Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã hoan nghênh bước đột phá trong giải quyết tranh chấp lãnh thổ kéo dài nhiều thập niên qua giữa nước này với Nga, sau cuộc gặp giữa ông và Tổng thống nước chủ nhà Vladimir Putin tại Sochi ngày 6-5. Theo lời Thư ký Báo chí của Bộ Ngoại giao Nhật Yasuhisa Kawamura thì hai nhà lãnh đạo nhất trí sẽ trực tiếp tham gia đàm phán nhằm giải quyết vấn đề này. Theo đó, Tokyo và Mát-xcơ-va sẽ "thúc đẩy thương lượng bằng cách tiếp cận mới mà không bị cản trở bởi những tư duy cũ".

Lúc sắp kết thúc Thế chiến thứ hai, quân đội Xô-viết đã chiếm 4 đảo cực Nam của quần đảo Kuril trên Thái Bình Dương, nơi Nhật gọi là Lãnh thổ phía Bắc. Tranh chấp lãnh thổ đã khiến Tokyo và Mát-xcơ-va đến nay vẫn không thể ký kết hiệp ước hòa bình, dẫn tới hạn chế trong quan hệ thương mại và đầu tư song phương. Trong khi Nhật đòi lại tất cả các đảo bị chiếm đóng thì phía Nga chỉ chấp nhận trao trả 2 đảo mà thôi. Căng thẳng càng leo thang khi Nga gần đây xây dựng các cơ sở hiện đại cho binh sĩ đồn trú và Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev hồi năm ngoái tới thăm một trong các đảo này, nơi có 19.000 người Nga đang sinh sống.

Có thể nói hai bên đạt được tiến bộ về vấn đề hóc búa này chủ yếu nhờ vào thời điểm diễn ra chuyến thăm của ông Abe. Ông Putin đang bị phương Tây cô lập xung quanh việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine hồi năm 2014, nên sự kiện một nhà lãnh đạo G7 đến thăm là hết sức có ý nghĩa. Theo hãng tin Kyodo, trước khi Thủ tướng Abe đến thành phố Sochi bên bờ Biển Đen, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đề nghị ông hủy chuyến đi, mà như lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Noel Clay là do "Washington xem việc tiếp tục thống nhất giữa các đối tác là hết sức quan trọng trong tiếp cận với Nga". Thế nên Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Nga Alexei Pushkov mới hoan hỉ nói rằng "Đây (chuyến thăm của Thủ tướng Abe) là một chỉ dấu nữa cho thấy chính sách cô lập (Nga) của ông Obama đã thất bại".

Về phần mình, ông Abe muốn cải thiện quan hệ với Nga để có thể tăng cường đầu tư và cho vay ở xứ sở bạch dương nhằm cạnh tranh với ảnh hưởng của Trung Quốc tại đây. Theo nhà nghiên cứu Alexander Baunov tại Trung tâm Carnegie Mát-xcơ-va, quan hệ giữa Nhật với các láng giềng chủ chốt như Trung Quốc và Hàn Quốc không tốt, hay nói cách khác là họ không có bạn bè cạnh "phên dậu" của mình nên bang giao với Nga là rất cần thiết.

Trong khi đó, giữa lúc bị phương Tây bao vây cấm vận và kinh tế khó khăn do giá dầu giảm mạnh, Mát-xcơ-va cũng rất cần Tokyo. "Nhật không chỉ là láng giềng của chúng tôi mà còn là đối tác rất quan trọng tại khu vực châu Á- Thái Bình Dương", Tổng thống Putin nói với Thủ tướng Abe và xác nhận ông sẽ thăm Nhật trong năm nay.

Quốc Khánh