Ngày 4-5, tại TP Cần Thơ, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Chi nhánh tại Cần Thơ phối hợp với Dự án năng lực cạnh tranh PCI tổ chức hội thảo Phân tích chỉ số năng lực cạnh tranh (PCI) năm 2017 vùng ĐBSCL và những bài học kinh nghiệm trong quản lý và cải cách. Hội thảo nhằm chia sẻ những kinh nghiệm cải thiện môi trường kinh doanh giữa các tỉnh, thành phố trong vùng. Từ đó lan tỏa những sáng kiến hay, cách làm tốt từ một số địa phương ra toàn vùng ĐBSCL. Đây cũng là một nỗ lực của VCCI trong việc tạo dựng thương hiệu vùng ĐBSCL có môi trường kinh doanh thân thiện, năng động, góp phần thu hút đầu tư hiệu quả cho vùng.

Những điểm bứt phá

Hội thảo PCI cấp vùng được VCCI Cần Thơ tổ chức sau khi VCCI đã công bố chính thức báo cáo PCI tại Hà Nội. Kết quả chỉ số PCI cho thấy một trong những thế mạnh truyền thống thời gian qua của vùng ĐBSCL là chất lượng điều hành được cộng đồng doanh nghiệp (DN) đánh giá cao. ĐBSCL luôn là vùng có số tỉnh nằm trong top 10 PCI cao nhất trong các vùng. Cụ thể: Trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có chất lượng điều hành tốt nhất qua điều tra PCI 2017, có tới 5 tỉnh, thành phố thuộc vùng ĐBSCL (Đồng Tháp, Long An, Bến Tre, Vĩnh Long và Cần Thơ). Vùng ĐBSCL luôn là nơi có điểm số trung bình PCI cao nhất trong 6 vùng trên cả nước liên tục từ năm 2014 trở lại đây.

Các tỉnh, thành ở ĐBSCL cùng chia sẻ kinh nghiệm về cải thiện PCI. 

Đánh giá về những cái “nhất” của ĐBSCL, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế VCCI, Giám đốc Dự án PCI, cho biết: Qua khảo sát PCI cho thấy, ĐBSCL là nơi thành lập DN dễ hơn so với các vùng khác. Thời gian làm thủ tục đăng ký, thay đổi đăng ký DN ngắn nhất; chất lượng giải quyết thủ tục thành lập DN tốt nhất. ĐBSCL là nơi cải cách hành chính có chất lượng tốt nhất và cải cách hành chính là một “thương hiệu” của vùng qua nhiều năm. ĐBSCL là nơi ít “nhũng nhiễu” nhất trong thanh kiểm tra, DN chịu gánh nặng “chung chi” (chi phí không chính thức) ít nhất và điều này duy trì qua nhiều năm. DN vùng ĐBSCL có nhiều thuận lợi trong tiếp cận đất đai và sử dụng đất ổn định với điểm trung bình về tiếp cận đất đai là 6,74 điểm. ĐBSCL là nơi có môi trường hoạt động an toàn về pháp lý cao nhất; nơi các DN tư nhân được hoạt động trong một môi trường kinh doanh bình đẳng nhất. Đây là nơi có chính quyền năng động nhất, có điểm số về bình quân tính năng động cao nhất cả nước và đã xác lập được hình ảnh chính quyền “thân thiện” qua nhiều năm. ĐBSCL cũng là nơi cộng đồng DN được lắng nghe nhiều nhất và vai trò của Hiệp hội DN được đánh giá cao.

Bến Tre là địa phương xếp thứ 5 trên bảng xếp hạng PCI 2017 với 66,69 điểm. Chia sẻ về kinh nghiệm cải thiện chỉ số PCI và hỗ trợ DN, ông Trương Duy Hải, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bến Tre, cho biết: Với mong muốn tạo lập lại hào khí Đồng Khởi năm xưa, UBND tỉnh đã đề xuất Tỉnh ủy có Chương trình số 10 về “Đồng khởi khởi nghiệp và Phát triển DN”. Qua 2 năm thực hiện Chương trình này, “cái được” của Bến Tre là tạo lập hệ sinh thái khởi nghiệp tương đối đầy đủ. Tỉnh có Hội đồng tư vấn khởi nghiệp do Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy làm Chủ tịch Hội đồng. Tỉnh đã thành lập Quỹ khởi nghiệp nhờ sự hỗ trợ của các mạnh thường quân, cộng đồng người Bến Tre, doanh nhân tỉnh Bến Tre, Câu lạc bộ Doanh nhân Bến Tre TP Hồ Chí Minh. Tỉnh có Trung tâm Xúc tiến Đầu tư đặt ở Sở Kế hoạch và Đầu tư để làm cầu nối xúc tiến phát triển DN. Đồng thời, tỉnh có Câu lạc bộ DN dẫn đầu, Câu lạc bộ DN tiên phong về khởi nghiệp và có Hội đồng bảo trợ khởi nghiệp. Qua 2 năm, phong trào khởi nghiệp của tỉnh đã phát triển và đi vào thực chất, chỉ số PCI của Bến Tre được cải thiện cũng nhờ những yếu tố này.

