai” một cách bất ngờ, có những điều kỳ diệu khi ngỡ chia ly, tai họa; hóa ra lại chuyện dữ hóa lành… Bởi cuộc đời vô thường lắm. Thế nên, tác giả thường nhắc đi nhắc lại một điều trong các bài viết của mình: sống thanh thản - chết bình an.

Đáng quý hơn, sau mỗi câu chuyện là cả một tấm lòng. Đó là tấm lòng của thầy thuốc với bệnh nhân, của cha mẹ với con cái, của bạn đời với nhau, của tình thân và những điều nhân ái. Đó là khi:

“Hiểu rồi rác cũng là hoa

Thương rồi muôn sự cho qua nhẹ nhàng

Tâm an trời đất sẽ an

Nhìn ra sân nắng nắng vàng lung linh”. (trang 213).

Cát Đằng