28/10/2011 - 14:05

Điều trị dị ứng theo y học cổ truyền

Cây Bạch chỉ nam. Ảnh: V.Đ.Q

Dị ứng da là bệnh thường gặp ở mọi người, mọi lứa tuổi và bệnh thường xảy ra quanh năm. Nhất là khi thời tiết giao mùa, độ ẩm cao, mưa phùn,... thì bệnh dị ứng da càng rất dễ xuất hiện. Bài viết của bác sĩ chuyên khoa I - Vũ Đình Quỳnh, Bệnh viện YHCT TP Cần Thơ sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về bệnh dị ứng da cũng như việc điều trị theo y học cổ truyền.

Dị ứng là một rối loạn quá mẫn của hệ miễn dịch trong cơ thể. Theo y học hiện đại, bệnh gây ra do sự xâm nhập của một chất lạ đối với cơ thể, thường được gọi là “dị nguyên”. Các dị nguyên có thể xâm nhập vào cơ thể theo nhiều đường khác nhau như đường hô hấp (do hít phải), đường tiêu hóa (do ăn uống), do tiếp xúc qua da hoặc do côn trùng đốt (ong, kiến, rết),... Theo Y học cổ truyền, bệnh còn được gọi với nhiều tên khác nhau như: Mề đay, Phong chẩn, Phong chân khối,... Nguyên nhân dị ứng là do phong hàn, phong nhiệt hoặc các nhân tố khác như thức ăn, thuốc, nhiễm ký sinh trùng làm xuất hiện trên da những nốt ban, ngứa, đỏ da hoặc phù tại chỗ,... Trên lâm sàng thường chia hai thể để điều trị.

Đối với thể phong hàn: hay gặp ở bệnh nhân bị dị ứng nổi ban do lạnh (nhiễm lạnh do mưa, mùa lạnh, ngồi phòng lạnh,... ). Triệu chứng: da vùng phát ban hơi đỏ hoặc trắng, thường hay phát bệnh khi gặp lạnh, trời nóng hoặc xông bệnh giảm, rêu lưỡi trắng. Mạch phù khẩn. Phép trị: Khu phong tán hàn, điều hòa dinh vệ. Người bệnh có thể dùng một trong hai bài thuốc sau. Một là bài thuốc “Quế chi thang gia giảm”, gồm: Quế chi 8g, Kinh giới 12g, Bạch thược 12g, Phòng phong 8g, Sinh khương 6g, Tế tân 6g, Ma hoàng 6g, Bạch chỉ 8g, Tử tô 12g, Đại táo 12g, Xuyên khung 8g, Cam thảo 8g. Đem tất cả các vị trên cho vào siêu đất hoặc ấm nhôm, đổ 600 ml nước sắc còn 200ml, chia hai lần uống trong ngày. Hoặc bài thuốc “Hoàng kỳ kiến trung thang gia giảm”, gồm: Hoàng kỳ 12g, Đảng sâm 12g, Quế chi 8g, Kinh giới 12g, Bạch thược 8g, Phòng phong 12g, Sinh khương 6g, Bạch chỉ 8g, Ma hoàng 8g, Đại táo 12g, Xuyên khung 8g, Cam thảo 8g. Sắc uống ngày 1 thang, cách sắc như trên.

Đối với thể phong nhiệt: có triệu chứng là da đỏ, các nốt ban đỏ, nóng rát trên vùng da phát ban, miệng khô khát nước, phiền táo, bệnh tăng khi trời nóng, giảm khi chườm mát. Chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng. Mạch phù sác. Phép chữa: Khu phong, thanh nhiệt lương huyết. Người bệnh có thể dùng một trong hai bài thuốc sau. Một là bài thuốc “Ngân kiều tán gia giảm”, gồm: Kim ngân hoa 16g, Liên kiều 12g, Bạc hà 12g, Ngưu bàng tử 12g, Ké đầu ngựa 16g, Lô căn 12g, Sa tiền tử 12g, Trúc diệp 12g, Phù bình 8g, Kinh giới 12g, Đương quy 8g, Cam thảo 8g, Đại táo 12g, Thuyền thoái 4g. Hoặc bài thuốc “Tiêu phong tán gia giảm”, gồm: Kinh giới 12g, Phòng phong 12g, Ngưu bàng tử 12g, Thuyền thoái 8g, Sinh địa 16g, Thạch cao 20g, Đan bì 8g, Bạch thược 8g, Đại táo12g. Sắc uống ngày 1 thang, cách sắc như trên.

* Gia giảm: nếu táo bón, thêm Đại hoàng 6g; nếu dị ứng do ăn uống thêm Sơn tra, Hoắc hương mỗi vị 8g; nếu mất ngủ gia Táo nhân ( sao đen ) 12g, Thảo quyết minh 12g. Nếu khát nhiều, da nóng kèm đau mỏi cơ bắp gia Cát căn 16g; nếu do uống rượu nhiều gia thêm Cây chó đẻ tươi 20g. Ở vùng nông thôn, người bệnh có thể dùng bài thuốc nam sau: Lá quao 12g, Cỏ mực 16g, Cỏ lưỡi rắn 16g, Mắc cỡ (cả cây) 12g, Lá lốt 8g sắc uống như trên.

Sau một liệu trình điều trị khoảng 3-4 tuần như trên, bệnh nhân có thể dùng Bán chi liên 40g, Bạch hoa xà thảo 20g dùng 1,5 tới 2 lít nước sạch cho vào nấu sôi 10-15 phút, lọc bỏ bã uống thay nước thường hàng ngày rất hiệu quả. Nếu có điều kiện, người bệnh có thể kết hợp thuốc thang với Nấm linh chi 20-30g/ngày hoặc viên Linh chi (dùng 2 viên/lần, ngày dùng hai lần) rất tốt. Người bệnh cũng cần lưu ý thêm: đặc điểm nổi bật của bệnh dị ứng thường hay kèm theo ngứa vì vậy khi ngứa nhiều, nếu dị ứng do hàn, người bệnh nên xông bằng thuốc dân gian như Sả, lá chanh, lá bưởi, vỏ quýt.... Đối với thể nhiệt có thể lau bằng nước lạnh, không nên gãi vì sẽ tạo phản ứng gây cảm giác ngứa nhiều hơn.

Bs CKI VŨ ĐÌNH QUỲNH
(Bệnh viện YHCT TP Cần Thơ)

Chia sẻ bài viết