Hằng năm, vào khoảng đầu tháng 10 là thị trường lịch Tết đã khởi động. Lịch Mậu Tuất 2018, bên cạnh việc cân nhắc giá cả, các nhà xuất bản lịch còn chú trọng hình thức và chất lượng sản phẩm sao cho mới mẻ -độc, lạ để phù hợp với thị hiếu khách hàng.

Thời điểm này, tại hệ thống nhà sách: Fahasa, Phương Nam, Hồng Ân hay các địa điểm chuyên kinh doanh lịch tại trung tâm thành phố nằm trên đường: Hòa Bình, Phan Đình Phùng, Ngô Văn Sở, 30 Tháng 4… bày bán đa sắc lịch Mậu Tuất 2018. Họa sĩ Nguyễn Gần, Chủ cửa hàng kinh doanh lịch Nguyễn Gần, cho biết: “Những năm gần đây, khi thị trường lịch bị thu hẹp, chẳng hạn như loại lịch tờ (5,6 tấm) giờ đã gần như “khai tử” mà chỉ còn lịch bloc, lịch bàn. Do đó, để thu hút khách, các nhà sản xuất lịch không ngừng nâng cao chất lượng, đổi mới mẫu mã, hình ảnh thiết kế sống động, màu sắc sắc nét, nội dung cần được chú trọng hơn thì mới cạnh tranh được”.  

Cửa hàng kinh doanh lịch Nguyễn Gần với nhiều mẫu lịch đa sắc màu.

Với sản phẩm lịch bloc, phần lớn sản phẩm là của các nhà xuất bản (NXB): Phương Đông, Đại Nam, Nhất Thống, Văn Lang, Đại Việt Á, Sài Gòn, Phương Nam, Tân Phước, Bảo Long, Fahasa… đa dạng kiểu dáng được thiết kế trên chất liệu giấy couche, kraft trắng, giấy phủ ánh kim… Nhìn chung, nội dung lịch bloc Mậu Tuất 2018 không có nhiều thay đổi so với năm trước. Bố cục nội dung xoay quanh các chủ đề như: Bốn mùa rực rỡ, non sông gấm vóc, ngày mai tươi sáng, 365 ngày may mắn thịnh vượng và hạnh phúc, tâm an lạc, sắc hoa, thư pháp, danh ngôn, hát ru Việt sử thi, 365 mẹo vặt hàng ngày, 365 món ăn Việt… Nếu như năm ngoái bộ lịch Truyện Kiều được in dưới dạng bloc siêu đại, chuyển tải đầy đủ 3.254 câu thơ lục bát, đi kèm là lời chú giải, cùng hình ảnh minh họa là điểm mới thì năm nay người mua lịch bloc còn có thêm lựa chọn đó là chủ đề về cây thuốc, vị thuốc và các bài thuốc dân gian. Bên cạnh đó, nhiều loại lịch còn có cả các thông tin về ngày, giờ hoàng đạo, những điều nên làm, điều cấm kỵ…

Theo các điểm kinh doanh, giá lịch bloc gần như không thay đổi so với năm ngoái, thậm chí nhiều mẫu còn có chất lượng tốt hơn nhưng không điều chỉnh giá. Tùy theo kích cỡ lịch và chất lượng giấy, đơn vị phát hành, giá các bloc có sự chênh lệch khá lớn. Theo đó, giá bán lẻ bình quân các loại lịch bloc áp dụng ở mức: trung pelure màu (10,5 cm x 14,8 cm) giá 40.000 – 42.000 đồng/cuốn; đại màu (14,5 cm x 20,5 cm) giá 75.000 – 78.000 đồng/cuốn; siêu đại (20 cm x 30 cm) giá 230.000 - 250.000 đồng/cuốn; cực đại (25 cm x 35 cm) giá 350.000 đồng/cuốn; siêu cực đại (30 cm x 40 cm) giá 450.000 đồng/cuốn; siêu cực đại đặc biệt (35 cm x 50 cm hoặc 38 cm x 53 cm) giá 650.000 đồng/cuốn …

Bìa để treo lịch bloc cũng rất đa dạng. Bên cạnh màu đỏ truyền thống, bìa lịch còn có màu xanh, vàng,... được dán mốp xốp, in nổi, ép ánh kim hoặc giả bọc gỗ, nạm ngọc, nạm vàng trên giấy carton theo dạng bìa đầu rời, gắn với bloc lịch bằng lò xo hoặc đinh vít hoặc bìa nguyên. Các mẫu bìa lịch chủ yếu hình: chữ Phúc/Khang/Lộc (chữ Việt hoặc chữ Hán), hình thần tài, phật Di Lặc, cành trúc, đồng tiền, cá chép, bonsai, đặc biệt là linh vật của năm Mậu Tuất, được thiết kế đa dạng với hình tượng chó giữ nhà, chó kéo xe vàng, gia đình chó giá bình quân từ 65.000 – 150.000 đồng/bìa. Ngoài ra, còn có các loại bìa lịch cao cấp được chạm khắc phong phú trên chất liệu gỗ nguyên miếng khắc chữ nổi, nhựa giả gỗ, ván MDF, formica, sơn mài, bìa nhung ép chữ nổi, 3D, hình bằng gỗ có gắn kiếng, khuôn giả gỗ 2 bẹ, lịch in trên mành tre… với những hình tượng mang nét đẹp văn hóa Việt, giá từ 85.000 – 650.000 đồng/bìa. Tại các điểm bán đều nhận in theo yêu cầu khách hàng (tên doanh nghiệp, địa chỉ, loại hình kinh doanh…). Theo các điểm kinh doanh lịch, khách đặt lịch hầu hết đều là đối tượng khách sỉ, mỗi đơn vị đều yêu cầu phải có ý tưởng thiết kế riêng, thậm chí thực hiện độc quyền nên các cửa hàng phải không ngừng sáng tạo để thu hút khách hàng.

Lịch bàn lò xo làm theo dạng chữ A và chữ M được khá nhiều người ưa chuộng, đặc biệt là giới văn phòng. Với thiết kế theo dạng đứng hoặc nằm ngang, nhiều mẫu còn có thêm phần ghi chú ở phía dưới. Các mẫu lịch bàn chủ yếu là mẫu hình về phong cảnh quê hương, đất nước, biển đảo, vòng quanh thế giới, hình ảnh những chú chó… giá trung bình từ 30.000 - 42.000 đồng/cuốn. Đặc biệt, tại Nhà sách Phương Nam bên cạnh các mẫu lịch truyền thống với chủ đề non nước Việt Nam và áo dài, tại Phương Nam còn có loại lịch với nội dung là cuốn sách với chủ đề “dám thay đổi” giá 98.000 đồng/cuốn. Bên cạnh đó, trên thị trường còn có loại lịch bàn dành cho khách hàng trẻ em. Dòng sản phẩm này được thiết kế màu sắc tươi vui như các mẫu hình vẽ về gia đình, nhân vật hoạt hình Doraemon, Hello Kitty, Công chúa tuyết, bộ lịch “Em yêu tiếng Việt” vừa giúp bé vừa xem ngày vừa học tiếng Việt, giá từ 40.0000 – 60.000 đồng/cuốn.

Nhiều người còn chọn cách mua bán trực tuyến. Hiện nay, một số Website như thegioilichtet.com, Nhatthong.com, thietkelichdocquyen.vn… Trên mạng xã hội facebook cũng có nhiều trang như: lịch Tết Á Đông, Lichtreotuong 2018, Saigon Lichtet, Lichtet Net, Lịch gỗ cao cấp... giới thiệu đến khách hàng đa dạng sản phẩm và nhận in ấn theo yêu cầu. Tùy theo mẫu thiết kế mà khách hàng và doanh nghiệp tự thỏa thuận giá. Tuy nhiên, khi mua bán trực tuyến người mua cần cẩn trọng, đó là phải kiểm tra kỹ chất lượng sản phẩm, thỏa thuận giá, phí vận chuyển...

Cũng như các năm trước, để hạn chế tình trạng lịch lậu, năm nay Cục Xuất bản ban hành 3 mẫu tem chống giả dán trên lịch bloc của các nhà xuất bản: loại tem đề can vỡ, công nghệ nước và phát sáng 2 lần trong 1. Ông Lê Hoàng Nhiệm, Cửa hàng Trưởng nhà sách Fahasa Cần Thơ, cho biết: Cho đến thời điểm này sức mua còn rất yếu. Các đối tượng khách hàng sỉ cũng giảm đi rất nhiều, cùng đó đơn đặt hàng cũng như giá trị hàng cũng bị giảm so với năm ngoái. Cùng đó, nhà sách còn áp dụng chương trình khuyến mãi giảm giá dành cho khách hàng mua lẻ ngay từ đầu mùa ở mức từ 10 - 30% trên mỗi sản phẩm”.

Thị trường lịch đang cạnh tranh khá gay gắt, không chỉ mẫu mã mà còn chiết khấu. Tại các điểm bán, lịch bloc áp dụng mức chiết khấu không đồng nhất, có điểm áp dụng lên đến 50-55% nên đã xảy ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh. Chính vì thị trường không ổn định nên hầu hết các nhà sản xuất, kinh doanh lịch đều thực hiện cầm chừng. Theo các điểm kinh doanh, cuối tháng 11 hoặc đến cuối  tháng 12 mới là thời điểm sôi động của thị trường lịch Tết. Do vậy các điểm kinh doanh lịch đang trông chờ thị trường sẽ khởi sắc hơn trong những ngày tới.

Bài, ảnh: KHÁNH NAM