Các năm trước, nông dân tại nhiều quận, huyện ở TP Cần Thơ, nhất là tại quận Thốt Nốt và quận Ô Môn phát triển trồng mè với diện tích rất lớn, lên đến hàng ngàn héc-ta trong vụ hè thu sớm. Đặc biệt, hầu hết các cánh đồng lớn tại phường Thới Hòa, Thới Long, Long Hưng (quận Ô Môn); Tân Hưng, Trung Kiên, Thuận An (quận Thốt Nốt) đều được nông dân phát triển trồng mè. Năm nay, đến các địa phương này,  hầu như nông dân đã chuyển sang làm lúa.

Cây mè không còn hấp dẫn

 Ông Nguyễn Văn Hoàng ngụ khu vực Hòa Thạnh B, phường Thới Hòa, quận Ô Môn, cũng cho biết: “Năm trước, nhiều hộ dân ở đây sản xuất mè  trong vụ hè thu bị lỗ vốn do mè đạt năng suất thấp, giá bán rất rẻ, khó bán nên ai cũng ngán trồng mè. Năm nay sau khi thu hoạch lúa đông xuân đạt lợi nhuận rất cao từ 3-4 triệu đồng/công lúa trở lên, hầu như  bà con ở đây đều chọn làm lúa tiếp hè thu”. Bà Trần Thị Thanh Hà ngụ khu vực Tân Lợi 1, phường Tân Hưng, quận Thốt Nốt, cho biết: “Trồng mè mà gặp mưa trái mùa là rất dễ bị thất. Năm nay, theo nhiều dự báo mưa sẽ xuất hiện sớm so với mọi năm, nên bà con không yên tâm”.

Vụ hè thu 2018, anh Phạm Văn Rem  và các hộ dân canh tác trên cánh đồng này (ở phường Tân Hưng-quận Thốt Nốt) đều đã xuống giống gieo sạ lúa chứ không trồng mè. Ảnh: KHÁNH TRUNG

Phó Trưởng Phòng Kinh tế quận Ô Môn Trương Thuận Phú cho biết, giá lúa ở mức  cao liên tục từ vụ hè thu 2017 đến nay, đặc biệt vụ đông xuân 2017-2018  lúa được giá từ 5.300 đồng/kg trở lên. Làm lúa đang có hiệu quả và dễ tiêu thụ, việc khuyến cáo bà con trồng mè là khá khó, nhất là khi chưa có doanh nghiệp bao tiêu. Đến nay, nông dân Ô Môn mới xuống giống hơn 60ha mè, đạt rất thấp so với kế hoạch.

Theo Phòng Kinh tế quận Thốt Nốt, quận có kế hoạch sản xuất 1.180ha mè trong năm nay nhưng đến ngày 15-3, toàn quận mới xuống giống được 10ha mè.

Cần doanh nghiệp bao tiêu mè

Giá cả đầu ra hạt mè quá bấp bênh trong thời gian qua là một trong những nguyên nhân  khiến nông dân không còn “mặn mà” với cây mè nữa. Những năm trước đây, giá hạt mè tương đối cao, vào những thời điểm nghịch vụ, nhất là thời điểm nông dân chuẩn bị xuống giống mè trên nền đất lúa trong vụ hè thu, giá mè ở mức trên dưới 60.000 đồng/kg. Đến thời điểm thu hoạch rộ mè, giá giảm còn khoảng 35.000-40.000 đồng nhưng vẫn giúp nông dân có lời. Vụ mè hè thu trong năm 2017, giá mè tại nhiều địa phương ở TP Cần Thơ và các tỉnh ĐBSCL chỉ còn 21.000-28.000 đồng/kg và có dấu hiệu khó tiêu thụ.

Anh Phạm Văn Rem ngụ khu vực Tân Lợi 1, phường Tân Hưng, quận Thốt Nốt, cho biết: “Năm rồi, tôi làm mè vụ hè thu đạt năng suất chỉ khoảng 5-6 giạ/công và bán với giá 21.000 đồng/kg, tính ra  lỗ vốn hơn 1 triệu đồng/công. Bây giờ làm lúa có nhiều đơn vị, doanh nghiệp đứng ra bao tiêu sản phẩm, nông dân còn được cung cấp lúa giống và nhiều loại vật tư đầu vào đến cuối vụ mới thanh toán tiền, còn trồng mè chưa thấy ai bao tiêu”.

Dù gắn bó với cây mè trên nền đất lúa vụ hè thu 17 năm rồi, nhưng vụ này ông Lê Văn Hiền, ngụ ấp 4, xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ cũng quyết định sạ lúa chứ không chọn mè. Năm rồi ông thu hoạch hơn 2 héc-ta mè cả tháng trời mà chưa bán được, khiến ông rất lo. May mắn là sau đó có người quen hỏi mua và ông bán được giá chỉ  28.500 đồng. Ông Hiền cho rằng: “Hiện nay, muốn khuyến khích nông dân trồng mè, cần phải có các doanh nghiệp đứng ra bao tiêu sản phẩm cho nông dân với mức giá phù hợp và ngành chức năng phải tăng cường hỗ trợ, tập huấn kỹ thuật để nông dân canh tác mè đạt năng suất cao trong điều kiện sản xuất mới”.

Từ thực tế đó, đòi hỏi ngành chức năng cần quan tâm nghiên cứu, hỗ trợ nông dân chuyển đổi từ cây mè sang các loại cây rau màu khác hiệu quả hơn để tránh hệ quả xấu do tập trung thâm canh sản xuất lúa quá nhiều. Đặc biệt, để góp phần cải tạo đất và chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu và các điều kiện canh tác bất lợi, cần chú ý phát triển sản xuất các loại cây trồng chịu hạn trên các diện tích đất gò cao, sản xuất lúa kém hiệu quả và có nguy cơ bị thiếu nước trong vụ hè thu. Đây được xem là thời điểm mùa khô, có nền nhiệt cao và trời nắng nóng gay gắt nhất trong năm.

KHÁNH TRUNG