Thời gian qua, Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSAT) đã tích cực tập huấn cho nông dân canh tác lúa kỹ thuật “3 giảm, 3 tăng” và “1 phải, 5 giảm”, nhằm hướng đến giảm lượng giống gieo sạ xuống còn 80-100 kg/ha theo khuyến cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp TP Cần Thơ còn triển khai các mô hình ứng dụng cơ giới hóa, giảm lượng lúa giống trên từng cánh đồng.  

Nông dân HTX Nông nghiệp Hiếu Bình áp dụng cấy máy trong vụ lúa hè thu 2018. Ảnh: ANH KHOA

Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Hiếu Bình, xã Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh hiện có 20 thành viên, với việc ứng dụng cơ giới hóa vào sản xuất đã giúp các thành viên đạt lợi nhuận cao. HTX liên kết với nông dân trong khu vực sản xuất lúa theo cánh đồng lớn khoảng 1.200ha, trong đó chuyên sản xuất lúa giống 300ha, còn lại là lúa thương phẩm.

Ông Nguyễn Cao Khải, Chủ tịch HĐQT-Giám đốc HTX Nông nghiệp Hiếu Bình, cho biết: HTX sản xuất lúa giống khoảng 5 năm nay, ban đầu với diện tích 75ha nay đã tăng lên 300ha. HTX duy trì diện tích này và sẽ tiếp tục mở rộng khi có thêm doanh nghiệp bao tiêu. Thời gian qua, lúa của HTX được nhiều doanh nghiệp bao tiêu như: Tập đoàn Lộc Trời, Công ty cổ phần Giống cây trồng Cửu Long, Tổng Công ty Giống cây trồng Thái Bình, Công ty cổ phần Giống cây trồng Miền Nam… Để đáp ứng tiêu chuẩn của doanh nghiệp, nông dân HTX áp dụng quy trình cấy tay với mật độ thưa (khoảng 60-62kg lúa giống/ha) và các kỹ thuật canh tác mới trong sản xuất. Gần đây, nông dân HTX mạnh dạn áp dụng cấy lúa bằng máy trên diện tích 12ha, lúa đều hàng hơn và cho năng suất cao hơn cấy tay.

Cấy lúa bằng máy với mật độ thưa, khoảng 45-60kg lúa giống/ha tùy theo vụ. Nông dân Nguyễn Văn Chương sản xuất 6ha lúa giống nhiều năm nay. Chuyển từ cấy tay qua cấy máy đã 4 vụ lúa, anh Chương cho biết: Cấy máy khử lúa lẫn dễ dàng hơn, khi thu hoạch chất lượng lúa giống được đảm bảo. Cấy máy chi phí cao hơn so với sạ khoảng 500 nghìn đồng/công tầm lớn, nhưng giảm được chi phí giống, phân, thuốc bảo vệ thực vật và năng suất nhỉnh hơn so với gieo sạ nên tính ra cấy máy có hiệu quả cao hơn. Lúa cấy mật độ thưa cây cứng cáp, lúa ít sâu bệnh, hạn chế đổ ngã; chi phí phân thuốc giảm đáng kể, số lần phun xịt thuốc giảm (khoảng 2-3 lần phun) và bảo vệ sức khỏe người nông dân tốt hơn.

Sản xuất lúa giống áp dụng kỹ thuật “1 phải, 5 giảm”, cấy bằng máy, lúa giống của anh Chương bán cho công ty được giá cao hơn so với giá lúa thường trên thị trường. Nhờ vậy, vụ đông xuân vừa qua, 6ha sản xuất lúa giống của anh cho thu nhập và lợi nhuận rất cao. Vụ này, anh thu hoạch được 52 tấn lúa Nhật và Jasmine, bán với giá 6.100-6.200 đồng/kg được hơn 320 triệu đồng, trừ chi phí anh còn lãi hơn 170 triệu đồng. Theo so sánh của anh Chương, mô hình sản xuất lúa giống của anh có lợi nhuận cao hơn so với nông dân làm lúa thường bên ngoài khoảng 2-4 triệu đồng/ha.

Còn nông dân Đỗ Trường Chinh, sản xuất lúa giống bằng phương pháp cấy tay diện tích 2ha được khoảng 4 năm nay. Vụ đông xuân 2017-2018, anh thu hoạch được 20 tấn, bán giá 6.450 đồng/kg được gần 130 triệu đồng, trừ chi phí còn lãi hơn 70 triệu đồng. Ông Chinh cho biết: “Trước đây, tôi gieo sạ đến 30kg/công tầm lớn, sau đó giảm xuống còn 20kg. Nhưng từ khi cấy với mật độ thưa, ít sâu bệnh, khâu chăm sóc lúa dễ dàng, năng suất có thể cao hơn gần 1 tấn/ha so với gieo sạ”. Theo ông Chinh, nhiều nông dân trong khu vực đã áp dụng cấy máy, hiệu quả hơn so với cấy tay, nhưng do cấy đồng loạt trong khi số lượng máy cấy chưa nhiều, không thể đáp ứng hết nhu cầu của nông dân.

Theo ông Nguyễn Cao Khải, Chủ tịch HĐQT-Giám đốc HTX Nông nghiệp Hiếu Bình, HTX đang được Dự án VnSAT hỗ trợ đầu tư xây dựng lò sấy công suất 40 tấn/mẻ sấy, kho chứa 1.000 tấn và trạm bơm phục vụ diện tích 1.200ha. Tới đây, HTX sẽ kiến nghị dự án hỗ trợ thêm máy trang, máy cấy lúa, máy gặt đập liên hợp, máy tách hạt để nông dân HTX có điều kiện áp dụng cơ giới hóa các khâu trong sản xuất lúa. Khi có được máy trang đất bằng phẳng, máy cấy thì nông dân HTX và nông dân trong khu vực sẽ có điều kiện mở rộng diện tích cấy bằng máy, nhất là trong tình hình hiện nay, nhân công trong nông nghiệp ngày càng thiếu, sau này khó cấy tay. HTX được hỗ trợ đầu tư máy cấy sẽ giúp giảm giá thành cấy lúa cho nông dân trong và ngoài HTX.

ANH KHOA