Cần những bước chuyển mới

Bên cạnh những điểm tích cực, theo các chuyên gia, các địa phương ở ĐBSCL cũng cần cải thiện chỉ số PCI ở nhiều lĩnh vực. Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế VCCI, Giám đốc Dự án PCI, cho rằng: Về chất lượng lao động, dù đã có cải thiện nhưng vẫn là điểm yếu qua nhiều năm của ĐBSCL khi điểm trung bình xếp cuối cùng so với các vùng còn lại. Do đó, Chính phủ và các địa phương trong vùng cần tập trung nguồn lực cho đào tạo, nâng cao chất lượng lao động. Cần có những bước chuyển động mạnh mẽ ngay từ bây giờ về chất lượng nguồn lao động. Qua điều tra, nhiều DN cho rằng khó tuyển dụng lao động chất lượng cao, như: quản lý, điều hành và chi phí đào tạo lại lao động cao. Dịch vụ hỗ trợ giới thiệu việc làm để giúp DN tìm nguồn nhân lực phù hợp chưa phát triển mạnh mẽ. Nhiều DN được khảo sát cho rằng, nếu có các dịch vụ hỗ trợ phát triển kinh doanh, phát triển thị trường hiệu quả sẽ giúp DN rất nhiều. Cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính hơn nữa về thuế, bảo hiểm xã hội, tiếp cận đất đai, quản lý thị trường, giảm thanh tra kiểm tra trong năm… Đặc biệt, cần hướng tới hỗ trợ DN mới thành lập, hỗ trợ khai thông tiếp cận vốn ngân hàng cho các DN nhỏ, siêu nhỏ...

Nhiều DN ở ĐBSCL cho rằng phải mất nhiều chi phí để đào tạo lại lao động. Trong ảnh: Dây chuyền sản xuất của Công ty cổ phần May Tây Đô, TP Cần Thơ.

Nhìn chung, các tỉnh, thành ở ĐBSCL đều có những điểm tương đồng và các chỉ số thành phần của PCI cũng có nhiều điểm tương tự nhau. Theo ông Nguyễn Phương Lam, Phó Giám đốc Phụ trách VCCI Cần Thơ: Về tiếp cận đất đai, ĐBSCL được đánh giá tốt so với cả nước nhưng áp lực đang tăng. Điểm số tiếp cận đất đai của vùng ĐBSCL đang trên đà giảm sâu so với cả nước trong so sánh 5 năm và có nguy cơ sẽ bằng hoặc thấp hơn điểm trung vị cả nước trong thời gian tới. Quan hệ thỏa thuận với cán bộ ngành thuế cũng tăng nhanh hơn cả nước. Hầu hết các tỉnh ĐBSCL được đánh giá cao về sự năng động của chính quyền địa phương nhưng chủ yếu tập trung ở cấp tỉnh, còn năng lực điều hành ở cấp sở ngành, quận huyện lại thấp hơn. Lao động và tay nghề là 2 yếu tố cốt tử của ĐBSCL và đang chờ đợi cải thiện điểm yếu này… Theo ông Nguyễn Phương Lam, hiện 9/13 tỉnh thành đã xây dựng chương trình khởi nghiệp nhưng những chính sách hỗ trợ doanh nhân DN chưa thực sự cụ thể nên rất cần những chính sách cụ thể hơn từ các địa phương. Đặc biệt là cần làm thế nào để việc cải thiện PCI “len lỏi” vào từng cán bộ để khi tiếp xúc với DN, người dân thì những cán bộ này sẽ có trách nhiệm nhiều hơn và giải quyết, hỗ trợ hiệu quả hơn.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN