“Ba áng mây trôi dạt xứ Bèo” là tiểu thuyết tự truyện của tác giả người Pháp gốc Việt: Nuage Rose (tên thật là Bùi Thị Hồng Vân, sinh năm 1960 tại Hà Nội, hiện đang định cư tại Pháp). Tác phẩm kể về những năm tháng rời Hà Nội theo gia đình đi sơ tán trong chiến tranh của tác giả; được Hội nhà văn Pháp trao giải “Tác phẩm được yêu thích nhất” vào năm 2013.
NXB Trẻ giới thiệu tác phẩm đến đến độc giả Việt Nam qua bản dịch của Quỳnh Lê. 

Sinh ra trong một gia đình trí thức ở Hà Nội: bố là bác sĩ, mẹ là kỹ sư hóa, tác giả là con út trong 3 chị em gái: Kim Vân, Thanh Vân và Hồng Vân. Ở nhà, bố mẹ gọi 3 chị em là Mây Vàng, Mây Xanh và Mây Hồng. Năm 1964, khi Mỹ bắt đầu bắn phá miền Bắc, cô bé Hồng Vân chỉ mới hơn 4 tuổi đã cùng bố và 2 chị rời Hà Nội về sơ tán tại Hải Dương, trong khi mẹ ở lại công tác địa phương. Từ đó đến năm 1975, ba áng mây ấy trôi dạt qua nhiều nơi, lớn lên trong bom đạn chiến tranh, chứng kiến nhiều cảnh sinh ly tử biệt… Khi đã ở tuổi trung niên, tác giả (cô bé út Mây Hồng ngày xưa) viết “Ba áng mây trôi dạt xứ Bèo” kể lại hành trình hơn 10 năm sơ tán ấy. Giọng văn bình dị, trong trẻo cùng với góc nhìn của một đứa trẻ về chiến tranh đã tạo nên sức hút riêng cho tác phẩm.

Sự lôi cuốn của câu chuyện nằm ở chỗ: hành trình sơ tán, ly loạn vất vả được tường thuật như một cuộc phiêu lưu. Tuy khốn khó nhưng lấp lánh tình yêu thương của các thành viên trong gia đình cũng như những tấm lòng thơm thảo trong xã hội.

Từ cuộc sống trong căn nhà rộng lớn ở Hà nội, 3 chị em nếm trải những khó khăn, thiếu thốn, gian lao, thử thách suốt hơn chục năm trời. Độc giả không khỏi thắt lòng cho cảnh đói khổ, bị ngược đãi khi 3 áng mây chẳng may ở cùng những người xấu; ấm áp và cảm động trước những người tốt bụng, giúp đỡ 3 chị em; vui cười và thích thú trước những trò quậy phá, những kỷ niệm đẹp; hay bàng hoàng cùng ánh nhìn của trẻ nhỏ trước những mất mát của chiến tranh… Đặc biệt, nỗi nhớ mẹ cồn cào khi xa cách và tình cảm của bố, mẹ, ông ngoại dành cho 3 áng mây được lột tả chân thật, xúc động. Bố nghiêm khắc nhưng tài hoa, là người dạy dỗ, uốn nắn 3 chị em từng ly từng tý; mẹ ở xa nhưng luôn hướng về các con với tình yêu vô bờ; ông ngoại là người chắp cánh cho những ước mơ trẻ thơ khi luôn kể những câu chuyện hay, đọc những vần thơ lãng mạn…

Trong 3 chị em, Mây Hồng có tâm lý phức tạp, cá tính và mạnh mẽ nhất. Suy nghĩ, nhận thức và hành động của cô bé cũng góp phần phản ánh và lý giải hiện thực, tạo được điểm nhấn về tâm lý cho tác phẩm.

Có thể nói, cuộc phiêu lưu có vui, có buồn của 3 áng mây khiến góc nhìn về chiến tranh bớt thê lương. Từng mốc lịch sử hay sự kiện trọng đại trong cuộc chiến được nhắc đến để làm rõ bối cảnh của câu chuyện, độc giả dễ tiếp nhận.

CÁT ĐẰNG